Zaskakujące światy chrześcijan. Historia i współczesność 23-PPG-WK22L11
Celem zajęć jest zapoznanie uczestników z wielością historycznych i współczesnych form chrześcijaństwa – poszczególnych grup i idiokultur. Zwrócimy uwagę przede wszystkim na zjawiska niestereotypowe.
Formy instytucjonalne i społeczne chrześcijaństwa znane są w dyskursie publicznym (medialnym i w tzw. potocznej świadomości) w postaciach silnie zstereotypizowanych. Oznacza to ignorowanie różnorodności historycznych i współczesnych „światów chrześcijan”. Celem zajęć jest w związku z tym zobrazowanie historycznego i współczesnego zróżnicowania form świadomości i wspólnotowego życia chrześcijan.
W historycznej części zajęć przyjrzymy się najpierw różnorodności form społeczności chrześcijańskich / kościołów w pierwszych dziesięcioleciach rozwoju chrześcijaństwa w drugiej połowie I stulecia. Następnie przejdziemy do instytucjonalizacji publicznej obecności chrześcijan, począwszy od IV stulecia i do radykalizacji ideału życia chrześcijańskiego w ramach ruchu mniszego (na Wschodzie i Zachodzie) – w tym do wpływu ascetycznych reguł mniszych na wymagania stawiane nie-mnichom, zwłaszcza w odniesieniu do moralności seksualnej. Następnie przejdziemy do panoramy ortodoksyjnych i nieortodoksyjnych ruchów odnowy chrześcijaństwa w późnym średniowieczu oraz do zróżnicowania form społecznego życia chrześcijan po reformacji i wojnach religijnych.
Formy instytucjonalne i społeczne chrześcijaństwa znane są w dyskursie publicznym (medialnym i w tzw. potocznej świadomości) w postaciach silnie zstereotypizowanych. Oznacza to ignorowanie różnorodności historycznych i współczesnych „światów chrześcijan”. Celem zajęć jest w związku z tym zobrazowanie historycznego i współczesnego zróżnicowania form świadomości i wspólnotowego życia chrześcijan.
We współczesnej części zajęć pokażemy spektrum form życia chrześcijańskiego z pomocą dwu kryteriów: 1’ tradycjonalizmu / progresizmu i 2’ usytuowania politycznego.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu zajęć i potwierdzeniu osiągnięcia EU
student/ka:
Rozumie historyczną i współczesną różnorodność „światów chrześcijan”.
Rozumie przyczyny i skutki sporów między chrześcijańskimi tradycjonalistami a progresistami.
Analizuje źródła i skutki publicznych zachowań instytucji chrześcijańskich.
Krytycznie funkcjonuje w dialogu społecznym wokół chrześcijaństwa.
Kryteria oceniania
• bardzo dobry (bdb; 5,0): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 5,0
• dobry plus (+db; 4,5): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 4,5
• dobry (db; 4,0): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 4,0
• dostateczny plus (+dst; 3,5): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 3,5
• dostateczny (dst; 3,0): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 3,0
• niedostateczny (ndst; 2,0): brak wymaganych prac, brak referatu lub eseju.
Literatura
Uwaga: przedstawiam wykaz literatury szerszy niż to, czego przeczytania wymagam od uczestników zajęć. Chodzi o pokazanie możliwości poszerzenia i pogłębienia problematyki zajęć. Na zajęciowej platformie moodle będę – zgodnie z tradycją moich zajęć – proponował w wersji elektronicznej fragmenty poniższych lektur, które uczestnicy powinni przeczytać przed zajęciami.
• Crossnan J. D. (1998), The Birth of Christianity: Discovering What Happened in the Years Immediately After the Execution of Jesus, San Francisco, HarperOne.
• Crossnan J. D. (1994), The Essential Jesus: Original Sayings and Earliest Images, New York, HarperOne.
• Crunican A. R., P.E., Ellis J. T., Pike F.B., Bruls J., Hajjar J. (1985), Historia Kościoła, t. 5, 1848 do czasów współczesnych, Warszawa, PAX.
• Daniélou J., Marrou H-I. (1984), Historia Kościoła, t. 1, Od początków do roku 600, Warszawa, PAX.
• Gałuszka T., Graff T., Ryś G. (red.) (2013), Ecclesia semper reformanda. Kryzysy i reformy średniowiecznego Kościoła, Kraków, Societas.
• Knowles D., Obolensky D. (1988), Historia Kościoła, t. 2, 600–1500, Warszawa.
• Le Goff J., Czas Kościoła i czas kupca; w: Czas w kulturze, Warszawa 1987.
• Pietras H. (2002), Od prezbiteratu do kapłaństwa: ewolucja pojęć i urzędu, „Studia Bobolanum”, nr 3, ss. 5–17.
• Polak T. (2009), Świadomościowa i instytucjonalna konstytucja chrześcijaństwa. Pytanie o struktury fantazmatyczne, „Nauka”, nr 3, ss. 37–55.
• Polak T. (2020), System kościelny, czyli przewagi pana K., Poznań, Wydawnictwo Nauk Humanistycznych i Społecznych UAM.
• Rogier L. J., de Bertier de Savigny G., Hajjar J. (1987), Historia Kościoła, t. 4, 1715-1848. Warszawa, PAX.
• Tüchle H., Bouman C. A. (1986), Historia Kościoła, t. 3, 1500-1715, Warszawa, PAX.
• Vauchez A. (2001), Zakony żebracze i ich oddziaływanie w społeczności miejskiej, tłum. Kłoczowski J. M., w: Historia chrześcijaństwa, t. 5: Ekspansja Kościoła rzymskiego 1054–1274, red. wyd. pol. Jerzy Kłoczowski, Warszawa, PAX, ss. 636–648.
• Warren C. H. (2009), Historia chrześcijaństwa. Narodziny chrześcijaństwa, t.1, Wrocław, Wektory.
• Warren C. H. (2010), Historia chrześcijaństwa. Budowanie chrześcijaństwa, t.2, Wrocław, Wektory.
• Warren C. H. (2010), Historia chrześcijaństwa. Podział chrześcijaństwa, t.4, Wrocław, Wektory.
• Warren C. H. (2010), Historia chrześcijaństwa. Złota epoka chrześcijaństwa, t.3, Wrocław, Wektory.
• Warren C. H. (2012), Historia chrześcijaństwa. Rewolta przeciwko chrześcijaństwu, t.5, Wrocław, Wektory.
• Warren C. H. (2014), Historia chrześcijaństwa. Kryzys chrześcijaństwa, t.6, Wrocław, Wektory.
• Węcławski T. (obecnie Polak T.) (1991), Czy pojęcie Boga osobowego może być pojęciem regionalnym?, „Analecta Cracoviensia”, t. 23, ss. 99–108.
• Węcławski T. (obecnie Polak T.) (1992), Protestanci chodzą po granicach, „Znak”, nr 446, ss. 56–57.
• Węcławski T. (obecnie Polak T.) (1999), Wielkie kryzysy tradycji chrześcijańskiej, Poznań. Wydawnictwo Wydziału Teologicznego UAM.
• Wipszycka E. (1994), Kościół w świecie późnego antyku, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: