Leksykografia, leksykologia i bibliografia językoznawcza 03-LLB-12PDL
Treści programowe dla przedmiotu:
- w świecie znaków konwencjonalnych – znaczenie wyrazów: pojęcie znaku, znaki językowe i ich cechy, problem znaczenia w języku, opis znaczenia znaków językowych,
- wprowadzenie do leksykografii: pojęcie leksykografii, leksykologia a leksykografia, elementy opisu leksykograficznego, dobór materiału leksykograficznego, makrostruktura słownika,
- model opisu leksykograficznego – definicja: problem definiowania w słowniku, rodzaje definicji słownikowych,
- dzieje polskiej leksykografii; najważniejsze słowniki ogólne języka polskiego w warsztacie filologa: prezentacja i krytyczne omówienie dorobku współczesnej leksykografii,
- relacje leksykalne: polisemia, synonimia, antonimia, hiperonimia, hiponimia, meronimia,
- język jako narzędzie opisu oraz interpretacji świata i kultury: językowy obraz świata, wartościowanie w języku, metafory, metonimie,
- historia zapisana w słowach: słowniki historyczne i etymologiczne polszczyzny,
- od frazeologii do idiomatyczności: podstawowe pojęcia z zakresu teorii frazeologii, prezentacja i krytyczne omówienie najważniejszych słowników frazeologicznych polszczyzny,
- zróżnicowanie terytorialne, stylowe i socjalne polszczyzny: prezentacja wybranych słowników prezentujących polszczyznę zakresowo ograniczoną (w wersji tradycyjnej i on-line),
- polszczyzna wśród języków Europy i świata: rodzina językowa, liga językowa, koncepcja SAE, prezentacja indoeuropejskiej rodziny językowej i europejskiej ligi słownikowej,
- podstawowe wiadomości z zakresu onomastyki: antroponimy, toponimy, chrematonimy, prezentacja wybranych słowników i e-poradni onomastycznych,
- e-słowniki, słowniki on-line i korpusy języka polskiego: wybrane słowniki elektroniczne i internetowe, Narodowy Korpus Języka Polskiego, korpusy: IPI-PAN, PELCRA, PWN,
- warsztat leksykografa: wyszukiwanie danych leksykograficznych, próby interpretacyjne,
- piśmiennictwo naukowe w indywidualnej pracy studenta: bibliograficzne bazy danych, biblioteki elektroniczne.
Cele kształcenia
Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć
Kierunek studiów
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Moduł zajęć/przedmiotu prowadzony zdalnie (e-learning)
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023/SL: | W cyklu 2020/SL: | W cyklu 2022/SL: | W cyklu 2021/SL: | W cyklu 2018/SL: |
Efekty kształcenia
Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka potrafi:
- definiować podstawowe terminy dotyczące leksykologii i leksykografii,
- wyjaśnić podstawowe aspekty związane z semantyczną refleksją nad językiem,
- objaśnić relacje leksykalne między leksemami,
- korzystać z podstawowych słowników polszczyzny oraz w elementarny sposób scharakteryzować ich specyfikę,
- podjąć próbę krytycznej oceny słownika jednojęzycznego z odniesieniem do zagadnień metaleksykograficznych,
- zredagować zróżnicowane artykuły hasłowe dotyczące różnych odmian polszczyzny współczesnej,
- korzystać ze słowników dostępnych w sieci, słowników elektronicznych oraz z zasobów korpusów sieciowych,
- korzystać z bibliograficznych baz danych oraz zasobów bibliotek cyfrowych,
- charakteryzować język w kategoriach społecznych, komunikacyjnych, wykazując przy tym elementarną wrażliwość na kwestię złożonej zależności między sferą znaczeń a zjawiskiem interpretacji świata za pomocą języka.
Kryteria oceniania
Kryteria oceniania:
- aktywność w trakcie zajęć,
- jakość opracowanych materiałów leksykograficznych (efekty ćwiczeń),
- sprawność w prezentowaniu wiedzy podczas zaliczenia końcowego, porządek wywodu i umiejętność wskazywania problemów,
- biegłość w korzystaniu z zasobów sieciowych (w pracy filologicznej).
Literatura
Zalecana literatura:
1. Bańko M., 2001, Z pogranicza leksykografii i językoznawstwa. Studia o słowniku jednojęzycznym, Warszawa.
2. Bartmiński J. (red.), 2001, Współczesny język polski, wyd. II popr., Lublin.
3. Grzegorczykowa R., 2008, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa.
4. Piotrowski T., 2001, Zrozumieć leksykografię, Warszawa.
5. Żmigrodzki P., 2005, Wprowadzenie do leksykografii polskiej, wyd. II uzup., Katowice (wyd. III rozszerzone, Katowice 2009).
Zob. także www.kjp.amu.edu.pl.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: