Vademecum językoznawcze 03-ZW-VJ

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
- zna różne definicje języka i koncepcje badań językoznawczych,
- zna różnice między synchronicznym i diachronicznym opisem zjawisk językowych; potrafi wskazać korelacje między obiema perspektywami,
- wie, jak kształtował się polski język literacki,
- umie wskazać odmiany funkcjonalne polszczyzny, a także określić ich cechy,
- zna podstawowe wiadomości z zakresu stylistyki historycznej,
- zna podstawowe wiadomości z zakresu składni współczesnego języka polskiego,
- potrafi zanalizować tekst pod kątem charakterystycznych zjawisk w zakresie składni, z uwzględnieniem perspektywy normatywnej,
- zna podstawowe pojęcia z zakresu leksykologii,
- umie wskazać i opisać zmiany znaczeniowe wyrazów,
- zna podstawowe pojęcia z zakresu fleksji polskiej, potrafi wskazać najważniejsze informacje dotyczące kształtowania się paradygmatów,
- umie wskazać i nazwać pojawiające się w tekstach błędy fleksyjne, a także określić ich przyczyny,
- zna podstawowe pojęcia z zakresu słowotwórstwa polskiego i rozumie różnice między synchroniczną a diachroniczną analizą słowotwórczą,
- zna podstawowe pojęcia i zjawiska fonetyczne charakterystyczne dla języka polskiego i potrafi wyjaśnić wybrane zjawiska, korzystając z wiedzy historycznojęzykowej,
- rozumie podstawowe pojęcia fonologiczne, potrafi określić opozycje fonologiczne charakterystyczne dla polszczyzny.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): w stopniu bardzo dobrym opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu gramatyki języka polskiego, bardzo dobra umiejętność samodzielnego wyjaśniania zjawisk językowych za pomocą procesów charakterystycznych dla polszczyzny historycznej i współczesnej; w sposób bezbłędny wykonywane podstawowe analizy językowe; aktywny i merytoryczny udział w zajęciach i dyskusji, wysoka wartość merytoryczna przygotowanej prezentacji multimedialnej; systematyczne przygotowywanie się do zajęć.

dobry plus (+db; 4,5): w stopniu bardzo dobrym opanowane podstawowych wiadomości z zakresu gramatyki języka polskiego, bardzo dobra umiejętność samodzielnego wyjaśniania zjawisk językowych za pomocą procesów charakterystycznych dla polszczyzny historycznej i współczesnej; w sposób bezbłędny wykonywane podstawowe analizy językowe; aktywny i merytoryczny udział w zajęciach i dyskusji, dobra wartość merytoryczna przygotowanej prezentacji multimedialnej; widoczne minimalne niedociągnięcia w zakresie argumentowania i opisywania zjawisk, systematyczne przygotowywanie się do zajęć.

dobry (db; 4,0): w stopniu dobrym opanowane podstawowych wiadomości z zakresu gramatyki języka polskiego, dobra umiejętność samodzielnego wyjaśniania zjawisk językowych za pomocą procesów charakterystycznych dla polszczyzny historycznej i współczesnej; poprawne, choć nie zawsze wyczerpująco omówione przez studenta podstawowe analizy językowe; dobra aktywność w czasie zajęć, merytoryczne zabieraniea głosu w dyskusji, dobra wartość merytoryczna przygotowanej prezentacji multimedialnej; systematyczne przygotowywanie się do zajęć.

dostateczny plus (+dst; 3,5): w stopniu zadowalającym opanowane podstawowe wiadomości z zakresu gramatyki języka polskiego, zadowalająca umiejętność samodzielnego wyjaśniania zjawisk językowych za pomocą procesów charakterystycznych dla polszczyzny historycznej i współczesnej; poprawnie wykonywane podstawowe analizy językowe, choć możliwe są w nich nieliczne błędy; niska aktywność merytoryczna w zajęciach i dyskusji, zadowalająca wartość merytoryczna przygotowanej prezentacji multimedialnej; systematyczne przygotowywanie się do zajęć.

dostateczny (dst; 3,0): w stopniu zadowalającym opanowane podstawowe wiadomości z zakresu gramatyki języka polskiego, zadowalająca umiejętność samodzielnego wyjaśniania zjawisk językowych za pomocą procesów charakterystycznych dla polszczyzny historycznej i współczesnej, która może wymagać pomocy ze strony prowadzącego zajęcia; poprawnie wykonywane podstawowe analizy językowe, choć możliwe są w nich nieliczne błędy; niska aktywność merytoryczna w zajęciach i dyskusji, nieumiejętność w pełni samodzielnego przygotowania prezentacji multimedialnej zawierającej własne analizy i interpretacje; niska aktywność, niesystematyczne przygotowywanie się do zajęć.

niedostateczny (ndst; 2,0): niewystarczające opanowane podstawowych wiadomości z zakresu gramatyki języka polskiego, niesamodzielność w wyjaśniania zjawisk językowych za pomocą procesów charakterystycznych dla polszczyzny historycznej i współczesnej; nieumiejętność przygotowania poprawnej analizy podstawowych procesów językowych; niski udział merytoryczny w zajęciach, niewystarczająca wartość merytoryczna przygotowanej prezentacji multimedialnej; brak systematycznego przygotowywania się do zajęć.

Zalecana literatura:
a) podręczniki (prowadzący wybiera po jednym podręczniku do podsystemu językowego):
M. Bańko, Wykłady z polskiej fleksji, Warszawa 2002.
B. Boniecka, Składnia współczesnego języka polskiego, Lublin 1998.
D. Buttler, H. Kurkowska, H. Satkiewicz, Kultura języka polskiego, Warszawa 1971.
L. Dukiewicz, I. Sawicka, Fonetyka i fonologia, w: Gramatyka współczesnego języka polskiego pod red. S. Urbańczyka, Kraków 1995.
Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia pod red. R. Grzegorczykowej, R. Laskowskiego, H. Wróbla, Warszawa 1998.
R. Grzegorczykowa, Wykłady z polskiej składni, Warszawa 1996 (wybór).
R. Grzegorczykowa, Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe, Warszawa 1979.
H. Jadacka, Kultura języka polskiego: fleksja, słowotwórstwo, składnia, Warszawa 2007.
H. Jadacka, System słowotwórczy polszczyzny 1945-2000, Warszawa 2001.
S. Jodłowski, Podstawy polskiej składni, Warszawa 1976.
S. Jodłowski, Studia nad częściami mowy, Warszawa 1971.
L. Madelska, M. Witaszek-Samborska, Zapis fonetyczny. Zbiór ćwiczeń, wyd. 6, Poznań 2003.
A. Nagórko, Zarys gramatyki polskiej, Warszawa 2005.
D. Ostaszewska, J. Tambor, Podstawowe wiadomości z fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Katowice 1999.
K. Ożóg, Polszczyzna przełomu XX i XXI wieku, Rzeszów 2004.
M. Ruszkowski, Kategorie pośrednie w składni polskiej, Kielce 2001 (fragmenty).
B. Wierzchowska, Fonetyka i fonologia języka polskiego, Wrocław 1980.
M. Wiśniewski, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń 2000.
Z. Klemensiewicz, Historia języka polskiego, dowolne wydanie;
Gramatyka historyczna języka polskiego, np. K. Długosz-Kurczabowej i S. Dubisza;

b) artykuły:
Części mowy, pod red. J. Bartmińskiego, M. Nowosad-Bakalarczyk, Lublin 2003.
I. Kaproń-Charzyńska, Prefiksy, sufiksy, prefiksoidy, sufiksoidy czy człony związane?, „Język Polski”, LXXXIV, z. 1, s. 16-27.
K. Handke, Przyczyny ograniczania fleksji nominalnej we współczesnej polszczyźnie, w: Polszczyzna a/i Polacy u schyłku XX wieku, red. K. Handke, H. Dalewskiej-Greń, Warszawa 1994, s. 73-83.
M. Nowosad-Bakalarczyk, Tendencje w sposobie wyrażania żeńskości we współczesnej polszczyźnie, „Język Polski” LXXXVII, z. 2, 2006, s. 126-136.
W. Taszycki, Geneza polskiego języka literackiego w świetle faktów historycznojęzykowych, w: Pochodzenie polskiego języka literackiego, red. K. Budzyk, Wrocław 1956.
W.R. Rzepka, Rodowód polszczyzny Wielkopolan, w: Słownik gwary miejskiej poznania, red. M. Gruchmanowa, B. Walczak, Warszawa-Poznań 1997.
J. Wilkoń, O stylizacji językowej w literaturze, "Ruch Literacki" 1974, R. 15, z. 6.
S. Gajda, Środowiskowe i zawodowe odmiany języka - socjolekty, w: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, dowolne wydanie;.
H. Kurkowska, O zmianach znaczeń wyrazów, "Poradnik Językowy" 1949, z. 3.

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 03-ZW-VJ w USOSweb