Nauka o języku polskim w pracy lektora - spec. glottodydaktyczna 03-NJPP-21PDM-E
Treści programowe dla przedmiotu:
- rozróżnienie między gramatyką naukową (analityczną) a dydaktyczną (pragmatyczną),
- system fonetyczny, fleksyjny, słowotwórczy, składniowy współczesnej polszczyzny w ujęciu dydaktycznym,
- miejsca trudne w wymowie polskiej (w odniesieniu do językowo i kulturowo różnych grup cudzoziemców): wokoidy [i], [y], [e], [o], [u], [u̯], [ɩ̯̇], tzw. samogłoski nosowe, kontoidy szumiące, syczące, ciszące, sonorne, wargowe, kontoid [x], geminaty spółgłoskowe, zbitki obstruentów, elizje głosek, koartykulacja, kontur intonacyjny wypowiedzeń, akcent wyrazowy,
- miejsca trudne polskiej gramatyki, m.in. rodzaj gramatyczny rzeczowników, zmiana formy dopełnienia z biernika na dopełniacz w przeczeniach, składnia liczebnika, tematy fleksyjne czasownika, aspekt dokonany a niedokonany, deminutywa, feminatywa,
- projektowanie ćwiczeń służących kształtowaniu wymowy oraz kompetencji gramatycznej.
Cele kształcenia
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
Efekty kształcenia
Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka potrafi:
- zna i rozumie system fonetyczny, fleksyjny, słowotwórczy i składniowy języka polskiego,
- wskazuje i omawia problemy dotyczące polskiej wymowy i gramatyki języka polskiego,
- zna opracowania teoretyczne dotyczące systemu fonetycznego, fleksyjnego, słowotwórczego i składniowego języka polskiego,
- wykorzystuje w toku nauczania języka polskiego jako obcego/drugiego usystematyzowaną znajomość systemu fonetycznego, fleksyjnego, słowotwórczego i składniowego języka polskiego,
- samodzielnie przygotowuje ćwiczenia systematyzujące wiedzę na temat polskiej wymowy oraz poszczególnych podsystemów gramatyki języka polskiego,
- ma świadomość znaczenia własnej poprawności językowej i poprawności wymowy w procesie nauczania języka polskiego jako obcego/drugiego.
Kryteria oceniania
Skala ocen:
bardzo dobry (bdb; 5,0) - bardzo dobra usystematyzowana znajomość swoistych cech systemu fonetycznego, fleksyjnego, słowotwórczego i składniowego polszczyzny, bardzo dobry poziom szczegółowej wiedzy przedmiotowej w zakresie fonetyki i gramatyki dydaktycznej języka polskiego.
dobry plus (+db; 4,5) - jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami.
dobry (db; 4,0): dobra znajomość swoistych cech systemu fonetycznego, fleksyjnego, słowotwórczego i składniowego polszczyzny, dobry, wykazujący jednak szerszy niż wyżej zakres niedociągnięć, poziom szczegółowej wiedzy przedmiotowej w zakresie fonetyki i gramatyki dydaktycznej języka polskiego.
dostateczny plus (+dst; 3,5) - zadowalająca usystematyzowana znajomość swoistych cech systemu fonetycznego, fleksyjnego, słowotwórczego i składniowego polszczyzny, zadowalający poziom szczegółowej wiedzy przedmiotowej w zakresie fonetyki i gramatyki dydaktycznej języka polskiego.
dostateczny (dst; 3,0) - zadowalająca, choć pobieżna znajomość najważniejszych swoistych cech systemu fonetycznego, fleksyjnego, słowotwórczego i składniowego polszczyzny, zadowalający poziom szczegółowej wiedzy przedmiotowej w zakresie fonetyki i gramatyki dydaktycznej języka polskiego.
niedostateczny (ndst; 2,0) - niezadowalająca, nieusystematyzowana znajomość swoistych cech systemu fonetycznego, fleksyjnego, słowotwórczego i składniowego polszczyzny, niezadowalający poziom szczegółowej wiedzy przedmiotowej w zakresie fonetyki i gramatyki dydaktycznej języka polskiego.
Warunki zaliczenia zajęć:
Warunkami zaliczenia zajęć są: zdanie pisemnego egzaminu oraz przygotowanie zadań wykonywanych w grupach.
Literatura
Zalecana literatura:
Literatura obowiązkowa:
G. Balkowska, Nauczanie wymowy polskiej w grupie wielojęzycznej, w: Wrocławska dyskusja o języku polskim jako obcym. Materiały z Międzynarodowej Konferencji Stowarzyszenia Bristol, red. A. Dąbrowska, Wrocław 2004, s. 247–254.
M. Biernacka, Znajdź z polskim wspólny język. Fonetyka w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Poradnik metodyczny, Łódź 2016.
A. Dąbrowska, M. Pasieka, Nowa typologia błędów popełnianych przez cudzoziemców w języku polskim, w: Błąd językowy w perspektywie komunikacyjnej, red. M. Kita, Katowice 2008, s. 73–102.
A. Dąbrowska, M. Pasieka, Badania błędów cudzoziemców prowadzone w Szkole Języka Polskiego i Kultury dla Cudzoziemców UWr, w: 40 lat wrocławskiej glottodydaktyki polonistycznej. Teoria i praktyka, Wrocław 2014, s. 331–342.
P. Gębal, W. Miodunka, Dydaktyka i metodyka nauczania języka polskiego jako obcego i drugiego (rozdz. Rozwijanie kompetencji gramatycznej), 2020, ebook.
P. Ladefoged, I. Maddieson, The Sounds of the World's Languages, Oxford 1996.
L. Madelska, M. Warchoł-Schlottmann, Gramatyka dla uczących (się) języka polskiego jako obcego, Kraków 2008.
A. Nagórko, Zarys gramatyki polskiej. Warszawa 2005 i nast.
A. Seretny, E. Lipińska, ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego, Kraków 2005 (rozdz. Nauczanie gramatyki, s. 111–133).
Powyższa lista ma charakter orientacyjny i jest realizowana we fragmentach z uwzględnieniem zaplanowanego dla przedmiotu nakładu czasu pracy przewidzianego na czytanie.
Literatura dodatkowa:
B. Bartnicka, H. Satkiewicz, Gramatyka języka polskiego dla cudzoziemców, Warszawa 1990.
K. Bednarska-Adamowicz, K. Dembińska, A. Małyska, Łatwo ci mówić! Ćwiczenia fonetyczne dla obcokrajowców uczących się języka polskiego, Warszawa 2019.
L. Biedrzycki, Polnische Aussprache mit einer Langspielplatte, Warszawa 1972.
W. Cienkowski, Kurs elementarny wymowy polskiej. Ćwiczenia fonetyczne dla cudzoziemców (z nagraniami magnetofonowymi), Warszawa 1976.
W. Cienkowski, Gramatyka języka polskiego dla cudzoziemców. Cz. 1: Fonetyka (z ćwiczeniami wymowy), Warszawa 1988.
P. Garncarek, Czas na czasownik, Kraków 2001.
Głoski polskie. Kaseta wideo i przewodnik, pod kier. J. Tambor, R. Cudaka, Katowice 1993.
A. Ikeda, „Nie lubię Igreka”, czyli o trudnych głoskach w języku polskim. Poradnik logopedyczny z ćwiczeniami przeznaczony dla osób japońskojęzycznych, Tokio 2008.
Z. Kaleta, Gramatyka języka polskiego dla cudzoziemców, Kraków 1995.
B. Karczmarczuk, Wymowa polska z ćwiczeniami, wyd. II, Lublin 2012.
E. Kołaczek, Fonetyka, Kraków 2007.
E. Lipińska, Z polskim na ty, Kraków 2003.
J. Lechowicz, J. Podsiadły, Ten, ta, to. Ćwiczenia gramatyczne dla cudzoziemców, Łódź 2001.
M. Małolepsza, L. Madelska, Hurra!!! Odkrywamy język polski. Gramatyka dla uczących się języka polskiego, Kraków 2008.
M. Maciołek, J. Tambor, Głoski polskie. Przewodnik fonetyczny dla cudzoziemców i nauczycieli uczących języka polskiego jako obcego, wyd. III, popr. i uzup., Katowice 2018.
M. Maciołek, Obrazki do kształtowania percepcji słuchowej oraz wymowy cudzoziemców uczących się języka polskiego, Katowice 2018.
L. Madelska, Posłuchaj, jak mówię. Materiały do ćwiczenia słuchu i wymowy dla dzieci oraz dla dorosłych, uczących się języka polskiego jako obcego (+ płyta DVD), Wiedeń 2010.
A. Majewska-Tworek, Szura, szumi i szeleści. Ćwiczenia fonetyczne nie tylko dla cudzoziemców, Wrocław 2010.
S. Mędak, Polski mega test. Polish in Exercises. Język polski w ćwiczeniach. Poziomy A1, A2 i B1, Kraków 2012 i wcześniejsze pozycje tego autora.
M. Pasieka, Język polski dla cudzoziemców. Ćwiczenia dla początkujących, Wrocław 2001.
J. Stanek, Fonetyka. Polski w praktyce, Kraków 2020.
M. Szelc-Mays, Słucham i powtarzam. Listen and repeat, New Britain 2007.
W poszukiwaniu nowych rozwiązań. Dydaktyka języka polskiego jako obcego u progu XXI wieku, red. W. Miodunka, A. Seretny, Kraków 2008 (cz. III, Nauczanie systemu językowego polszczyzny).
J. Wójtowicz, Phonetik der polnischen Sprache (mit Übungen), Bochum 1975.
Powyższa lista ma charakter orientacyjny i jest realizowana we fragmentach z uwzględnieniem zaplanowanego dla przedmiotu nakładu czasu pracy przewidzianego na czytanie.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: