Polityka międzynarodowa, bezpieczeństwa i współpracy regionalnej państw Europy Wschodniej 05-PMBW-23-WschU

1. Wprowadzenie – prezentacja fragmentów filmów dokumentalnych dotyczących Euromajdanu i wojny w Donbasie 2014-2015
Główne uwarunkowania i wyznaczniki polityki zagranicznej Ukrainy, Białorusi i Mołdawii.
2. Ukształtowanie samodzielnej polityki zagranicznej nowych państw wschodnioeuropejskich po rozpadzie ZSRR.
Państwa Europy Wschodniej w światowym i europejskim systemie bezpieczeństwa. Ukraina, Białoruś i Mołdawia wobec ONZ i OBWE. Udział w operacjach pokojowych.
3. Państwa Europy Wschodniej w organizacjach i ugrupowaniach przestrzeni postradzieckiej: Ukraina, Białoruś i Mołdawia wobec WNP, GUAM, ODKB, JevrAzES.
4. Państwa Europy Wschodniej a NATO i Unia Europejska. Partnerstwo Wschodnie. Polsko-ukraińska współpraca wojskowa.
Państwa Europy Wschodniej w organizacjach i ugrupowaniach subregionalnych subregionów środkowoeuropejskiego (CEI), południowowschodnio europejskiego (RCC, SECI, SEECP) i czarnomorskiego (BSEC).
5. Budowa Sił Zbrojnych Ukrainy i polityka bezpieczeństwa Ukrainy w l. 1991-2014. Denuklearyzacja Ukrainy i spór z Rosją o Flotę Czarnomorską. Ministeria obrony Ukrainy.
6. Budowa Sił Zbrojnych Białorusi po 1991 roku. Polityczna i wojskowa współpraca białorusko-rosyjska.
7. Problem integralności terytorialnej w polityce zagranicznej Mołdawii. Polityczny i wojskowy wymiar konfliktu o Naddniestrze od 1991 do dziś. Polityka obronna Mołdawii.
8. Ukraina, Białoruś i Mołdawia na międzynarodowym rynku uzbrojenia i sprzętu wojskowego.
9. Pozamilitarne wyzwania dla bezpieczeństwa Ukrainy, Białorusi i Mołdawii: problemy socjalne, zdrowotne i demograficzne, ochrona środowiska, przestępczość transgraniczna, ochrona praw obywateli poza granicami kraju.
10. Kryzys ukraiński 2013/2014: struktury siłowe Ukrainy w przededniu Euromajdanu, Euromajdan – Rewolucja Godności. Berkut kontra Sotnie Euromajdanu. Rewolucja, zamieszki, czy wojna domowa?
11. Kryzys krymski i doniecki 2014. Wojna hybrydowa Rosji przeciw Ukrainie. Siły Zbrojne Ukrainy – odrodzenie w walce? Bataliony ochotnicze.

Cele kształcenia

Wyrobienie i pogłębienie umiejętności posługiwania się podstawowymi pojęciami z zakresu wiedzy o stosunkach międzynarodowych, współczesnym bezpieczeństwie międzynarodowym i obronności, wyrobienie orientacji się w głównych kierunkach polityki zagranicznej, obronnej i bezpieczeństwa państw Europy Wschodniej. Wyrobienie świadomości znaczenia państw wschodnioeuropejskich i subregionu wschodnioeuropejskiego oraz czarnomorskiego dla bezpieczeństwa Europy i Polski. Wyrobienie umiejętności analizowania tekstów naukowych, eksperckich i publicystycznych na ten temat. Zrozumienie mechanizmu aktualnych konfliktów zbrojnych w regionie i wynikających z nich zagrożeń dla Polski.

Kierunek studiów

wschodoznawstwo

Poziom przedmiotu

II stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Koordynatorzy przedmiotu

Grzegorz Skrukwa

Efekty kształcenia

Rozumie i interpretuje zmiany w stosunkach międzynarodowych na obszarze postradzieckim, rozumie mechanizmy polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Ukrainy, Białorusi i Mołdawii. Rozumie mechanizmy współczesnych konfliktów zbrojnych i innych zagrożeń dla bezpieczeństwa w Europie.
Rozumie i intepretuje procesy integracji i dezintegracji regionalnej w subregionie Europy Wschodniej.
Potrafi przeprowadzić krytyczną analizę oficjalnych dokumentów polityki zagranicznej i bezpieczeństwa państw Europy Wschodniej, dokumentów organizacji międzynarodowych (np. doktryny obronnej, deklaracji, koncepcji polityki) oraz wypowiedzi polityków, publicystów i ekspertów w tym zakresie.
Jest przygotowany do kontaktów z obywatelami Ukrainy, Białorusi i Mołdawii na płaszczyźnie naukowej, społecznej i politycznej, z zrozumieniem i poszanowaniem ich wrażliwości oraz tożsamości. Jest przygotowany do świadomego uczestnictwa w konferencjach, sympozjach, spotkaniach organizacji pozarządowych dotyczących współpracy dwustronnej i wielostronnej z państwami wschodnioeuropejskimi.
Ma świadomość znaczenia dobrosąsiedzkich stosunków z Ukrainą, Białorusią i Mołdawią dla polskiej racji stanu, ma świadomość znaczenia zasad Aktu Końcowego KBWE dla bezpieczeństwa Europy i Polski, ma świadomość konieczności kierowania się naukowym obiektywizmem oraz ogólnoludzkimi i europejskimi wartościami demokracji i tolerancji w życiu zawodowym.

Kryteria oceniania

Ocena formująca – obserwacja aktywności i kompetencji na zajęciach. Ocena podsumowująca – egzamin pisemny. Zaliczenie ćwiczeń na postawie obecności i aktywności na zajęciach konwersatoryjnych. Dopuszczalne są maksymalnie dwie nieobecności na zajęciach konwersatoryjnych, pozostałe ewentualne nieobecności trzeba zaliczyć w formie konsultacji na dyżurach pracownika.
Pełna obecność, bardzo dobra aktywność, wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne – ocena bdb (5,0)
Pełna obecność, dobra aktywność, wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne – ocena db (4,0)
Pełna obecność, zadowalająca aktywność, wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne – ocena dst (3,0)
Niepełna obecność, brak aktywności, brak wiedzy, umiejętności i kompetencji – ocena ndst (2,0)
Zaliczenie całości przedmiotu w formie pisemnego egzaminu końcowego. Egzamin złożony jest z co najmniej jednego pytania przekrojowego sprawdzającego całokształt wiedzy, umiejętności i kompetencji oraz 5-10 pytań faktograficznych.

Literatura

Białoruś, Mołdawia i Ukraina wobec wyzwań współczesnego świata, red. T. Kapuśniak, K. Fedorowicz, M. Gołoś, Lublin 2009
Białoruś w stosunkach międzynarodowych, red. I. Topolski, Lublin 2009
Eberhardt Adam, Gra pozorów. Stosunki rosyjsko-białoruskie 1991-2008, Warszawa 2008
Kacewicz Michał, Sotnie wolności. Ukraina od Majdanu do Donbasu, Warszawa [2014]
Krząstek Tadeusz, Ukraina, Warszawa 2002
Kosienkowski Marcin, Naddniestrzańska Republika Mołdawska. Determinanty przetrwania, Toruń 2010
Konflikt niskiej intensywności w Naddniestrzu, red. M. Celewicz, J. Kłoczkowski, M. Pietraś, Lublin 2006
Kubiak Krzysztof, Wojny, konflikty zbrojne i punkty zapalne na świecie, Warszawa 2007
Olszański Tadeusz Andrzej, Trud niepodległości. Ukraina na przełomie tysiącleci, Kraków 2003
Parafianowicz Zbigniew, Potocki Michał, Wilki żyją poza prawem. Jak Janukowycz przegrał Ukrainę, Wołowiec 2015
Pieniążek Paweł, Pozdrowienia z Noworosji, Warszawa 2015
Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa krajów Wspólnoty Niepodległych Państw, red. W. Baluk, Wrocław 2008
Solak Janusz, Mołdawia – republika na trzy pęknięta. Historyczno-społeczny, militarny i geopolityczny wymiar „zamrożonego konfliktu” o Naddniestrze, Toruń 2009
Organizacje i ugrupowania międzynarodowe wobec wyzwań XXI wieku. Multilteralna współpraca państw w świecie postzimnowojennym, pod red. I. Wróbel, Wrocław 2006
Rewolucja w imię godności. Ukraiński Euromajdan 2013-2014, red. G. Skrukwa, M. Studenna-Skrukwa, Toruń 2015,
Ukraina w stosunkach międzynarodowych, red. M. Pietraś i T. Kapuśniak, Lublin 2007
Zbrojne konflikty i spory międzynarodowe u progu XXI wieku. Analiza problemów i studia przypadków, red. W. Malendowski, Wrocław 2003
Baluk Wincenty, Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, w: Białoruś, red. B. J. Albin i W. Baluk, Wrocław 2004
Kurek Tomasz, Polityka obronna, w: Białoruś, red. B. J. Albin i W. Baluk, Wrocław 2004
Siekierzyński J., Historia i rola układu GUUAM we współczesnej polityce eurazjatyckiej, w: Kaukaz w dobie globalizacji, red. A. Furier, Poznań 2005

„Raport – Wojsko-Technika-Obronność”
„Rocznik Strategiczny”
Ośrodek Studiów Wschodnich www.osw.waw.pl
Ukrajinśka Prawda www.pravda.com.ua
Ukraińskyj Militarnyj Portal mil.in.ua

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 05-PMBW-23-WschU w USOSweb