Polszczyzna w aspekcie społecznym 03-PAS-21PKKDM
1. Typologie odmian współczesnej polszczyzny związane z przynależnością do różnych grup społecznych (biolekt, socjolekt, profesjolekt).
2. Przemiany zachodzące w polskiej grzeczności językowej na tle innych zachowań kulturowych i ich przyczyny; zmiany modeli zachowań grzecznościowych, w tym liberalizacja społecznej oceny wulgaryzmów, brutalizacja dyskursu publicznego, tabloidyzacja komunikacji.
3. Sposoby uatrakcyjniania przekazu językowego w rożnych kontekstach, tabloidyzacja języka i kultury.
4. Koncepcja plain language i jej zastosowanie w praktyce.
5. Dostosowanie polszczyzny do wymagań komunikacji z osobami głuchymi, niewidomymi, ich odmiennej kultury; dostrzeżenie powstających trudności komunikacyjnych i możliwych rozwiązań (audiodeskrypcja, nauka języka migowego i kultury).
6. Zastosowanie audiodeskrypcji, podstawowe cechy charakteryzujące audiodeskrypcję filmową, a także wyznaczniki audiodeskrypcji dzieł artystycznych (obrazu, rzeźby, wystaw plastycznych itp.)
7. Język polski w świecie; prestiż polszczyzny a motywacja do nauki języka polskiego jako obcego. Nauczanie języka polskiego jako obcego w aspekcie koncepcji bilingwizmu (i wielojęzyczności) oraz dwukulturowości (wielokulturowości).
Cele kształcenia
Kierunek studiów
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Poziom przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu cyklu zajęć Student:
- potrafi wykazać się wiedzą na temat typologii odmian językowych (biolekt, socjolekt, profesjolekt), a także funkcjonowania mniejszości językowych (tu zwłaszcza głuchych) w aspekcie zjawisk kulturowych;
- zna, rozumie i poprawnie stosuje zaawansowaną terminologię z zakresu językoznawstwa oraz wiedzy o kulturze związaną z poruszanymi podczas zajęć zagadnieniami (odmiany polszczyzny, grzeczność językowa, dwujęzyczność i dwukulturowość, glottodydaktyka,
plain language, audiodeskrypcja);
- dysponuje specjalistyczną wiedzą szczegółową w wybranym obszarze językoznawstwa, ukierunkowaną na analizowanie zjawisk i mechanizmów współczesnej kultury (zwłaszcza funkcjonowaniem różnych grup społecznych, jak osoby z dysfunkcjami wzroku, słuchu, a także obcokrajowcami funkcjonującymi w obcym języku i kulturze);
- rozumie istotę badań interdyscyplinarnych i stosuje perspektywę interdyscyplinarną do opisu oraz interpretacji zjawisk językowych i kulturowych;
- ma wiedzę z zakresu nauk społecznych (zwłaszcza socjologii i psychologii) niezbędną do pogłębionej analizy i interpretacji zjawisk i mechanizmów kultury, w tym zwłaszcza zjawisk językowych,
- rozumie i wyjaśnia złożone aspekty komunikacji kulturowej w różnych jej przejawach, ze szczególnym uwzględnieniem komunikacji werbalnej (rozumianej szeroko, z włączeniem komunikacji opartej na modalności wizualno-przestrzennej),
- ma uporządkowaną, zaawansowaną wiedzę o współczesnym języku polskim oraz o jego tendencjach rozwojowych związanych z funkcjonowaniem językowych odmian socjolektalnych i profesjolektalnych;
- potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i integrować informację z różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy,
- potrafi w sytuacjach profesjonalnych kompetentnie posługiwać się koncepcjami teoretycznymi, pojęciami i sprawnościami właściwymi dla polonistyki i pogranicznych z nią dyscyplin naukowych;
- posiada umiejętność merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem własnych poglądów oraz poglądów innych autorów, formułowania wniosków oraz tworzenia syntetycznych podsumowań,
- potrafi samodzielnie lub zespołowo przygotować i zaprezentować wystąpienia ustne i/lub multimedialne dotyczące języka, a także innych obszarów komunikacji kulturowej i interpersonalnej,
- ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie i realizuje indywidualną potrzebę ustawicznego uczenia się, inspiruje innych do podejmowania wysiłków ustawicznego samokształcenia.
Kryteria oceniania
Metody oceny:
- ocena aktywności w trakcie zajęć,
- ocena prezentacji,
- (fakultatywnie - jeśli Student zdecyduje się przystąpić do egzaminu) egzamin ustny.
Kryteria oceny:
- obecność na zajęciach;
- aktywny udział w zajęciach (udział w dyskusji i w pracy zespołowej);
- wartość merytoryczna i projekt prezentacji oraz sposób jej przedstawienia;
- umiejętność samodzielnej analizy i interpretacji tekstu w ramach wskazanych w treściach kształcenia problemów;
- czynne korzystanie z narzędzi opisu językoznawczego podczas opisu badanego materiału;
- umiejętność zaprezentowania na egzaminie wiedzy nabytej w ramach nauki przedmiotu oraz poziom tej wiedzy.
Wymagania:
- aktywne uczestnictwo w zajęciach;
- systematyczne przygotowywanie się do zajęć;
- obecność na zajęciach (dopuszczalne 2 nieobecności w semestrze).
Literatura
Literatura - wybór:
1. Ong W., 1992, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, tł. J. Japola, Lublin (fragm.)
2. Pease A. i B., 2007, Mowa ciała, Poznań
3. E. Jerzyk, M. Michalik, Mowa ciała jako element komunikacji niewerbalnej,
w: Komunikowanie się w marketingu, Warszawa 2004, s. 282-292.
4. R. Huszcza, Honoryfikatywność, Warszawa 1996 (rozdz. Etykieta językowa a honoryfikatywność, s. 203-237 i in.).
5. J. Linde-Usiekniewicz, Językowe, międzyjęzykowe, kulturowe i międzykulturowe aspekty grzeczności, w: Grzeczność na krańcach świata, red. M. Marcjanik, Warszawa 2007, s. 15-35.
6. M. Marcjanik, W kręgu grzeczności. Wybór prac z zakresu polskiej etykiety językowej, Kielce 2001 (np. s. 21-30; 37-78; 85-96; 139-154; 199-206).
7. Aleksander Wilkoń, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice 2000 (fragm.)
8. Skudrzyk A.,2005, Czy zmierzch kultury pisma? O synestezji i analfabetyzmie funkcjonalnym, Katowice.
9. J. Grzenia, Internet jako miejsce dialogu, w: Porozmawiajmy o rozmowie, red. M. Kita,
J. Grzenia, Katowice 2003, s. 81- 89.
10. J. Grzenia, Komunikacja językowa w Internecie, Warszawa 2006 (wybór).
11. S. Grabias, Język w zachowaniach społecznych, Lublin 2001 (wybór)
12. Język a Kultura, t. 10: Języki subkultur, red. J. Anusiewicz, B. Siciński, Wrocław 1994 (wybór)
13. E. Kołodziejek, Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin 2005 (wybór).
14. Skudrzyk A, Warchala J., „Pani doktor, jak się wyrobię, to wpadnę” – błąd socjolingwistyczny czy nowa norma zachowań językowych
15. Piekot T., 2008, Język w grupie społecznej: wprowadzenie do analizy socjolektu, Wałbrzych: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Angelusa Silesiusa. Piekot T., 2008, http://www.ifp.uni.wroc.pl/data/files/pub-396.pdf
16. Język a Kultura, t. 9, Płeć w języku i kulturze (wybór, np. K. Handke, s. 15-30; B. Walczak,
s. 85-96 – dostęp w Internecie: http://www.lingwistyka.uni.wroc.pl/jk/ ).
17. M. Karwatowska, J. Szpyra-Kozłowska, Nieseksistowska polszczyzna?, w: eaedem: Lingwistyka płci. On i ona w języku polskim, Lublin 2005, s. 265-282.
18. M. Kasperczak, Biolekty we współczesnej polszczyźnie, czyli o języku Marsjan i języku Wenusjanek : na przykładzie języka studentów i studentek poznańskich uczelni wyższych, Poznań 2004. (wybór)
19. J. Szpyra-Kozłowska, M. Karwatowska, Jak Polka z Polakiem – językowe bariery w komunikacji między płciami, w: Bariery w komunikacji językowej Polaków, red. J. Bartmiński, U. Majer-Baranowska, Lublin 2005, s. 91-118.
20. U. Żydek-Bednarczuk, Bilingwizm w badaniach glottodydaktycznych, społecznych i kulturowych, http://sjikp.us.edu.pl/pliki/ksiazki/urszula_zydek_bednarczuk.pdf
21. E. Lipińska, Język ojczysty, język obcy, język drugi. Wstęp do badań dwujęzyczności, Kraków 2003 (fragm.)
22. Anna Wierzbicka, Moje podwójne życie: dwa języki, dwie kultury, dwa światy. „Teksty Drugie”, 1997, z. 3.
23. Anna Wierzbicka, Podwójne życie człowieka dwujęzycznego, w: Język polski w świecie. Zbiór studiów, red. Władysław Miodunka, Warszawa 1990, s. 71-104.
24. Ida Kurcz, Dwujęzyczność, jej rodzaje i związane z nią problemy, w: eadem: Pamięć, uczenie się, język, Warszawa 1992.
25. Małgorzata Witkowska, Czy dwujęzyczność oznacza dwukulturowość? (plik PDF – dostęp internetowy).
26. Renata Grzegorczykowa, Problem uniwersaliów, genezy i rozwoju języka, BULLETIN DE LA SOCIÉTÉ POLONAISE DE LINGUISTIQUE, fasc. LX, 2004.
27. J. Kowal, Nowe spojrzenia — język polski jako obcy w kulturze i edukacji Głuchych — Głusi i ich języki obce, (dostępny w Internecie)
28. I. Kamińska-Szmaj, Agresja językowa w życiu publicznym: leksykon inwektyw politycznych 1918-2000, Wrocław 2007.
29. Miodek J., M. Maziarz, T. Piekot, M. Poprawa, G. Zarzeczny, 2010, Jak pisać o Funduszach Europejskich?, Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. (fragmenty) http://www.ifp.uni.wroc.pl/data/files/pub-6079.pdf
30. A. Chmiel, I. Mazur, Audiodeskrypcja, Poznań 2014 (fragm.)
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: