Język polski wśród języków świata 03-JPJS-22JPODM
Treści programowe dla przedmiotu:
- genetyczna klasyfikacja języków świata; języki indoeuropejskie i nieindoeuropejskie; rodziny języków indoeuropejskich i ich geneza; problem ligi językowej; rodzina języków słowiańskich i jej wewnętrzny podział genetyczny; miejsce polszczyzny w ujęciu genetycznym,
- typologiczna klasyfikacja języków świata - języki izolujące, języki analityczne, języki aglutynacyjne, języki fleksyjne, języki alternacyjne, języki polisyntetyczne; polszczyzna jako język fleksyjny,
- uwarunkowania lingwistyczne i kulturowe określające relację między językiem polskim a językiem kaszubskim jako językiem regionalnym, a także dialektem śląskim niekiedy promowanym jako język regionalny,
- miejsce języka polskiego wśród języków świata ze względu na liczbę jego użytkowników - duży język niekongresowy; większe skupiska mówiących po polsku poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej,
- język Polonii zagranicznej; problem bilingwilizmu Polaków mieszkających za granicą,
- przygotowanie prezentacji ukazującą cechy charakterystyczne języka polskiego jako języka słowiańskiego i języka fleksyjnego, dużego niekongresowego języka świata, którym posługują się użytkownicy zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami.
Cele kształcenia
Kierunek studiów
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji
Efekty kształcenia
Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
- potrafi, odwołując się do kryteriów lingwistycznej klasyfikacji genetycznej i typologicznej, zreferować poglądy na temat języka polskiego wśród innych języków świata; poddać krytycznej interpretacji lingwistyczne i kulturowe aspekty charakteryzujące relację między językiem polskim i regionalnym językiem kaszubskim oraz dialektem śląskim, promowanym jako język regionalny; scharakteryzować sytuację języka polskiego poza granicami Polski wraz z implikacjami z tego wynikającymi dla jego użytkowników (bilingwizm); uzasadnić status języka polskiego jako dużego języka kongresowego,
- potrafi wyjaśnić rolę wiedzy o miejscu języka polskiego wśród języków świata w ujęciu genetycznym i typologicznym, o jego relacjach z pokrewnymi językami regionalnymi i promowanymi do tej rangi dialektami, o jego sytuacji poza granicami Polski z uwzględnieniem bilingwizmu jego zagranicznych użytkowników oraz o jego statusie jako dużego języka niekongresowego w całokształcie wiedzy o języku, kulturze i komunikacji międzyludzkiej,
- potrafi czytać ze zrozumieniem i samodzielnie komentować prace naukowe z zakresu klasyfikacji genetycznej i typologicznej języków świata z odwołaniami do języka polskiego, prace naukowe z zakresu relacji języka polskiego z pokrewnymi językami regionalnymi i promowanymi do tej rangi dialektami, prace naukowe analizujące jego sytuację poza granicami Polski oraz bilingwizm jego zagranicznych użytkowników, prace naukowe charakteryzujące język polski jako duży język niekongresowy; a także oraz prawidłowo posługiwać się podstawowymi pojęciami i terminami z tak zakreślonego zakresu badań językoznawczych,
- potrafi przygotować w tandemie/zespołowo prezentację ukazującą cechy charakterystyczne języka polskiego jako języka słowiańskiego i języka fleksyjnego, dużego niekongresowego języka świata.
Kryteria oceniania
Skala ocen:
bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość genetycznych i typologicznych kryteriów wyodrębniających polszczyznę spośród innych języków świata, jej relacji genetycznych i typologicznych z innymi językami świata oraz z innymi językami słowiańskimi; bardzo dobra znajomość lingwistycznych i kulturowych aspektów charakteryzujących relację między językiem polskim i regionalnym językiem kaszubskim oraz dialektem śląskim, promowanym jako język regionalny; bardzo dobra umiejętność krytycznego interpretowania tych aspektów; bardzo dobra orientacja w problematyce związanej z sytuacją języka polskiego jako dużego języka niekongresowego poza granicami Polski i z bilingwizmem jego użytkowników; wysoka świadomość roli wiedzy o miejscu języka polskiego wśród języków świata w całokształcie wiedzy o języku, kulturze i komunikacji międzyludzkiej; bardzo dobra sprawność prezentowania węzłowych problemów z zakresu problematyki przedmiotu (modułu).
dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami, zwłaszcza w zakresie wymagającego samodzielności prezentowania węzłowych problemów z zakresu problematyki przedmiotu (modułu).
dobry (db; 4,0): dobra znajomość genetycznych i typologicznych kryteriów wyodrębniających polszczyznę spośród innych języków świata, jej relacji genetycznych i typologicznych z innymi językami świata oraz z innymi językami słowiańskimi; dobra znajomość lingwistycznych i kulturowych aspektów charakteryzujących relację między językiem polskim i regionalnym językiem kaszubskim oraz dialektem śląskim, promowanym jako język regionalny; dobra umiejętność krytycznego interpretowania tych aspektów; dobra orientacja w problematyce związanej z sytuacją języka polskiego jako dużego języka niekongresowego poza granicami Polski i z bilingwizmem jego użytkowników; świadomość roli wiedzy miejscu języka polskiego wśród języków świata w całokształcie wiedzy o języku, kulturze i komunikacji międzyludzkiej; dobra sprawność prezentowania węzłowych problemów z zakresu problematyki przedmiotu (modułu), wykazująca jednak szerszy niż wyżej zakres niedociągnięć.
dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość genetycznych i typologicznych kryteriów wyodrębniających polszczyznę spośród innych języków świata, jej relacji genetycznych i typologicznych z innymi językami świata oraz z innymi językami słowiańskimi; zadowalająca znajomość lingwistycznych i kulturowych aspektów charakteryzujących relację między językiem polskim i regionalnym językiem kaszubskim oraz dialektem śląskim, promowanym jako język regionalny; zadowalająca umiejętność krytycznego interpretowania tych aspektów; zadowalająca orientacja w problematyce związanej z sytuacją języka polskiego jako dużego języka niekongresowego poza granicami Polski i z bilingwizmem jego użytkowników; zadowalająca świadomość roli wiedzy miejscu języka polskiego wśród języków świata w całokształcie wiedzy o języku, kulturze i komunikacji międzyludzkiej; zadowalająca sprawność prezentowania węzłowych problemów z zakresu problematyki przedmiotu (modułu), wyróżniająca się stosunkowo dużym stopniem niesamodzielności.
dostateczny (dst; 3,0): ogólna znajomość genetycznych i typologicznych kryteriów wyodrębniających polszczyznę spośród innych języków świata, jej relacji genetycznych i typologicznych z innymi językami świata oraz z innymi językami słowiańskimi; ogólna znajomość lingwistycznych i kulturowych aspektów charakteryzujących relację między językiem polskim i regionalnym językiem kaszubskim oraz dialektem śląskim, promowanym jako język regionalny; nie w pełni satysfakcjonująca umiejętność krytycznego interpretowania tych aspektów; ogólna orientacja w problematyce związanej z sytuacją języka polskiego jako dużego języka niekongresowego poza granicami Polski i z bilingwizmem jego użytkowników; ogólna świadomość roli wiedzy miejscu języka polskiego wśród języków świata w całokształcie wiedzy o języku, kulturze i komunikacji międzyludzkiej; zadowalająca sprawność prezentowania węzłowych problemów z zakresu problematyki przedmiotu (modułu), wyróżniająca się bardzo dużym stopniem niesamodzielności.
niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca znajomość genetycznych i typologicznych kryteriów wyodrębniających polszczyznę spośród innych języków świata, jej relacji genetycznych i typologicznych z innymi językami świata oraz z innymi językami słowiańskimi; niezadowalająca znajomość lingwistycznych i kulturowych aspektów charakteryzujących relację między językiem polskim i regionalnym językiem kaszubskim oraz dialektem śląskim, promowanym jako język regionalny; niesatysfakcjonująca umiejętność krytycznego interpretowania tych aspektów; niezadowalająca orientacja w problematyce związanej z sytuacją języka polskiego jako dużego języka niekongresowego poza granicami Polski i z bilingwizmem jego użytkowników; brak świadomości roli wiedzy miejscu języka polskiego wśród języków świata w całokształcie wiedzy o języku, kulturze i komunikacji międzyludzkiej, niezadowalająca sprawność prezentowania węzłowych problemów z zakresu problematyki przedmiotu (modułu).
Literatura
Zalecana literatura:
Breza E., Kaszubszyczyzna wśród języków słowiańskich, jej status językowy. [W:] Kaszubszczyzna w świecie. Wejherowo 1994, s. 7–19.
Feleszko K., Język polski na ziemiach rumuńskich i południowosłowiańskich. W: Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński, Lublin 2001, s. 595-599.
Grzegorczykowa R., Wstęp do językoznawstwa. Warszawa 2012 (wybrane fragmenty, zwł. rozdz. 13 i rozdz. 14).
Język kaszubski. Poradnik encyklopedyczny. Red. J. Treder. Gdańsk 2006 (wybrane hasła).
Język polski poza granicami kraju. Red. S. Dubisz. Opole 1997 (wybrane rozdziały).
Majewicz A. F., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989 (wybrane fragmenty).
Milewski T., Językoznawstwo. Warszawa 2004 (wybrane fragmenty).
Miodunka W., Bilingwizm polsko-portugalski w Brazylii. W stronę lingwistyki humanistycznej. Kraków 2003, s. 158-222.
Rieger J., Język polski na Wschodzie. W: Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński, Lublin 2001, s. 575-590.
Rieger J., Język polski w Czechach i na Słowacji. W: Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński, Lublin 2001, s. 591-593.
Rogowska-Cybulska E., Cybulski M., Język kaszubski. [W;} Słowiańskie języki literackie. Rys historyczny. Red., Kraków 2011, s. 29-42; < https://core.ac.uk/download/pdf/288120496.pdf>
Siuciak M., Język śląski – problem terminologiczny czy społeczny?. „Białostockie Archiwum Językowe” 10, 2010, s. 267–278.
Status językowy kaszubszczyzny. < http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=leksykon-kaszubski&lid=1208>.
Tambor J., Etnolekt śląski jako język regionalny. Uzasadnienie stanowiska. [W:] Śląsko godka. Materiały z konferencji „Śląsko godka – jeszcze gwara czy już język” z 30 czerwca 2008 roku, red. J. Tambor, Katowice 2008, s. 116–119.
Walczak B., Język polski na Zachodzie. W: Współczesny język polski. Red. J. Bartmiński, Lublin 2001, s. 563-573.
Zieniukowa J., Kaszubszczyzna. [W:] Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski. Red. S. Gajda. Opole 2001, s. 477–494.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: