Lektorat języka polskiego: Polska etykieta językowa w różnych sytuacjach komunikacyjnych 03-PEJ-11JPODM-E

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka potrafi:
- zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu grzeczności językowej i posługiwać się nimi w dyskusji oraz podczas analizy wybranych wypowiedzi,
- wskazać i nazwać podstawowe zasady rządzące polską etykietą językową, a także analizować wypowiedzi pod kątem zawartych w nich zasad etykietalnych,
- rozumieć sens, treść i intencje wyrażane w sposób pośredni, ironiczny, żartobliwy,
- dostrzec i opisać różnice kulturowe między polską grzecznością a zasadami etykietalnymi występującymi w wybranej kulturze,
- kształci umiejętności socjokulturowe związane ze stosowaniem zasad etykiety językowej w wybranych sytuacjach komunikacyjnych i z uwzględnieniem różnych ról nadawcy i odbiorcy wymaganych na poziomie B2/C1 (np. w czasie negocjacji, rozmowy/ komunikacji z podwładnym/ przełożonym, z osobą duchowną itp.),
- wskazać i stosować poziomy normy grzecznościowej występującej w komunikacji oficjalnej i nieoficjalnej,
- omówić na wybranych przykładach najważniejsze cechy honoryfikatywności z uwzględnieniem kontekstu kulturowego,
- dokonywać wyboru odpowiednich form honoryfikatywnych dostosowanych do określonych sytuacji oficjalnych (teksty pisane i mówione), a także posługiwać się oficjalną i nieoficjalną odmianą języka polskiego odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej,
- wskazać i omówić przemiany zachodzące w polskiej etykiecie językowej w II połowie XX wieku.

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): w stopniu bardzo dobrym opanowane wiadomości z zakresu grzeczności językowej w polszczyźnie na tle grzeczności charakterystycznej dla innych kultur, bardzo dobra znajomość form honoryfikatywnych; bardzo wysoka sprawność komunikacyjna w zakresie korzystania z odpowiednich form honoryfikatywnych i norm grzecznościowych w różnych sytuacjach komunikacyjnych; aktywny i merytoryczny udział w zajęciach i dyskusji, wysoka wartość merytoryczna przygotowanej prezentacji multimedialnej i projektu; systematyczne przygotowywanie się do zajęć.

dobry plus (+db; 4,5): w stopniu bardzo dobrym opanowane wiadomości z zakresu grzeczności językowej w polszczyźnie na tle grzeczności charakterystycznej dla innych kultur, wysoka sprawność komunikacyjna w zakresie korzystania z odpowiednich form honoryfikatywnych i norm grzecznościowych w różnych sytuacjach komunikacyjnych; aktywny i merytoryczny udział w zajęciach i dyskusji, dobra wartość merytoryczna przygotowanej prezentacji multimedialnej i projektu; widoczne nieznaczne braki w posługiwaniu się językowymi formami honoryfikatywnymi, jak również w odczytywaniu relacji nadawczo-odbiorczych; systematyczne przygotowywanie się do zajęć.

dobry (db; 4,0): w stopniu dobrym opanowane wiadomości z zakresu grzeczności językowej w polszczyźnie na tle grzeczności charakterystycznej dla innych kultur, dobra ocena sprawności komunikacyjnej w zakresie korzystania z odpowiednich form honoryfikatywnych i norm grzecznościowych w różnych sytuacjach komunikacyjnych z uwzględnieniem relacji nadawczo-odbiorczych; aktywny i merytoryczny udział w zajęciach i dyskusji, dobra wartość merytoryczna przygotowanej prezentacji multimedialnej i projektu; niewielkie braki w zakresie w posługiwania się językowymi formami honoryfikatywnymi, systematyczne przygotowywanie się do zajęć.

dostateczny plus (+dst; 3,5): w stopniu wystarczającym opanowane wiadomości z zakresu grzeczności językowej w polszczyźnie na tle grzeczności charakterystycznej dla innych kultur, nieco więcej niż dostateczna ocena sprawności komunikacyjnej w zakresie korzystania z odpowiednich form honoryfikatywnych i norm grzecznościowych w różnych sytuacjach komunikacyjnych z uwzględnieniem relacji nadawczo-odbiorczych; aktywny i merytoryczny udział w zajęciach i dyskusji, dobra wartość merytoryczna przygotowanej prezentacji multimedialnej i projektu, systematyczne przygotowywanie się do zajęć.

dostateczny (dst; 3,0): w stopniu zadowalającym opanowane podstawowe wiadomości z zakresu grzeczności językowej w polszczyźnie na tle grzeczności charakterystycznej dla innych kultur, dostateczna umiejętność samodzielnego doboru form honoryfikatywnych i stosowania norm grzecznościowych wymaganych w zróżnicowanych sytuacjach komunikacyjnych; niska aktywność w zajęciach i dyskusji, nieumiejętność w pełni samodzielnego przygotowania prezentacji multimedialnej/ projektu zawierających własne analizy i interpretacje; niesystematyczne przygotowywanie się do zajęć.

niedostateczny (ndst; 2,0): niewystarczające opanowane podstawowych wiadomości z zakresu grzeczności językowej w polszczyźnie na tle grzeczności charakterystycznej dla innych kultur, niesamodzielność w posługiwaniu się terminologią związaną z problematyką zajęć; nieumiejętność przygotowania poprawnej wypowiedzi zawierającej formy honoryfikatywne dostosowane do różnych sytuacji komunikacyjnych; niski udział merytoryczny w zajęciach, niewystarczająca wartość merytoryczna przygotowanej prezentacji multimedialnej; brak systematycznego przygotowywania się do zajęć i zaangażowania w przygotowywany projekt.

Kryteria oceniania:
- obecność na zajęciach i aktywność podczas zajęć (udział w rozmowie, dyskusji, pracach zespołowych),
- sprawność językowa, umiejętność poprawnego posługiwania się językiem polskim zarówno w mowie, jak i piśmie – zwłaszcza w aspekcie grzeczności językowej,
- umiejętność samodzielnej pracy przy analizie i przygotowywaniu różnych tekstów pod kątem zagadnień językoznawczych poznawanych podczas zajęć,
- umiejętność korzystania z terminologii z zakresu grzeczności językowej,
- wartość merytoryczna samodzielnie przygotowanych zadań,
- wartość merytoryczna, sposób opracowania i przedstawienia prezentacji multimedialnej i projektu,
- poziom wiedzy zaprezentowany w czasie egzaminu ustnego.
- Na ocenę końcową przedmiotu składa się ocena z egzaminu ustnego, przygotowanego projektu oraz aktywny udział w zajęciach.

Zalecana literatura:
Grzeczność nasza i obca, red. M. Marcjanik, Warszawa 2005.
Język a kultura, t. 6: Polska etykieta językowa, red. J. Anusiewicz, M. Marcjanik. Wrocław 1992.
Kita M., Językowe rytuały grzecznościowe, Katowice 2005.
Marcjanik M., Grzeczność w komunikacji językowej, Warszawa 2007.
Miller S., E-mailowy savoir-vivre, Poznań 2003.
Mosty zamiast murów. Podręcznik komunikacji interpersonalnej, red. J. Stewart, Warszawa 2009.
Ożóg K., Zwroty grzecznościowe we współczesnej polszczyźnie mówionej, Warszawa – Kraków 1990.
Rabczuk A., „Elo ziom!”, a może „Dzień dobry Panu”? – grzeczność w procesie glottodydaktycznym, w: Kultura popularna w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Materiały z konferencji naukowej, red. P. Garncarek, P. Kajak, Warszawa 2012.
Rabczuk A., Jak całować polskim kobietom ręce?” Analiza i interpretacja wyników badań na temat polskiej grzeczności językowej cudzoziemców, w: Język polski i polonistyka w Europie Wschodniej. Przyszłość i współczesność. Praca zbiorowa z okazji dziesięciolecia Katedry Filologii Polskiej Narodowego Uniwersytetu Lwowskiego im. Iwana Franki, Kijów 2015, s. 499–514.
Rabczuk A., Polska grzeczność językowa w praktyce glottodydaktycznej. Wybrane aspekty, „Kwartalnik POLONICUM” 2017, nr 24, s. 15–24.
Retoryka i etyka, red. B. Sobczak i H. Zgółkowa, Poznań 2009.
Spaemann R., Osoby. O różnicy między czymś a kimś, przeł. J. Merecki, seria: Terminus 22, Warszawa 2001.
Schmidt S., Kompetencja komunikacyjna Niemców w polskich aktach grzeczności językowej. Perspektywa glottodydaktyczna, Pułtusk 2004.
Zgółkowie H. i T., Językowy savoir-vivre. Praktyczny poradnik posługiwania się polszczyzną w sytuacjach oficjalnych i towarzyskich, Warszawa 2004.
Żurek A., Grzeczność językowa w polszczyźnie cudzoziemców.

Powyższa lista ma charakter orientacyjny. Zestaw lektur dla danej grupy studenckiej ustala osoba prowadząca zajęcia.

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 03-PEJ-11JPODM-E w USOSweb