Transformacja gospodarcza i systemy rynkowe krajów Europy Wschodniej 05-TGSRKE-12-m-WschU
Wszystkie treści kształcenia są realizowane zarówno na wykładach jak i konwersatoriach.
1. Gospodarka Ukrainy w okresie radzieckim. Znaczenie radzieckiej modernizacji dla gospodarki ukraińskiej. Charakterystyka gospodarki USRR - „specjalizacja”, wiodące gałęzie przemysłu, inwestycje, problemy.
2. Kluczowe etapy przemian rynkowych na Ukrainie. Proces prywatyzacji: projekty, realizacja, konsekwencje. Wprowadzenie waluty narodowej: charakter i twórcy reformy.
3. Oligarchizacja gospodarki ukraińskiej. Geneza systemu oligarchicznego na Ukrainie. Pojęcia: klan, mafia, krysza, rekiet, rejderstwo. Charakterysyka największych klanów ukraińskich – zasoby, przedstawiciele, wpływy w państwie.
4. Ubóstwo transformacyjne na Ukrainie. Problem stratyfikacji społeczno-majątkowej na Ukrainie: wskaźniki, przykłady, skutki. Pojęcia: bezrobocie strukturalne, międzypokoleniowy transfer biedy, kieszenie ubóstwa.
5. Problem migracji zarobkowej ludności ukraińskiej. Przyczyny, kierunki oraz charakter migracji zarobkowej Ukraińców od 1991 roku do chwili obecnej.
6. Polityka gospodarcza „regionałów”. Fiskalizm kontra opór klasy średniej. Strategia polityki gospodarczej Partii Regionów. Europejskie ambicje oligarchów a rynek zbytu w Rosji. „Podatkowy majdan”.
7. Gospodarka czasu wojny. Stan gospodarki ukraińskiej w chwili upadku reżimu Wiktora Janukowycza.Aneksja Krymu i wojna w Donbasie a kwestia reform gospodarczych. Perspektywy pomocy międzynarodowej dla Ukrainy.
8. Rolnictwo – niewykorzystana szansa współczesnej Ukrainy? Rolniczy potencjał Ukrainy. Reforma rolna. Rolnictwo jako perspektywiczna gałąź gospodarki w świetle światowego wzrostu cen na żywność.
9. Gospodarka Białorusi w okresie radzieckim. Znaczenie radzieckiej modernizacji dla gospodarki białoruskiej. Charakterystyka gospodarki BSRR - „specjalizacja”, wiodące gałęzie przemysłu, inwestycje, problemy. Epoka dobrobytu Piotra Maszerawa.
10. Główne kierunki przemian gospodarczych na Białorusi po 1991 roku. Wyzwanie i próby reform strukturalnych. Strategia socjalizmu rynkowego Aleksandra Łukaszenki: dyktatura polityczna a opieka socjalna – wzajemne zależności i konsekwencje dla rozwoju gospodarczego.
11. Współczesna kondycja gospodarki białoruskiej. Perspektywy i zagrożenia. Aktualne wskaźniki makroekonomiczne: PKB, PI, PPI, stopa bezrobocia. Aktualne wskaźniki rozwoju społeczno-ekonomicznego: HDI, współczynnik Giniego. Największe przedsiębiorstwa – charakterystyka produkcji. Główne kierunki i struktura eksportu i importu. Rola Białorusi w procesie integracji gospodarczej na obszarze b. ZSRR.
12. Radzieckie dziedzictwo w gospodarce Mołdawii. Znaczenie radzieckiej modernizacji dla gospodarki mołdawskiej. Charakterystyka gospodarki MSRR - „specjalizacja”, wiodące gałęzie przemysłu, inwestycje, problemy.
13. Główne kierunki przemian gospodarczych w Mołdawii po 1991 roku. Wyzwanie i próby reform strukturalnych. Proces prywatyzacji, poszukiwanie nowych kierunków handlu zagranicznego. Europejskie ambicje Mołdawii i ich perspektywy.
14. Współczesna kondycja gospodarki mołdawskiej. Perspektywy i zagrożenia. Aktualne wskaźniki makroekonomiczne: PKB, PI, PPI, stopa bezrobocia. Aktualne wskaźniki rozwoju społeczno-ekonomicznego: HDI, współczynnik Giniego. Największe przedsiębiorstwa – charakterystyka produkcji. Główne kierunki i struktura eksportu i importu. Udział Mołdawii w międzynarodowych porozumieniach o charakterze gospodarczym.
15. Ekonomiczne aspekty secesji Naddniestrza. Geneza secesji Naddniestrza. Charakterystyka gospodarki regionu – najważniejsze przedsiębiorstwa, kierunki i struktura handlu zagranicznego, subsydia. Gospodarcze relacje Naddniestrza i Mołdawii.
Cele kształcenia
Kierunek studiów
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
1. Posiada wiedzę faktograficzną z zakresu transformacji gospodarczej na Ukrainie, Białorusi i w Mołdawii.
2. Posługuje się pojęciami z zakresu analizy transformacji społeczno-ekonomicznej, procesów dezintegracyjnych i integracyjnych Ukrainy, Białorusi i Mołdawii, a także dysponuje umiejętnościami opisu i analizy ww. procesów.
3. Twórczo wykorzystuje wiedzę z dziedziny nauk humanistycznych i nauk społecznych w formułowaniu hipotez i konstruowaniu krytycznych argumentacji dotyczących systemów społeczno-gospodarczych w krajach Europy Wschodniej.
4. Potrafi budować kontakty naukowe, biznesowe i na innych płaszczyznach w oparciu o rozumienie tych odmienności. w postrzeganiu życia społecznego przez osoby pochodzące z różnych kultur na obszarze postradzieckim.
5. Potrafi współtworzyć trafne decyzje dotyczące kontaktów Polski z Ukrainą, Białorusią i Mołdawią na poziomie indywidualnym i na poziomie przedsiębiorstwa, instytucji lub organizacji pozarządowej.
Kryteria oceniania
Formujące - obserwacja aktywności
Podsumowujące - kolokwium końcowe
Zaliczenie przedmiotu na postawie obecności (dopuszczalne 2 nieobecności, pozostałe do odrobienia na dyżurze) i aktywności na zajęciach oraz uzyskania pozytywnego wyniku z kolokwium końcowego przeprowadzonego w formie testu pisemnego, składającego się z pytań otwartych i zamkniętych.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
1) Związek Radziecki, Przyroda. Człowiek. Gospodarka, przekł. L. Dzierżanowski i in. Warszawa 1972.
2) Współczesna Ukraina – trwałość czy rozpad?, K. Świder, A. Stec, T. Z. Leszczyński, Warszawa-Kraków 2015.
3) Z. Parafianowicz, M. Potocki, Wilki żyją poza prawem. Jak Janukowycz przegrał Ukrainę, Wołowiec 2015.
4) Т.В. Орлова, Історія нових незалежних держав, Київ 2010.
5) T. A. Olszański, Trud niepodległości. Ukraina na przełomie tysiącleci, Kraków 2003.
6) A. Wilson, Ukraińcy, przekł. M. Urbański, Warszawa 2002.
7) Europa Wschodnia - dekada transformacji. Ukraina, B. J. Albin, W. Baluk (red.), Wrocław 2002.
8) I. Sokołowski, Białoruś dla początkujących, Kraków 2014.
9) A. Poczobut, System Białoruś, Gliwice 2013.
10) W. Karbalewicz, Aleksander Łukaszenko – portret polityczny, przekł. K. Kłysiński, Warszawa 2013.
11) M. Domagała i in., Białoruś. Model państwa i gospodarki, Warszawa 2012.
12) Białoruś w stosunkach międzynarodowych, I. Topolski (red.), Lublin 2009.
13) E. Mironowicz, Białoruś, Warszawa 2007.
14) Europa Wschodnia – dekada transformacji. Białoruś, B. J. Albin, W. Baluk (red.), Wrocław 2004.
15) Moldova: In Search of Its Own Place in Europe, N. Cwicinskaja, P. Oleksy (red.), Bydgoszcz 2013.
16) K. Całus, M. Kosienkowski, P. Oleksy, J. Pieńkowski, R. Rajczyk, Naddniestrze. Historia – Polityka – Gospodarka, Poznań 2014.
17) Publikacje Ośrodka Studiów Wschodnich: www.osw.waw.pl
18) „Nowa Europa Wschodnia”
19) „New Eastern Europe”
20) „Gazeta Wyborcza”
21) „Rzeczpospolita”
22) „Tygodnik Powszechny”
23) The World Factbook
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: