Namysł nad katastrofą i apokalipsą 23-PPG-23Z02
ematyka zajęć będzie oscylować wokół narastającej fali społecznego odczucia katastrofy i katastrofizmu w odniesieniu do kierunku rozwoju ludzkości, w tym i przyszłości życia na planecie. Skupimy się na aktualnych kryzysach stricte cywilizacyjnych (standardów demokracji zachodniej, ubóstwa, wojenne, migracyjne), jak i tych zachodzących na styku człowiek- natura, jak: (kryzys klimatyczny, bioróżnorodności, pandemiczny), ale nasz horyzont będzie także historyczny-zastanowimy się nad dawnymi kryzysami związanymi ze zmianami kulturowymi, religijnymi, ekonomiczno-ustrojowymi. Na tym tle zastanowimy się, czy źródła obecnych kryzysów są lokalne i przejściowe, czy jednak związane bardziej zasadniczo z paradygmatami cywilizacyjnymi.
Interesować nas będą narracje związane z powyższymi kryzysami – ich geneza, struktura i skutki w postaci implementacji politycznych, a także kreowania popularności okołonaukowych / paranaukowych poglądów i przekonań społecznych. Analizować będziemy owe narracje pod kątem stosowania w nich użytecznych poznawczo kategorii: ryzyka, konfliktu i samej katastrofy, a także scenariuszy postępowania kryzysowego. Przedmiotem uwagi będzie tu zarówno pogłębiająca się perspektywa długotrwałej niepewności i braku stabilizacji rozwojowych pozytywnych ram społecznych, jak i konstruktywistyczny charakter rozmaitych poetyk apokaliptycznych i kolapsologicznych: filozoficznych i społecznych, w których przecięcie katastrof naturalnych, historycznych i cywilizacyjnych/kulturowych może skutkować zasadniczą zmianą świadomości funkcjonowania paradygmatów cywilizacyjnych. Zastanowimy się, czy katastrofizm nie stał się głównym instrumentarium opisu zjawisk politycznych, społecznych, etycznych i kulturowych. Interesować nas tu będzie także relacja między refleksją teoretyczną na temat antropocenu a literaturoznawstwem i teorią sztuki. Zapytamy, czy katastrofizm nie dostarcza dzisiaj głównego instrumentarium opisu zjawisk politycznych, społecznych, etycznych i kulturowych.
Zastanowimy się także nad pewnymi kwestiami poznawczymi / kognitywnymi: co powoduje, że kierujemy się w tych narracjach tak często w stronę katastrofizmu? Czy potrafimy sobie radzić ze zjawiskiem złożoności zjawisk, do których się odnosimy, w tym także, a może przede wszystkim z wypracowywaniem złożonych rozwiązań złożonych problemów. Dlaczego upraszczamy informacje do zwięzłych historii zastępujących skomplikowaną prawdę (analiza heurystyk) Jak to się ma polityki zarządzania strachem i uskutecznianych na tym terenie bio-polityki tanato-polityki.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu zajęć i potwierdzeniu osiągnięcia OEU student/ka zna i rozumie:
Pzyczyny społecznego odczucia nadchodzącego kryzysu i katastrofy
Kryteria oceny nastrojów katastroficznycb
Prawdopodobieństwo nadchodzących katastrof
Po zakończeniu zajęć i potwierdzeniu osiągnięcia OEU student/ka potrafi:
oceniać proponowane w dyskursie publicznym scenariusze katastroficzne
Kryteria oceniania
Warunki zaliczenia zajęć:
bardzo dobry (bdb; 5,0): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 5,0
dobry plus (+db; 4,5): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 4,5
dobry (db; 4,0): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 4,0
dostateczny plus (+dst; 3,5): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 3,5
dostateczny (dst; 3,0): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 3,0
niedostateczny (ndst; 2,0): brak wymaganych prac, brak referatu lub eseju.
Literatura
Zalecana literatura ( w trakcie zajęć podam konkretne zakresy stron do czytania):
1. Agamben, G. (2008). Wspólnota, która nadchodzi. Wydawnictwo Sic!
2. Beck U. (2012). Społeczeństwo światowego ryzyka. W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
3. Czapliński P., Bednarek J. (Red. 2022). To wróci. Przeszłość i przyszłość pandemii. Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
4. Girard R. (2018). Apokalipsa tu teraz. Wydawnictwo WAM.
5. Jonas, H. (1996). Zasada odpowiedzialności: etyka dla cywilizacji technologicznej. Kryspinów: PLATAN.
6. Koczanowicz, L. (2020). Lęk i olśnienie. Eseje o kulturze niepokoju. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN.
7. Ubertowska, A. Korczyńska-Partyka D. i Kuliś E., (red.) (2020). Poetyki ekocydu Historia, natura, konflikt. Warszawa: IBL.
8. Nancy J.-L. (2021) Arcyludzki wirus. Wydawnictwo Ostrogi.
9. Napiórkowski M. (2022). Naprawić przyszłość. Dlaczego potrzebujemy lepszych opowieści, by naprawić świat. Wydawnictwo Literackie.
10. Spengler O. (2001). Zmierzch Zachodu: zarys morfologii uniwersalnej. Wydawnictwo KR.
11. Taleb N. N. (2020). Czarny Łabędź. Jak nieprzewidywane zdarzenia rządzą naszym życiem. Poznań: Zysk i S-ka.
12. Wojnowski, K. (2016). Pożyteczne katastrofy. Universitas.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: