Współczesny język polski 03-WJP-12JPODM-E
Treści programowe dla przedmiotu:
- relacje nadawczo-odbiorcze w różnych tekstach; funkcje języka i tekstu z perspektywy teorii aktów mowy,
- komunikacja werbalna i niewerbalna w perspektywie kulturowej,
- znaczenie w ujęciu filozoficznym i lingwistycznym; struktura znaczeniowa wyrazu, relacje semantyczne; polisemia i homonimia,
- między znaczeniem dosłownym a przenośnym; metafora (potoczna) i metonimia jako style poznawcze,
- konotacje leksykalne a definiowanie; kategoryzacja, prototypy i stereotypy w aspekcie kulturowym,
- wartościowanie w języku i tekście,
- nazwy własne w perspektywie kulturowej,
- językowy obraz świata,
- zróżnicowania współczesnej polszczyzny – wybrane problemy*,
- stylistyczne zróżnicowanie współczesnej polszczyzny; tekst – styl – gatunek – wybrane problemy*,
- perswazja i manipulacja w różnych sytuacjach komunikacyjnych (np. nauczyciel – uczeń, lekarz – pacjent, urzędnik – petent, sprzedawca – klient itp.),
- komunikacja w nowych mediach – wybrane problemy*.
*Dobór problemów realizowanych podczas zajęć będzie dokonywany przez osobę prowadzącą zajęcia w porozumieniu ze studentami, co pozwoli uwzględnić zainteresowania grupy.
Cele kształcenia
Kierunek studiów
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka potrafi:
- poprawnie korzystać z przedstawianej na zajęciach terminologii językoznawczej,
- tworzyć i analizować teksty z uwzględnieniem typu relacji nadawczo-odbiorczych i intencji komunikacyjnych,
- określić relację między komunikacją werbalną a niewerbalną i zależności między nimi w różnych tekstach, wskazać kulturowe aspekty komunikacji niewerbalnej,
- wskazać stereotypy kulturowe i kulturowe obrazy świata zawarte w języku, w tym w nazwach własnych,
- odczytać i scharakteryzować wykorzystane w różnych tekstach metafory potoczne i artystyczne,
- samodzielnie zinterpretować, zanalizować i opisać wybrany problem językoznawczy w różnych tekstach kultury,
- czytać artykuły dotyczące różnych sposobów analizy i interpretacji wybranych tekstów, dyskutując z przyjętymi założeniami; wskazywać ich zastosowanie w praktyce,
- przygotować w tandemie / zespołowo prezentację multimedialną (projekt) zawierającą analizę wybranego problemu z odniesieniem do literatury przedmiotu,
- powiązać wiedzę z zakresu językoznawstwa z elementami wiedzy historycznoliterackiej i teorii literatury, a także etnolingwistyki, socjolingwistyki i psycholingwistyki,
- wskazać najważniejsze tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny występujące w nowych mediach.
Kryteria oceniania
Skala ocen:
bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość szczegółowej wiedzy przedmiotowej i metodologicznej w zakresie współczesnego języka polskiego, znakomita znajomość siatki pojęciowo-terminologicznej, a także zasad analizy różnych tekstów w oparciu o wiedzę o systemie gramatycznym współczesnego języka polskiego, wysoka świadomość w zakresie poprawności językowej, bardzo dobre kompetencje w posługiwaniu się językiem polskim zarówno w mowie, jak i piśmie, przykładna aktywność w trakcie zajęć, doskonałe opracowanie materiału na zaliczenie (analizy językowej tekstu, prezentacji multimedialnej i projektu); znakomity poziom wiedzy z zakresu współczesnej polszczyzny i wysoki poziom kompetencji językowej zaprezentowany podczas egzaminu ustnego.
dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami, szczególnie w zakresie językowej analizy tekstu albo w przygotowaniu/przedstawieniu prezentacji i projektu, omówieniu problemu podczas egzaminu ustnego albo tylko dobra aktywność podczas zajęć.
dobry (db; 4,0): dobra znajomość szczegółowej wiedzy przedmiotowej i metodologicznej w zakresie współczesnego języka polskiego, rzetelna znajomość siatki pojęciowo-terminologicznej, a także dobre przyswojenie zasad analizy różnych tekstów w oparciu o wiedzę na temat systemu gramatycznego współczesnego języka polskiego, wysoka świadomość w zakresie poprawności językowej, bardzo dobra sprawność w posługiwaniu się językiem polskim zarówno w mowie, jak i piśmie, dobra aktywność podczas zajęć: przykładne merytoryczne przygotowanie do rozmowy i dyskusji, prawidłowe opracowanie materiału na zaliczenie (analizy językowej tekstu, prezentacji multimedialnej i projektu); dobry poziom wiedzy z zakresu współczesnej polszczyzny i poziom kompetencji językowej zaprezentowany podczas egzaminu ustnego.
dostateczny plus (+dst; 3,5): zadawalająca znajomość szczegółowej wiedzy przedmiotowej i metodo-logicznej w zakresie analizy różnych tekstów w oparciu o wiedzę o systemie gramatycznym współczesnego języka polskiego, zadowalająca znajomość siatki pojęciowo-terminologicznej w zakresie współczesnego języka polskiego, zadowalające opanowanie zasad analizy różnych tekstów w oparciu o wiedzę o systemie gramatycznym współczesnego języka polskiego, dobra świadomość w zakresie poprawności językowej, dobre kompetencje w posługiwaniu się językiem polskim zarówno w mowie, jak i piśmie, zadowalające przygotowanie merytoryczne do zajęć, a także poziom pracy zaliczeniowej (analizy językowej tekstu, prezentacji multimedialnej i projektu); zadowalający poziom wiedzy z zakresu współczesnej polszczyzny i kompetencji językowej zaprezentowany podczas egzaminu ustnego.
dostateczny (dst; 3,0): zadawalająca wiedza przedmiotowa i metodologiczna w zakresie współczesnego języka polskiego, a także odpowiednia znajomość aparatury pojęciowo-terminologicznej oraz zasad analizy różnych tekstów w oparciu o wiedzę o systemie gramatycznym współczesnego języka polskiego, dobre świadomość językowa i kompetencje w zakresie poprawności językowej, przeciętny stopień aktywności podczas zajęć, zadowalający poziom pracy zaliczeniowej (analizy językowej tekstu, prezentacji multimedialnej i projektu); zadowalający poziom wiedzy z zakresu współczesnej polszczyzny i kompetencji językowej zaprezentowany podczas egzaminu ustnego.
niedostateczny (ndst; 2,0): niezadawalające przyswojenie zagadnień teoretyczno-metodologicznych z zakresu współczesnego języka polskiego, nieznajomość podstawowej siatki pojęciowo-terminologicznej, nieznajomość zasad analizy różnych tekstów w oparciu o wiedzę o systemie gramatycznym współczesnego języka polskiego, niska świadomość językowa i bardzo słabe kompetencje poprawnościowe, brak aktywności podczas zajęć, błędne analizy w pracach domowych, prezentacji i/ lub projekcie, niezadawalający poziom merytoryczny prezentacji/brak zaangażowania w pracę nad projektem; niezadowalający poziom wiedzy z zakresu współczesnej polszczyzny i kompetencji językowej zaprezentowany podczas egzaminu ustnego.
Kryteria oceniania:
- aktywność podczas zajęć (udział w rozmowie, dyskusji, pracach zespołowych),
- sprawność językowa, umiejętność poprawnego posługiwania się językiem polskim zarówno w mowie, jak i piśmie, umiejętność samodzielnej pracy przy analizie różnych tekstów pod kątem zagadnień językoznawczych omawianych podczas zajęć,
- umiejętność korzystania z terminologii językoznawczej dotyczącej operacji na tekście związanych z omawianymi zagadnieniami z zakresu współczesnego języka polskiego,
- wartość merytoryczna samodzielnie przygotowanych zadań,
- wartość merytoryczna analizy językowej tekstu,
- wartość merytoryczna, sposób opracowania i przedstawienia prezentacji multimedialnej/projektu,
- poziom wiedzy zaprezentowany w czasie egzaminu ustnego.
Na ocenę końcową przedmiotu składa się ocena z egzaminu ustnego, przygotowanego projektu oraz aktywny udział w zajęciach.
Literatura
Zalecana literatura:
Bartmiński J., Stereotypy mieszkają w języku, Lublin 2007.
Bartmiński J., Niebrzegowska-Bartmińska S., Tekstologia, Warszawa 2010 (lub wyd. nast.).
Dobrzyńska T., Mówiąc przenośnie... Studia o metaforze, Warszawa 1994 (tu rozdz. Interpretacja wypowiedzi metaforycznych).
Grodziński E., Wieloznaczność a homonimia, „Poradnik Językowy” 1972, nr 10.
Grzegorczykowa R., Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, wyd. 3 i nast., Warszawa 2001.
Język a kultura – wybrane artykuły zamieszczane w poszczególnych tomach (np. t. 12).
Lakoff G., Johnson M., Metafory w naszym życiu, przeł. i wstępem opatrzył T.P. Krzeszowski, Warszawa 1988.
Maćkiewicz J., Świat widziany poprzez język, „Gdańskie Zeszyty Humanistyczne” XXVI, 30.
Morreale S.P., Spitzberg B.H., Barge J.K., Komunikacja między ludźmi. Motywacja wiedza, umiejętności, Warszawa 2007 (fragmenty – np. rozdz. 5).
Puzynina J., Język wartości, Warszawa 1992.
Tokarski R, Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej, Lublin 2013.
Tokarski R., Derywacja semantyczna jako jedno ze źródeł polisemii wyrazowej, [w:] Pojęcie derywacji w lingwistyce, red. J. Bartmiński, Lublin 1981.
Tokarski R., Konotacja a problemy kategoryzacji, w: Język a kultura, t. 20, red. A. Dąbrowska, Wrocław 2008.
Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2001.
Powyższa lista ma charakter orientacyjny. Zestaw lektur dla danej grupy studenckiej ustala osoba prowadząca zajęcia.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: