Transgresje literackie i filmowe 23-PPG-WK23L02
Cele zajęć: Zajęcia dotyczyć będą literackich i filmowych przykładów „przekraczania” (transgresji) uwarunkowań egzystencjalnych: indywidualnych i zbiorowych oraz ich społeczna, polityczna i kulturowa recepcja.
Tłem teoretycznym będą:
1. Koncepcje transgresji kulturowej Georgesa Bataille’a.
2. Koncepcja sytuacji granicznych Karla Jaspersa.
3. Dyskursy depresji/melancholii Julii Kristevej.
4. Koncepcja radykalnego dialogu i literatury ekstremalnej Maurice’a Blanchota.
5. Deleuziańska teoria kina.
W pierwszej części zajęć analizować będziemy literackie obrazy napięcia między uczestnictwem w zbiorowych narracjach (przemowa noblowska Olgi Tokarczuk) i transgresywną odmową tego uczestnictwa – na przykładach prozy Hermana Melville’a, Imre Kertésza, Johna Maxwella Coetzeego i Franza Kafki. Interesować nas będzie granica między indywidualną odmową językową depresyjno-psychotyczną a odmową będącą reakcją na przemoc społeczną, polityczną czy kulturową.
W drugiej części zajęć obszarem naszych analiz będą transgresje filmowe- jako sposób uperwersyjnienia odbioru, oddany do dyspozycji widza- w filmach Alfreda Hitchcocka, Jonathana Demme’a, Davida Lyncha i Larsa von Triera. Interesować nas będzie „perwersyjne oko kamery” jako uruchomienie „podwójnego życia widza” czyli „zastępcza” transgresja, film jako eksces przekroczenia granicy symbolicznego Prawa w kierunku obscenicznej rozkoszy.
W trzeciej części przeprowadzimy trzy studia przypadku: egzystencjalnego i społeczno-kulturowego Marii Komornickiej/Piotra Odmieńca Własta oraz bohaterów z filmów: Andrieja Tarkowskiego i Andersa Thomasa Jensena.
Cele kształcenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu zajęć i potwierdzeniu osiągnięcia OEU student/ka:
Wiedza: student zna i rozumie
Teorie transgresji
Literackie i filmowe przykłady „przekraczania” (transgresji) uwarunkowań egzystencjalnych indywidualnych i zbiorowych
Społeczną recepcję transgresji
Kryteria oceniania
Warunki zaliczenia zajęć:
bardzo dobry (bdb; 5,0): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 5,0
dobry plus (+db; 4,5): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 4,5
dobry (db; 4,0): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 4,0
dostateczny plus (+dst; 3,5): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 3,5
dostateczny (dst; 3,0): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 3,0
niedostateczny (ndst; 2,0): brak wymaganych prac, brak referatu lub eseju.
Literatura
Zalecana literatura (fragmenty):
1. Agamben G. (2009). Bartleby, czyli o przypadkowości. W: Melville H. Kopista Bartleby. Historia z Wall Street. Sic!. S. 61-104 .
2. Bataille G. (2007). Erotyzm. słowo/obraz terytoria. (Rozdz. cz. I: Zakaz i Transgresja, rozdz. I-V, s. 31-73).
3. Deleuze G. (2009). Bartleby albo formuła. W: Melville H. Kopista Bartleby. Historia z Wall Streat. Sic!. S. 105-155.
4. Jakubowski P. ,Jankowska M. (Red, 2013). Wielcy artyści ucieczek. Antologia tekstów o Życiu i czasach Michaela K Johna Maxwella Coetzeego w trzydziestą rocznicę publikacji powieści. Korporacja ha!art. (Rozdziały: Engélibert J.-P. Jak Michael K. stawał się niedostrzegalnym. „Literatura mniejsza”, s. 173-185; Czapliński P. (2013). Historia z dziurą w środku, s. 129-151).
5. Janion M. (1996). Kobiety i duch inności. Sic!. (Rozdziały: Gdzie jest Lemańska?, s. 186- 240; Maria Komornicka in memoriam, s. 241-319).
6. Jaspers K. (1978). Sytuacje graniczne. W: Roman Rudziński. Jaspers. Wiedza Powszechna 1978. . S 186-242.
7. Kristeva J. (2007). Czarne słońce. Depresja i melancholia. Universitas (Rozdziały: Przeciw depresji. Psychoanaliza, s. 3-35; Życie i śmierć mowy, s. 37-73).
8. Lyden J.C. (1991). Film as Religion: Myths, Morals, and Rituals (Rozdział: Thrillers and Horror Movies, a tu: Alfred Hitchcock (s. 230-232); Psycho 1960, s. 232-240; Silence of Lamb 1991, s. 240-245).
9. Mościcki P. (Red. 2007). Od rozmowy do roz-mowy. Dialog u Blanchota. W: Maurice Blanchot. Literatura ekstremalna. Wydawnictwo Krytyka Polityczna. S. 101- 142.
10. Żiżek S. (2007) Lacrime rerum, Kieślowski, Hitchock, Tarkowski, Lynch. Wydawnictwo Krytyka Polityczna. (Rozdziały: Sposób na Hitchcocka, albo czy można zrobić dobry remake, s.119- 138; Hitchcock: gadające głowy, s. 139-176; Andriej Tarkowski albo rzecz z przestrzeni psychicznej, s. 177 -212, David Lynch albo sztuka śmiesznej wzniosłości, s. 213-242).
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: