Historia literatury polskiej - pozytywizm i Młoda Polska 03-PMP-22PDL-E

Treści programowe dla przedmiotu:
- propozycje periodyzacji literatury polskiej lat 1864-1918; formacja, epoka, prąd,
- pozytywizm po 1864 roku – kontekst historyczny i filozoficzny, gatunki (powieść, nowela, kronika) i sylwetki twórców,
- poetyka tendencyjna, naturalistyczna i „dojrzałego” realizmu, pozytywistyczne spory o prozę fabularną,
- Młoda Polska - kontekst historyczny i filozoficzny, rodzaje i gatunki literackie, sylwetki twórców,
- liryka Młodej Polski – symbolizm, impresjonizm, preekspresjonizm, a także: modernizm, dekadentyzm, nietzscheanizm, franciszkanizm,
- dramat Młodej Polski – rola tradycji romantycznej i oddziaływanie współczesnej dramaturgii europejskiej,
- powieść Młodej Polski – odniesienie do wzorów prozy pozytywistycznej i współczesnej beletrystyki europejskiej,
- krytyka literacka w latach 1864-1918, wybitne osobowości, metody krytyczne,
- rola pozytywizmu i Młodej Polski w budowaniu tożsamości zbiorowej Polaków,
- przygotowywanie referatu historycznoliterackiego oraz prezentacji multimedialnej poświęconej wybranym zagadnieniom ideowym i/lub estetycznym literatury lat 1864-1918.

Cele kształcenia

Cele modułu kształcenia: - zaznajomienie studentów z ważnymi dziełami i arcydziełami literatury polskiej wraz z umiejętnością odniesienia ich do ogólnego kontekstu przemian historycznych i kulturowych, - doskonalenie umiejętności analityczno-interpretacyjnych ze szczególnym zwróceniem uwagi na specyfikę tekstów powstałych w epokach pozytywizmu i Młodej Polski, analizę porównawczą i wartościowanie (utwory wybitne i drugorzędne; obiegi literackie), - kształcenie umiejętności operowania kategoriami historyczno- i estetycznoliterackimi, a także posługiwania się wiedzą, umiejętnościami i kompetencjami z zakresu innych modułów kształcenia polonistycznego (w tym „Nauki pomocnicze”, „Poetyka z analizą dzieła literackiego”, „Wiedza o historycznym rozwoju polszczyzny”, „Teoria literatury”, „Literatura powszechna”), - pogłębianie umiejętności operowania kategoriami biografii autora, epoki, prądu, stylu, gatunku literackiego, pojęć estetycznych (ironia, groteska, tragizm, realizm, symbolizm, impresjonizm, ekspresjonizm), - kształcenie umiejętności samodzielnych wypowiedzi ustnych i pisemnych na temat literatury oraz kultury epok pozytywizmu i Młodej Polski (obowiązkowa praca pisemna, głos w dyskusji), - kształtowanie świadomości komparatystycznego oraz interdyscyplinarnego charakteru pozytywizmu oraz Młodej Polski w tym szczególne zwrócenie uwagi na połączenia historii literatury z historią innych sztuk (np. teatr, malarstwo, muzyka), - budowanie wiedzy na temat procesu historycznoliterackiego, - formowanie wrażliwości humanistycznej oraz postawy aktywnego uczestnictwa w kulturze.

Kierunek studiów

filologia polska

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, wykład konwersatoryjny, wykład problemowy, dyskusja, praca z tekstem, metoda analizy przypadków, metoda ćwiczeniowa, metoda badawcza (dociekania naukowego), demonstracje dźwiękowe i/lub video, metody aktywizujące, praca w grupach.

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

II rok

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2020/SL:

W cyklu 2022/SL:

W cyklu 2021/SL:

W cyklu 2024/SL:

W cyklu 2023/SL:

W cyklu 2018/SL:

Radosław Okulicz-Kozaryn
Krzysztof Skibski

Efekty kształcenia

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka potrafi:
- wskazać arcydzieła i kluczowe utwory literackie epok pozytywizmu i Młodej Polski, a także zreferować ich problematykę oraz kształt estetyczny z użyciem podstawowej terminologii literaturoznawczej,
- analizować, interpretować i wartościować teksty literackie reprezentatywne dla epok pozytywizmu i Młodej Polski z wykorzystaniem podstawowej wiedzy z zakresu wybranych teorii i metodologii badań literackich oraz odróżniać najważniejsze historyczne systemy komunikacji literackiej (w tym obiegi literackie, formy gatunkowe, struktury podawcze, języki artystyczne),
- rozpoznać i scharakteryzować kluczowe idee filozoficzne i estetyczne stymulujące rozwój literatury oraz kultury epok pozytywizmu i Młodej Polski,
- posługiwać się wiedzą o ważnych wydarzeniach i zjawiskach z zakresu historii Polski i wyjaśnić ich wpływ na genezę i problematykę utworów literackich oraz na rozwój kultury polskiej okresu pozytywizmu i Młodej Polski,
- dokonać periodyzacji literatury epok pozytywizmu i Młodej Polski, umieścić ją w szerszym kontekście kulturowym i formułować na tej podstawie wnioski,
- dostrzec związki literatury, kultury i sztuki epok pozytywizmu i Młodej Polski z literaturą, kulturą i sztuką powszechną,
- samodzielnie zrealizować proste zadanie badawcze (z zastosowaniem w praktyce podstawowych elementów historycznoliterackiej procedury badawczej, takich jak dobór i analiza źródeł, rozpoznanie stanu badań, zdefiniowanie i analiza problemu poznawczego, skonstruowanie spójnego wywodu argumentacyjnego, sformułowanie wniosków) z wykorzystaniem wiedzy o literaturze epok pozytywizmu i Młodej Polski,
- operować informacją naukową ( w tym wyszukiwać, analizować, oceniać i selekcjonować informacje dotyczące literatury epok pozytywizmu i Młodej Polski, dobierać właściwe edycje tekstów, posługiwać się słownikami i kompendiami literaturoznawczymi, bibliotekami cyfrowymi) oraz zastosować ją w konkretnym kontekście zawodowym,
- operować pisemną formą wypowiedzi naukowej, napisać referat historycznoliteracki, a także przygotować wystąpienie w dyskusji, przedstawić (również w formie prezentacji multimedialnej) i uzasadnić swoje stanowisko z wykorzystaniem poglądów innych autorów,
- pracować w zespole wedle celów i wskazówek formułowanych przez kierownika zespołu,
- wyjaśnić rolę literatury i kultury epok pozytywizmu i Młodej Polski w budowaniu tożsamości zbiorowej, więzi społecznych oraz wykorzystać tę kompetencję w osobistym, angażującym etyczną wrażliwość udziale w różnych formach życia zbiorowego (w tym we własnej pracy), a także w pielęgnowaniu dziedzictwa kulturowego Europy, Polski i Wielkopolski.

Kryteria oceniania

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość głównych zagadnień związanych z historią literatury polskiej pozytywizmu i Młodej Polski, wysokie umiejętności analityczne i interpretacyjne, bardzo dobra znajomość kontekstów historycznych, filozoficznych i estetycznych.

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami.

dobry (db; 4,0): możliwy szerszy zakres niedociągnięć.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość zagadnień związanych z historią literatury polskiej pozytywizmu i Młodej Polski, zadowalające umiejętności analityczne i interpretacyjne, zadowalająca znajomość kontekstów historycznych, filozoficznych i estetycznych.

dostateczny (dst; 3,0): zadowalająca znajomość zagadnień związanych z historią literatury polskiej pozytywizmu i Młodej Polski, zadowalające umiejętności analityczne i interpretacyjne, zadowalająca znajomość kontekstów historycznych, filozoficznych i estetycznych, jednak wymagająca np. zadawania pytań pomocniczych przez osobę egzaminującą.

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca znajomość zagadnień związanych z historią literatury polskiej pozytywizmu i Młodej Polski, niezadowalające umiejętności analityczne i interpretacyjne, niezadowalająca znajomość kontekstów historycznych, filozoficznych i estetycznych.

Kryteria oceniania:
- aktywność w trakcie zajęć (udział w dyskusji i w pracy zespołowej),
- wartość merytoryczna i kształt estetyczny pracy pisemnej,
- wartość merytoryczna i projekt prezentacji oraz sposób jej przedstawienia,
- sprawność analityczno-interpretacyjna,
- umiejętność zaprezentowania na egzaminie wiedzy nabytej w ramach przedmiotu oraz poziom tej wiedzy.

Literatura

Zalecana literatura:
Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, oprac. J. Kulczycka-Saloni, BN I 249
A. ASNYK, Wybór wierszy
M. KONOPNICKA, Wybór wierszy
• Wybór nowel

E. ORZESZKOWA, Marta
• Nad Niemnem, oprac. J. Bachórz, BN I 292 -
• Cham, oprac. G. Borkowska, Kraków 1999, „Biblioteka Polska"

B. PRUS, Opowiadania i nowele, oprac. T. Żabski, BN I 291
• Placówka, oprac. T. Żabski, BN I 251
• Lalka, oprac. J. Bachórz, BN I 262

H. SIENKIEWICZ, Wybór nowel i opowiadań, oprac. T. Bujnicki, BN I 231
• Ogniem i mieczem, oprac. B. Mazan, Wrocław 1990, „Nasza Biblioteka"
• Bez dogmatu, oprac. T. Bujnicki, BN I 301

A. SYGIETYŃSKI, Wysadzony z siodła
A. ŚWIĘTOCHOWSKI, Dusze nieśmiertelne, oprac. S. Sandler, BN I 165
Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski, oprac. M. Podraza-Kwiatkowska, BN I 212
W. BERENT, Próchno, oprac. J. Paszek, BN I 234
J. KASPROWICZ, Wybór poezji, oprac. J.J. Lipski, wyd. 2, BN I 120
T. MICIŃSKI, Poezje, oprac. J. Prokop, Kraków 1984
S. PRZYBYSZEWSKI, Wybór pism, oprac. R. Taborski, BN I 190
W. REYMONT, Chłopi, oprac. F. Ziejka, BN I 279
J. A . KISIELEWSKI, Dramaty, opr. J. Taborski, BN I 196 (jeden z dramatów do wyboru)
G. ZAPOLSKA, Żabusia – Ich czworo, opr. T. Weiss, BN I 219 (jeden z dramatów do wyboru)
L. STAFF, Wybór poezji, oprac. M. Jastrun, BN I 181
K. TETMAJER, Poezje wybrane, oprac. J Krzyżanowski, BN I 123
S. WYSPIAŃSKI, Wesele, oprac. J. Nowakowski, BN I 218
• Wyzwolenie, oprac. A. Łempicka, BN I 200
• Warszawianka. Lelewel. Noc listopadowa, oprac. J. Nowakowski, BN I 193

S. ŻEROMSKI, Wybór opowiadań, oprac. A. Hutnikiewicz, BN I 203
• Ludzie bezdomni, oprac. I. Maciejewska, BN I 254

Opracowania (dwie pozycje obowiązkowe):
H. MARKIEWICZ, Literatura pozytywizmu, Warszawa 1986 lub wyd. nast.
M. PODRAZA-KWIATKOWSKA, Literatura Młodej Polski, Warszawa 1992 lub wyd. nast.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 03-PMP-22PDL-E w USOSweb