Lingwistyczne (re)definicje języka prawnego 03-F-LRJP

Treści programowe dla przedmiotu:
- problem możliwości uznania języka prawnego za język w ujęciu lingwistycznym (czy wyrażenie "język prawny" to jedynie metafora?),
- relacja między językiem prawnym a odmianami potoczną i ogólną języka polskiego (czy językowi prawnemu przysługuje cecha potoczności i dlaczego to pytanie spędza sen z powiek prawnika?),
- ujęcie języka prawnego jako języka tekstów prawnych (czy język prawny to zaledwie tekst prawny?),
- relacja między semantyką języka prawnego a semantyką odmiany ogólnej języka polskiego (czy kompetencja językowa wystarcza do zrozumienia terminów języka prawnego?),
- problem specjalistyczności języka prawnego (czy o specjalistyczności języka prawnego decyduje wyłącznie terminologia?),
- ujęcie języka prawnego jako języka sztucznego (kto wymyślił język prawny?),
- problem zrozumiałości tekstów prawnych (czy muszę być doktorem nauk, żeby zrozumieć język prawny?),
- koncepcje "plain language" i "legal design" (czy można uprościć język prawny?),
- konflikt interdyscyplinarny na przykładzie relacji między prawnikami a językoznawcami (czy prawnicy i językoznawcy mogą znaleźć wspólny język?),
- porównanie definicji słownikowych i definicji legalnych; wpływ definicji słownikowych na proces stosowania prawa (dlaczego prawnicy uwielbiają słowniki?),
- tabu i eufemizmy w języku prawnym (o czym nie mówi się w prawie?),
- nakazy myślenia w tekście prawnym (czy przepisy nakazują mi myśleć w określony sposób?).

Cele kształcenia

Cele modułu kształcenia: - krytyczne omówienie wybranych ujęć języka prawnego oraz zagadnień powiązanych z problemem jego statusu, - przekazanie studentom wiedzy dotyczącej semantyki języka prawnego, - zidentyfikowanie związków i różnic między prawniczymi i językoznawczymi ujęciami języka prawnego, - rozwijanie świadomości metodologicznej studentów w zakresie badań interdyscyplinarnych.

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład z prezentacją multimedialną poszczególnych zagadnień, wykład problemowy, dyskusja, praca z tekstem, praca w grupach, metody aktywizujące, demonstracje dźwiękowe i/lub video.

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Rodzaj przedmiotu

fakultatywne

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

Zajęcia kierowane są do studentów filologii polskiej (i kierunków pokrewnych) zainteresowanych tematyką języka prawnego. Kurs ma charakter podstawowy w takim sensie, że ukazuje nowe, holistyczne ujęcie języka prawnego, a zagadnienia omawiane w jego trakcie nie są przedmiotem osobnej refleksji tak na studiach prawniczych, jak i filologicznych. Aby aktywnie uczestniczyć w spotkaniach, studenci nie muszą dysponować uprzednią wiedzą związaną z problematyką.

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2022/SL:

Romana Łapa
Łukasz Piosik

W cyklu 2024/SZ:

Łukasz Piosik

Efekty kształcenia

Po zakończeniu przedmiotu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
- ma podstawową wiedzę o języku prawnym i zna problemy związane z ustaleniem jego statusu,
- zna i poprawnie stosuje terminologię związaną z problematyką statusu języka prawnego,
- ma podstawową wiedzę o semantyce języka prawnego, w tym o sposobie kształtowania znaczeń terminów języka prawnego,
- potrafi zidentyfikować różnice między językoznawczą i prawniczą perspektywą analizy języka prawnego,
- rozumie, jaki wpływ na stosowanie prawa ma działalność naukowa językoznawcy,
- potrafi wykorzystać teksty źródłowe w trakcie dyskusji, formułując własne tezy i argumenty na ich rzecz; potrafi samodzielnie przygotować analizy językoznawcze,
- potrafi wykorzystać opracowania naukowe w trakcie zajęć i w trakcie pracy własnej, a także planując dalsze samokształcenie.

Kryteria oceniania

Kryteria oceniania: obecność i fakultatywny test (w celu podwyższenia oceny).

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość szczegółowej wiedzy przedmiotowej i metodologicznej dotyczącej statusu języka prawnego i jego semantyki, znakomita znajomość terminologii, wysoka świadomość w zakresie relacji między działalnością prawnika i językoznawcy, wysoka aktywność w trakcie zajęć; bardzo dobre przygotowanie do zaliczenia.

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej z nieznacznymi niedociągnięciami zwłaszcza w zakresie posługiwania się terminologią.

dobry (db; 4,0): dobra znajomość szczegółowej wiedzy przedmiotowej i metodologicznej dotyczącej statusu języka prawnego i jego semantyki, dobra znajomość terminologii, świadomość w zakresie relacji między działalnością prawnika i językoznawcy; aktywność w trakcie zajęć; dobre przygotowanie do zaliczenia.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość szczegółowej wiedzy przedmiotowej i metodologicznej dotyczącej statusu języka prawnego i jego semantyki, odpowiednia znajomość terminologii, aktywność w trakcie zajęć, zadowalające przygotowanie do zaliczenia.

dostateczny (dst; 3,0): zadowalająca wiedza przedmiotowa i metodologiczna dotycząca statusu języka prawnego i jego semantyki, odpowiednia znajomość terminologii, zadowalające przygotowanie do zaliczenia.

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca znajomość wiedzy przedmiotowej i metodologicznej dotyczącej statusu języka prawnego i jego semantyki, niezadowalająca znajomość terminologii, brak świadomości w zakresie relacji między działalnością prawnika i językoznawcy, brak aktywności w trakcie zajęć; brak przygotowania do zaliczenia.

Literatura

Zalecana literatura:
Bielska-Brodziak Agnieszka, Interpretacja tekstu prawnego na podstawie orzecznictwa podatkowego, Warszawa, Wydawnictwo Wolters Kluwer 2009.
Bielska Brodziak Agnieszka, Tobor Zygmunt, Co każdy prawnik o słownikach wiedzieć powinien, „Przegląd Sądowy” 2008, nr 7-8.
Brodziak Klaudiusz, O lingwistycznym statusie języka prawnego, [w:] Język-Prawo-Społeczeństwo, red. E. Malinowska, Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2004.
Cisek Sabina, Metoda analizy i krytyki piśmiennictwa w nauce o informacji i bibliotekoznawstwie w XXI wieku, „Przegląd Biblioteczny” 2010, z. 3.
Choduń Agnieszka, Słownictwo tekstów aktów prawnych w zasobie leksykalnym współczesnej polszczyzny, Warszawa, Wydawnictwo TRIO 2007.
Doczekalska Agnieszka, Język prawny w tworzeniu i transpozycji prawa Unii Europejskiej. Procesy hybrydyzacji, Warszawa, Wolters Kluwer Polska 2021.
Gizbert-Studnicki Tomasz, Czy istnieje język prawny, „Państwo i Prawo” 1979, z. 1.
Gębka-Wolak Małgorzata, Moroz Andrzej, Jednostka tekstu prawnego w ujęciu teoretycznym i praktycznym, Toruń, Wydawnictwo Naukowe im. Mikołaja Kopernika 2019.
Hałas Bożena, Terminologia języka prawnego, Zielona Góra, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Tadeusza Kotarbińskiego w Zielonej Górze 1995.
Jadacka Hanna, Poradnik językowy dla prawników, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Semper 2002.
Jarosz Barbara, O (nie)tożsamości pojęć język specjalistyczny, język specjalny, język fachowy, język profesjonalny, język zawodowy, profesjolekt, technolekt, „Polonica” 2018, t. 38.
Lizisowa Maria Teresa, Polska tradycja stylistyki tekstów prawnych, [w:] Język-Prawo-Społeczeństwo, red. E. Malinowska, Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2004.
Lukszyn Jerzy, Zmarzer Wanda, Teoretyczne Podstawy terminologii, Warszawa, Wydział Lingwistyki Stosowanej i Filologii Wschodniosłowiańskch 2006.
Kielar Barbara, W obronie koncepcji „języka prawnego” jako rejestru języka naturalnego, „Państwo i Prawo” 1979, nr 8/9.
Łapa Romana, Język prawny w świetle analizy językoznawczej. Wybrane zagadnienia składniowe, Poznań, Wydawnictwo Rys 2015.
Nowicki Witold, Podstawy terminologii, Wrocław, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk 1986.
Malinowski Andrzej, Polski język prawny. Wybrane zagadnienia, Warszawa, Wydawnictwo LexisNexis 2006.
Pieńkos Jerzy, Podstawy juryslingwistyki. Język w prawie – prawo w języku, Warszawa, Oficyna Prawnicza MUZA SA 1999.
Zieliński Maciej, Jezyk prawny, język administracyjny, język urzędowy, [w:] Język-Prawo-Społeczeństwo, red. E. Malinowska, Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2004.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 03-F-LRJP w USOSweb