Struktura etniczna, religijna i społeczna krajów Europy Wschodniej 05-SERSKE-12-m-WschU
1. Problematyka narodu i etniczności we współczesnym dyskursie naukowym i w realiach prawnych oraz społecznych krajów b. ZSRR
2. Współczesna Ukraina – relacje państwo-naród-język. Co to znaczy „być Ukraińcem”?
3. Współczesna Białoruś – relacje państwo-naród-język. Co to znaczy „być Białorusinem”?
4. Współczesna Mołdawia – relacje państwo-naród-język. Problem tożsamościowy w Mołdawii: mołdawianizm kontra unionizm, język mołdawski czy język rumuński? Gagauzi. Problem tożsamości mieszkańców Naddniestrza.
5. Autonomiczna Republika Krym – grupy etniczne i konfesyjne oraz ich wzajemne relacje. Tatarzy Krymscy – tożsamość narodowa.
6. Żydzi na Ukrainie, Białorusi i w Mołdawii
7. Polacy na Ukrainie, Białorusi i w Mołdawii
8. Rosjanie na Ukrainie, Białorusi i w Mołdawii
9. Romowie na Ukrainie, Białorusi i w Mołdawii
10. Zakarpacie i rusinizm – specyfika etniczna regionu Ukrainy i dyskusja o tożsamości jego mieszkańców
11. Sytuacja konfesyjna w subregionie – odrodzenie tradycyjnych religii, „prawosławny ateizm”, nowe ruchy i fenomeny religijne oraz pararaligijne
12. Przemiany struktury społecznej. Wyodrębnianie się nowych grup społecznych i identyfikacji społecznych w Europie Wschodniej.
Cele kształcenia
Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć
Kierunek studiów
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
1. Umie rozpoznać uwarunkowania procesów kształtowania się nowoczesnych wspólnot językowych i narodowych na obszarze Europy Wschodniej. Rozumie złożoność relacji naród-państwo-język na terenie tego regionu.
2. Potrafi przeprowadzić krytyczną analizę tworów współczesnej myśli społecznej i religijnej oraz politycznej (w aspekcie polityki narodowościowej, społecznej i religijnej) Ukrainy, Białorusi i Mołdawii. 3. Rozpoznaje główne idee towarzyszące odrodzeniu religijnemu w Europie Wschodniej po 1991, rozróżnia tradycyjną i nową myśl religijną, rozpoznaje polityczny aspekt dyskusji i sporów o kształt religii w Europie Wschodniej,
4. Jest przygotowany do kontaktów z obywatelami Ukrainy, Białorusi i Mołdawii na płaszczyźnie naukowej, społecznej, biznesowej i kulturalnej ze zrozumieniem i poszanowaniem ich wrażliwości oraz tożsamości.
5. Dostrzega problemy etyczne związane z pracą badawczą i publikacyjną, ma świadomość złożoności historycznych i współczesnych stosunków polsko-białoruskich i polsko-ukraińskich, znaczenia dobrosąsiedzkich stosunków z Ukrainą, Białorusią i Mołdawią dla polskiej racji stanu, ma świadomość konieczności kierowania się naukowym obiektywizmem oraz ogólnoludzkimi i europejskimi wartościami demokracji i tolerancji w życiu zawodowym.
6. Aktywnie uczestniczy w działaniach na rzecz rozwoju więzi łączących Polskę i Unię Europejską z Ukrainą i Białorusią i Mołdawią oraz na rzecz zachowania polskiego dziedzictwa kulturowego na Wschodzie i dziedzictwa kulturowego narodów Wschodu w Polsce
Kryteria oceniania
Zaliczenie przedmiotu na postawie obecności, aktywności na zajęciach o charakterze konwersatoryjnym oraz ustnego egzaminu z zakresu przedmiotu
Wysoka frekwencja i uzyskanie pozytywnego wyniku z zakresu wiedzy z przedmiotu gwarantuje zdobycie poniższych ocen:
5 – znakomita wiedza, umiejętności i kompetencje personalne z zakresu przedmiotu
4.5 – bardzo dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne z zakresu przedmiotu
4.0 – dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne z zakresu przedmiotu
3.5 – zadawalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne z zakresu przedmiotu, ale ze znacznymi niedociągnięciami
3.0 – zadawalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne z zakresu przedmiotu, ale z licznymi błędami
2.0 – niezadawalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne z przedmiotu
Literatura
W. Baluk, Koncepcje polityki narodowościowej Ukrainy, Wrocław 2002
P. Eberhardt, Między Rosją a Niemcami. Przemiany narodowościowe w Europie Środkowo-Wschodniej w XX w., Warszawa 1996
J. Hatłas, Gagauzja – obszar wieloetniczny oraz wielokulturowy. Rzeczywistość czy mit, Poznań 2007
T. A. Olszański, Trud niepodległości. Ukraina na przełomie tysiącleci, Kraków 2003
W. Pawluczuk, Ukraina – polityka i mistyka, Kraków 1998
P. Rudkouski, Powstawanie Białorusi, Wrocław 2009
M. Riabczuk, Od Małorosji do Ukrainy, Kraków 2002
J. Solak, Mołdawia – republika na trzy pęknięta. Historyczno-społeczny, militarny i geopolityczny wymiar „zamrożonego konfliktu” o Naddniestrze, Toruń 2009
M. Studenna-Skrukwa, Ukraiński Donbas. Oblicza tożsamości regionalnej, Poznań 2014
R. Szul, Język – naród – państwo. Język jako zjawisko polityczne, Warszawa 2009
A. Wilson, Ukraińcy, Warszawa 2002
K. Całus, P. Oleksy, Mołdawia woli stabilność, „Nowa Europa Wschodnia” nr 3-4 (V-VIII) 2009
M. Figura, Przypadek tożsamości narodu białoruskiego i jego polityczne uwarunkowania, w: Konflikty na obszarze byłego ZSRR, red. P. Adamczewski, Poznań 2009
K. Jędraszczyk, Karaimi krymscy – ginąca mniejszość, „Sprawy Wschodnie” 2004 zesz. 2-3 (6-7)
T. Kruczkowski, Polityka narodowościowa, w: Białoruś, red. B. J. Albin, W. Baluk, Wrocław 2004
M. Lachowicz, Problem tożsamości rusińskiej w rejonie Zakarpacia [w:] Łemkowie. Historia i kultura, Szreniawa 2007
K. Mazurek, Język białoruski jako czynnik formowania białoruskiej tożsamości narodowej, w: Konflikty na obszarze byłego ZSRR, red. P. Adamczewski, Poznań 2009
P. Oleksy, Prawosławie w poradzieckiej tożsamości narodowej. Studium przypadku mołdawskich Gagauzów, „Sensus Historiae. Studia Interdyscyplinarne” vol. II (2011/1)
T. A. Olszański, Problem językowy na Ukrainie. Próba nowego spojrzenia, „Prace OSW” nr 40, 2012.
N. Sinaeva-Pankowska, Mołdawskie multikulti, „Nowa Europa Wschodnia” nr 3-4 (V-VIII) 2009
G. Skrukwa, Krym – ukraiński punkt widzenia, „Sensus Historiae. Studia Interdyscyplinarne” vol. II (2011/1)
M. Studenna, Zjawisko wykluczenia w społeczeństwie postindustrialnym na przykładzie polskich i ukraińskich ośrodków przemysłu węglowego, „Spojrzenie na Wschód” 2010, nr 1 (1)
M. Studenna-Skrukwa, Dwa bieguny ukraińskiej politycznej konstrukcji: Donbas i Galicja. Problem wewnętrznego mitotwórstwa: banderowcy contra bandyci, „Sensus Historiae. Studia Interdyscyplinarne” vol. IV (2011/3)
P. Thomson, Gagauzi, „Sprawy Narodowościowe” seria nowa, 1994, T. III, z. 2 (5)
Z. Szczerek, Państwo obiadową porą, „Nowa Europa Wschodnia” nr 1 (IX) 2010
Z. J. Winnicki, Polska mniejszość narodowa w Republice Białoruś na tle struktury i statusu prawnego mniejszości narodowych na Białorusi, w: Białoruś, red. B. J. Albin, W. Baluk, Wrocław 2004
W. Wysocki, Sytuacja językowa a procesy deetnizacyjne na Białorusi, „Sprawy Wschodnie” 2004, z. 1 (5)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: