Literatura dla dzieci i młodzieży - spec. nauczycielska 03-LDM-33I

Treści programowe dla zajęć/przedmiotu:
- wokół dzieciństwa – od nieobecności do odrębności (historia dzieciństwa, interdyscyplinarność studiów nad dzieciństwem, rola literatury w rozwoju dziecka),
- literatura dziecięca i młodzieżowa – zagadnienia definicyjne („osobność” literatury dziecięcej, semiotyczna natura tekstów dla młodego odbiorcy; dydaktyzm i artyzm, wiersz dla dzieci, wiersz dziecięcy),
- wybrane zjawiska literatury dziecięcej i młodzieżowej w kontekście historycznym; klasyka literatury dziecięcej i młodzieżowej – tradycyjne i nowe opracowania; baśń tradycyjna a baśń literacka – różnice i punkty wspólne; złożoność sfery aksjologicznej; baśniowe inspiracje w literaturze i kulturze polskiej; przemiany w polskiej poezji dla dzieci (od S. Jachowicza po współczesność),
- tendencje w najnowszej literaturze dla młodego czytelnika; krytyka literatury dla młodego czytelnika; zagadnienia cenzury oraz tabu; literatura dziecięca/młodzieżowa a interdyscyplinarne badania kulturowe (np. gender, postkolonializm, wielokulturowość),
- literatura dziecięca/młodzieżowa – w obiegu szkolnym; kanon lektur; lektura obowiązkowa – lektura uzupełniająca; biblioteka szkolna a rozwój czytelnictwa; propozycja własnej listy lektur,
- literatura dziecięca i młodzieżowa w perspektywie biblioterapeutycznej; storytelling,
- wybrane problemy edytorstwa książek dla dzieci; rola ilustracji w książkach dla dzieci i młodzieży; komiks; picture book; problem artyzmu i komercji,
- medialne reprezentacje książki dla dzieci (biblioteki cyfrowe, czasopisma eksperckie, e-książki dla dzieci, strony autorskie, strony wydawnicze, fora internetowe czytelników, blogi literackie; audycje radiowe),
- funkcja i zadania biblioteki szkolnej – zbiory proponowane przez biblioteki, jakie zadania proponuje, promocja książki dziecięcej i czytelnictwa dziecięcego (czytelnik oporny, kryzys czytelniczy klasy IV, sposoby zachęcania do czytelnictwa).

Cele kształcenia

Cele modułu kształcenia: - zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami i terminologią literatury dziecięcej ze szczególnym uwzględnieniem jej specyfiki, miejsca w kulturze, w społeczeństwie, w tym ― sposobu funkcjonowania we współczesnej szkole, - kształcenie świadomości potrzeby interdyscyplinarnego podejścia do tekstów literatury dla niedorosłego czytelnika, - analizowanie i interpretowanie utworów literackich dla dzieci i młodzieży, ze szczególnym uwzględnieniem lektury szkolnej, - kształcenie umiejętności związanych z rozwijaniem nawyków czytelniczych i postaw proczytelniczych oraz zainteresowań lekturowych uczniów szkoły podstawowej, - dostrzeganie i rozumienie kontekstów funkcjonowania lektury szkolnej oraz jej związków z tzw. nowymi mediami.

Kierunek studiów

filologia polska

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Elementy wykładu z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, dyskusja, praca z tekstem, rozwiązywanie zadań, metoda ćwiczeniowa, praca w grupach, ustna/pisemna indywidualna analiza i interpretacja wybranej/wskazanej książki dla młodego czytelnika (1. lektura szkolna, 2. książka spoza listy lektur), pisemnie zespołowo opracowana propozycja listy lektur (uwzględniająca specyfikę adresata i współczesne zjawiska literackie, w których uczestniczy młody czytelnik).

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

I rok

Efekty kształcenia

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
- zna specyfikę i zadania literatury dla młodego czytelnika, referuje jej miejsce w kulturze, społeczeństwie, w szkole; wyjaśnia, na czym polega potrzeba interdyscyplinarności rozważań nad literaturą dziecięcą,
- posługuje się terminologią funkcjonującą w obszarze badań literatury dla młodego czytelnika,
- zna i omawia wybrane pozycje należące do arcydzieł literatury dziecięcej i młodzieżowej (polskiej i światowej) oraz teksty z literatury najnowszej,
- dokonuje analizy i interpretacji wskazanych/ wybranych tekstów w kontekście dziecięcości z wykorzystaniem narzędzi przyjętych we współczesnej refleksji literaturoznawczej,
- rozwija postawę refleksyjnego praktyka – podejmuje próby dostosowania książki do potrzeb intelektualnych i emocjonalnych ucznia, jego indywidualnych predyspozycji oraz do zadań przedmiotu; ma wiedzę dotyczącą roli nauczyciela w kształtowaniu postaw i zachowań uczniów.

Kryteria oceniania

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): student potrafi przygotować pełną oraz bezbłędną analizę i interpretację tekstu z zakresu literatury dziecięcej i/lub młodzieżowej z wykorzystaniem narzędzi przyjętych we współczesnej refleksji literaturoznawczej; swobodnie posługuje się terminologią związaną z obszarem badań literatury dla niedorosłych, w sposób uzasadniony wykorzystuje konteksty innych dziedzin, bardzo dobrze zna zagadnienia teoretyczne i zalecane lektury; uczestniczy aktywnie w zajęciach i rozmowie grupowej dotyczącej wyboru lektur szkolnych; uzyskuje bardzo dobry wynik testu.

dobry plus (+db; 4,5): student potrafi przygotować pełną analizę i interpretację tekstu z zakresu literatury dziecięcej i/lub młodzieżowej z wykorzystaniem narzędzi przyjętych we współczesnej refleksji literaturoznawczej, swobodnie posługuje się terminologią związaną z obszarem badań literatury dla niedorosłych, w sposób uzasadniony wykorzystuje konteksty innych dziedzin – w pracy pojawiają się drobne usterki do skorygowania; dobrze zna zagadnienia teoretyczne i zalecane lektury; uczestniczy aktywnie w zajęciach i rozmowie grupowej dotyczącej wyboru lektur szkolnych, wysoki wynik testu.

dobry (db; 4,0): student potrafi przygotować dobrą analizę i interpretację tekstu z zakresu literatury dziecięcej i/lub młodzieżowej z wykorzystaniem narzędzi przyjętych we współczesnej refleksji literaturoznawczej, poprawnie posługuje się terminologią związaną z obszarem badań literatury dla niedorosłych, umiejętnie przywołuje konteksty interpretacyjne – w pracy zdarzają się usterki (merytoryczne lub językowe); dobrze zna zagadnienia teoretyczne i zalecane lektury, aktywnie uczestniczy w zajęciach, osiąga dobry wynik testu.

dostateczny plus (+dst; 3,0): student przygotowuje poprawną analizę i interpretację tekstu z zakresu literatury dziecięcej i/lub młodzieżowej, formułuje uzasadnione założenia interpretacyjne – w pracy widoczne są usterki i błędy (merytoryczne i/lub językowe); dostatecznie zna zagadnienia teoretyczne i zalecane lektury; w czasie zajęć pracuje w nierównym tempie, osiąga średni wynik testu.

dostateczny (dst; 3,0): opracowana przez studenta analiza i interpretacja tekstu z zakresu literatury dziecięcej i/lub młodzieżowej zawiera błędy (merytoryczne i językowe) – jednak nie przekreślają one całkowicie założonych celów; niski stopień znajomości zagadnień teoretycznych i zalecanych lektur, słaba aktywność w pracy zespołowej, osiąga pozytywny wynik testu.

niedostateczny (ndst; 2,0): student nie spełnia kryteriów na ocenę dostateczną.

Kryteria oceniania:
Student uzyskuje ocenę na podstawie obecności i aktywnego udziału w zajęciach oraz złożenia i zaliczenia prac wymaganych przez prowadzącego zajęcia.

Literatura

Zalecana literatura:
Cieślikowski Jerzy, Wielka zabawa (folklor dziecięcy, wyobraźnia dziecięca, wiersze dla dzieci), Wrocław 1985.
Gromadzka Beata, Widząc – rozumieć. Dydaktyka polonistyczna wobec edukacji wizualnej, Poznań 2009.
Leszczyński Grzegorz, Wielkie małe książki. Lektury dzieci. I nie tylko, Poznań 2015.
Molicka Maria, Biblioterapia i bajkoterapia. Rola literatury w procesie zmiany rozumienia świata społecznego i siebie, Poznań 2011.
Michułka Dorota. Ad usum Delphini. O szkolnej edukacji literackiej – dawniej i dziś, Wrocław 2013.
Nowe odsłony klasyki w szkole. Literatura XIX wieku, red. E. Jaskółowa, K. Jędrych, Katowice 2013.
Smuszkiewicz Antoni, Literatura dla dzieci. Podręcznik dla studentów kierunków pedagogicznych, Poznań 2015.
Sztuka dziecięca i młodzieżowa a nowe media, red. M. Wróblewski, Elżbieta Kruszyńska, A. Szwagrzyk, Toruń 2015.
Waksmund Ryszard, Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej (tematy – gatunki – konteksty), Wrocław 2000.
Zabawa Krystyna, Rozpoczęta opowieść. Polska literatura dziecięca po 1989 roku wobec kultury współczesnej, Kraków 2013.

Wybrane artykuły z czasopism” „Guliwer”, „Ryms”, „.Polonistyka. Innowacje”.

Wykaz literatury podmiotowej podaje wykładowca.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 03-LDM-33I w USOSweb