Dziedzictwo kulturowe Ziemi Gnieźnieńskiej 16-DKZGC-11
Przedmiot poświęcony dziedzictwu kulturowemu ziemi gnieźnieńskiej.
Uczestnik zajęć ma okazję zapoznać się z następującymi zagadnieniami:
1. Wprowadzenie do głównych problemów teoretycznych, metodologicznych
i terminologicznych:
• przedstawienie zakresu tematycznego przedmiotu,
• Gniezno - etymologia nazwy miasta,
• pojęcie ziemi gnieźnieńskiej,
• dziedzictwo kulturowe - definicja,
• zaprezentowanie stanu badań nad historią i kulturą ziemi gnieźnieńskiej.
2. Ślady starożytnych kultur na obszarze Gniezna i ziemi gnieźnieńskiej:
• kultura świderska,
• kultura pucharów lejkowatych,
• kultura amfor kulistych,
• kultura ceramiki sznurowej,
• kultura iwieńska,
• kultura łużycka,
• kultura urn twarzowych,
• kultura przeworska,
• kultura wielbarska.
3. Gniezno i ziemia gnieźnieńska w średniowieczu:
• Gniezno w okresie plemiennym,
• Góra Lecha - od miejsca kultu pogańskiego do centrum polskiego
chrześcijaństwa,
• problem stołeczności Gniezna,
• gospodarka i społeczeństwo,
• kultura piśmiennicza.
4. Gniezno i ziemia gnieźnieńska w czasach nowożytnych:
• miasto w strukturach państwowych,
• wpływ wydarzeń międzynarodowych na ziemię gnieźnieńską,
• życie codzienne,
• kultura piśmiennicza,
• widowiska gnieźnieńskie.
5. Gniezno i ziemia gnieźnieńska w latach 1793-1918:
• pod rządami pruskimi,
• w Rzeszy Niemieckiej,
• I wojna światowa,
• Powstanie Wielkopolskie,
• prasa lokalna i działalność wydawnicza,
• przedstawienia teatralne.
6. Gniezno i ziemia gnieźnieńska w dwudziestoleciu międzywojennym
i w trakcie II wojny światowej:
• życie polityczne w latach 1918-1939,
• społeczeństwo i sprawy codzienne,
• działalność gospodarcza mieszkańców,
• zniszczenia wojenne,
• życie kulturalne w latach 1918-1945.
7. Gniezno i ziemia gnieźnieńska po 1945 r.:
• sytuacja polityczna,
• życie codzienne,
• prasa i literatura,
• teatr,
• muzyka,
• fotografia i film,
• instytucje kultury.
8. Pod znakiem krzyża. Kulturotwórcza rola Kościoła na ziemi gnieźnieńskiej:
• rys historyczny archidiecezji gnieźnieńskiej,
• rola arcybiskupów w rozwoju kultury,
• seminarium duchowne,
• Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej i Archiwum Archidiecezjalne –
historia, funkcja, zbiory,
• zakony i klasztory (franciszkanie, michalici, karmelitanki, pallotynki,
elżbietanki, szarytki, niepokalanki),
• cmentarze jako teksty kultury.
9. Obcy czy swoi? Mniejszości narodowe i wyznaniowe na ziemi gnieźnieńskiej i ich wpływ na lokalną kulturę:
• ludność żydowska,
• społeczność niemiecka,
• Romowie,
• protestanci.
10. Tradycje sportowe w Gnieźnie i na ziemi gnieźnieńskiej:
• rozgrywki żużlowe,
• piłka nożna,
• boks,
• hokej na trawie,
• działalność klubów sportowych.
11. Szpitale i szpitalnictwo w dziejach Gniezna:
• opieka szpitalna w mieście - rys historyczny,
• Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych Dziekanka,
• Polski Czerwony Krzyż w historii miasta.
W ramach zajęć studenci będą realizowali projekt poświęcony legendom miejskim w Gnieźnie.
Rodzaj zajęć: ćwiczenia
Cele kształcenia
Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć
Kierunek studiów
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Moduł zajęć/przedmiotu prowadzony zdalnie (e-learning)
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji
Efekty kształcenia
Po zakończeniu przedmiotu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student:
- zna i rozumie podstawową terminologię w zakresie treści kształcenia, potrafi ją używać,
- posiada wiedzę o najważniejszych wydarzeniach, zjawiskach oraz procesach historycznych i kulturowych na ziemi gnieźnieńskiej,
- umie wyszukać, zanalizować i wyjaśniać podstawowe zjawiska kulturowe na ziemi gnieźnieńskiej oraz stawiać na ich temat hipotezy badawcze,
- rozumie istotę dziedzictwa kulturowego ziemi gnieźnieńskiej w skali regionu, kraju i Europy,
- dostrzega wpływ wspólnoty lokalnej na dziedzictwo kulturowe ziemi gnieźnieńskiej na przestrzeni wieków,
- potrafi prowadzić dyskusję na temat poznanych zagadnień, faktów oraz procesów, swoje poglądy w sposób klarowny potrafi wyrazić w formie ustnej
i pisemnej,
- wykazuje się krytyką wobec przyswajanej wiedzy i opinii, które poznaje, jest otwarty na nowe idee i rozwiązania,
- jest gotowy do ciągłego rozwoju, zdobytą wiedzę potrafi wykorzystywać
w celu poszerzania własnych horyzontów poznawczych.
Kryteria oceniania
- obecność na zajęciach,
- aktywność i zaangażowanie,
- przygotowanie studenta i umiejętność korzystania z wiedzy odnoszącej się
do prezentowanych treści,
- znajomość literatury przedmiotu,
- sposób realizacji projektu studenckiego,
- ocena referatu w formie prezentacji,
- ocena z kolokwium.
5.0 - znakomita wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie
treści kształcenia, zawartych w programie przedmiotu
4.5 - bardzo dobra wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie
treści kształcenia, zawartych w programie przedmiotu
4.0 - dobra wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie treści
kształcenia, zawartych w programie przedmiotu
3.5 - zadawalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie
treści kształcenia, zawartych w programie przedmiotu
3.0 - zadawalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie
treści kształcenia, zawartych w programie przedmiotu
2.0 - niezadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne
w zakresie treści kształcenia, zawartych w programie przedmiotu
Literatura
a) obowiązkowa:
Dzieje Gniezna. Pierwszej stolicy Polski, red. J. Dobosz, Gniezno 2016.
b) uzupełniająca:
Dzieje Gniezna, red. J. Topolski, Warszawa 1965.
Elantkowski A., Ocalić od zapomnienia. Osiągnięcia gnieźnieńskich sportowców
w latach 1839-2003.
Elantkowski A., Rakowski F., Historia gnieźnieńskiego żużla 1947-1991,
Gniezno 1992.
Górniak E., Łukasik K., Od dworu do dworu. Szlakiem dworów ziemiańskich
wokół Gniezna. Przewodnik, 2011.
Grzelakowa E., Grzybowo, Cierpięgi, Kareja... historia ukryta w nazwach.
Toponimia miasta Gniezna oraz gmin Gniezno i Niechanowo, Gniezno 2006.
Kasprowicz J., Kościoły Gniezna, Gniezno 1999.
Matuszewski M., Z dziejów Gnieźnieńskiej Kolei Dojazdowej 1896-1986,
Poznań 1987.
Michałowski M.W., Górczak R.D., Gniezno i powiat gnieźnieński. Widoki dawne
i współczesne, Gniezno 2003.
Nadoliński J., Występski W., Gnieźnianie 1984-2008, Gniezno 2011.
Pasiciel S., Zespół klasztorny franciszkanów i klarysek w Gnieźnie, Gniezno
2005.
Pest Cz., Rektorzy Seminarium Duchownego w Gnieźnie 1602-2005, Gniezno
2005.
Prokop K. R., Arcybiskupi gnieźnieńscy w tysiącleciu, Kraków 2000.
Sajewska H., Polski Czerwony Krzyż w dziejach Gniezna 1919-2004, Gniezno
2006.
Scholtz E., Szczepaniak M., Gnieźnianina żywot codzienny. Od rozbiorów do
wybuchu II wojny światowej, Gniezno 2002.
Skarby gnieźnieńskie. Ekspozycja inauguracyjna. Katalog wystawy, oprac.
B. Dzierwa, Gniezno 1991.
Szlak Piastowski – śladami innych narodowości. Projekt „Każdy-Wszyscy”, red.
J. Nitka, Gniezno 2004.
Tomkowiak T., Elantkowski A., Gnieźnieński boks od podszewki w latach 1927-
2006, Gniezno 2007.
Tomkowiak T., Tajemnice Gniezna z lat 1919-1960, Gniezno 2010.
Torzewski M., Gnieźnieńska i Wrzesińska koleje wąskotorowe, Warszawa
2006.
Trąbczyński J., Historia gnieźnieńskiego żużla 1947-2001, Wągrowiec 2002.
Urbaniak M., Teatr im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie, Poznań 2006.
Woźniak M., Skarbiec katedry w Gnieźnie, Poznań 1990.
Wygocki Z., Gniezno i powiat gnieźnieński w powstaniu wielkopolskim 1918-
1919, Dzieje Polskiej Granicy Zachodniej, t. 8, Poznań 1988.
Występski W., Przewodnik po cmentarzach gnieźnieńskich, Gniezno 2007.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: