Diagnoza i terapia dyzartrii - spec. logopedyczna 03-DTD-12PDM-E
Treści programowe dla przedmiotu:
1. Fizjologiczne podstawy mowy:
a) czynność mówienia,
b) układ oddechowy,
c) aparat fonacyjny,
d) aparat artykulacyjny,
e) elementy prozodyczne,
f) rola mózgu i móżdżku w tworzeniu wykonawczej funkcji języka.
2. Dyzartria – czym jest, jak się objawia?:
a) znaczenie terminu dyzartria,
b) zmiany dyzartryczne w obrazie mowy:
- zmiany fonetyczne,
- zmiany prozodyczne (zaburzenia fonacji, zaburzenia intonacji i akcentu, zaburzenia płynności wypowiedzi).
3. Rodzaje dyzartrii:
a) podział dyzartrii ze względu na umiejscowienie uszkodzeń,
b) podział dyzartrii ze względu na rodzaj występujących objawów.
4. Diagnoza dyzartrii:
a) narzędzia i metody wykorzystywane w diagnozie zaburzeń dyzartrycznych,
b) diagnoza różnicowa dyzartrii:
- dyzartria a afazja,
- dyzartria a apraksja języka,
- dyzartria a anartria,
- dyzartria a jąkanie,
- dyzartria a demencja.
c) badanie logopedyczne pacjenta z nabytymi zaburzeniami dyzartrycznymi:
- wstępna obserwacja chorego,
- badanie kliniczne artykulatorów: ocena wstępna siły mięśni artykulatorów, ocena wstępna napięcia mięśni, badanie i ocena sposobu wykonania prób ruchowych,
- badanie kliniczne możliwości oddechowo-fonacyjnych.
5. Dyzartria jako następstwo różnych chorób neurologicznych:
a) dyzartria w przebiegu choroby neuronu ruchowego (stwardnienie zanikowe boczne – SLA),
b) dyzartria w przebiegu choroby Parkinsona,
c) dyzartria w przebiegu choroby Huntingtona,
d) dyzartria w przebiegu dystonii krtaniowej,
e) dyzartria w przebiegu stwardnienia rozsianego – SM,
f) dyzartria w przebiegu ataksji rdzeniowo-móżdżkowej,
g) dyzartria w przebiegu postępującego porażenia nadjądrowego – PSP,
h) dyzartria w przebiegu zmian wieloukładowych.
6. Terapia pacjentów z dyzartrią:
a) ćwiczenia oddechowe,
b) ćwiczenia fonacyjne,
c) ćwiczenia artykulacyjne.
7. Rehabilitacja dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym – MPD:
a) MPD jako zespół zaburzeń,
b) cechy MPD,
c) przyczyny MPD,
d) objawy MPD,
e) rodzaje MPD – podział etiologiczny oraz funkcjonalny,
f) dyzartria w MPD – objawy i rodzaje,
g) terapia logopedyczna MPD.
Cele kształcenia
Kierunek studiów
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2019/SL: | W cyklu 2018/SL: |
Efekty kształcenia
Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka potrafi:
- określić istotę oraz przyczyny zaburzeń dyzartrycznych zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych,
- różnicować poszczególne typy dyzartrii,
- scharakteryzować zaburzenia artykulacji w przypadku zaburzeń dyzartrycznych,
- wskazać techniki wykorzystywane w terapii osób z dyzartrią i anartrią,
- zaprogramować kolejne etapy terapii dyzartrii u dzieci i osób dorosłych.
Kryteria oceniania
Skala ocen:
bardzo dobry (bdb; 5,0): student potrafi wykorzystać wiedzę z zajęć do tworzenia projektu, sprawnie wyszukuje niezbędne materiały i literaturę, umie dokonać ich selekcji pod kątem problemu poddawanego oglądowi, potrafi zaproponować rozwiązania i stworzyć własną propozycję terapii.
dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami, zwłaszcza w zakresie praktycznych umiejętności poprawnego konstruowania programu terapii.
dobry (db; 4,0): możliwy szerszy zakres niedociągnięć: słabsza umiejętność selekcji materiału, niższa zdolność poprawnego tworzenia programu terapii w projekcie na zaliczenie.
dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość głównych metod terapii dyzartrii, zadowalający poziom merytoryczny przygotowanego projektu.
dostateczny (dst; 3,0): zadowalająca znajomość głównych metod terapii dyzartrii, jednak możliwy jest w tym względzie znaczny zakres niedociągnięć, zadowalający poziom merytoryczny przygotowanego projektu.
niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca znajomość metod terapii dyzartrii; student nie potrafi we właściwy sposób wykorzystać wiedzy z zajęć do tworzenia projektu, a także dokonać jej selekcji pod kątem problemu poddawanego diagnozie, bardzo niska wartość merytoryczna przygotowanego projektu.
Kryteria oceniania:
- znajomość niezbędnej terminologii dotyczącej istoty dyzartrii, a także wewnętrznych podziałów w obrębie tego rodzaju zaburzeń,
- znajomość metod i technik wykorzystywanych w terapii zaburzeń dyzartrycznych,
- umiejętność sprawnego oceniania typu zaburzeń artykulacji oraz planowania kolejnych etapów terapii,
- obecność na zajęciach,
- aktywność w trakcie zajęć,
- poziom merytoryczny przygotowanego projektu.
Metody oceniania: przedmiot kończy się testem zaliczeniowym oraz egzaminem ustnym.
Literatura
Zalecana literatura:
Czochańska J., Łosiowski Z., Mózgowe porażenie dziecięce, w: Dziecko niepełnosprawne ruchowo. Cz. 1: Wybrane zagadnienia neurorozwojowe i zespoły neurologiczne, red. Z. Łosiowski, WSiP, Warszawa 1997, s. 11-34.
Diagnoza i terapia logopedyczna. Podręcznik akademicki, red. E. Czaplewska, S. Milewski, Sopot 2012.
Diagnoza i terapia zaburzeń mowy, red. T. Gałkowski, Z. Tarkowski, T. Zaleski, Lublin 2003.
Gatkowska I., Diagnoza dyzartrii u dorosłych w neurologii klinicznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.
Jastrzębowska G., Zaburzenia dyzartryczne u dzieci, w: Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, t. 2 Zaburzenia komunikacji językowej u dzieci i osób dorosłych, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Opole 2003, s. 120-143.
Jastrzębowska G., A. Kozołub, Dyzartria, anartria, w: Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, t. 2: Zaburzenia komunikacji językowej u dzieci i osób dorosłych, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Opole 2003, s. 772-784.
Jastrzębowska G., Pelc-Pękała O., Diagnoza i terapia dyzartrii, w: Logopedia. Pytania i odpowiedzi. Podręcznik akademicki, t. 2 Zaburzenia komunikacji językowej u dzieci i osób dorosłych, red. T. Gałkowski, G. Jastrzębowska, Opole 2003, s. 392-403.
Jauer-Niworowska O., Kwasiborska J., Dyzartria. Wskazówki do diagnozy różnicowej poszczególnych typów dyzartrii, Gliwice 2009.
Jauer-Niworowska O., Dyzartria nabyta. Diagnoza logopedyczna i terapia osób dorosłych, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2009.
Kaczmarek B., Mózgowe mechanizmy formułowania wypowiedzi słownych, UMCS, Lublin 1986.
Kownacka E., Lingwistyczne kryteria różnicowania afazji ruchowej i dyzartrii, w: Afazja. Z lingwistycznych badań empirycznych, red. M. Przybysz-Piwkowa, Wydawnictwo UW, Warszawa 1993.
Król M., Mózgowe porażenie dziecięce, wyd. Harmonia, Gdańsk 2010.
Lewandowski A., Tarkowski Z., Dyzartria, wybrane problemy etiologii, diagnozy i terapii, Wydawnictwo ZSL, Warszawa 1989.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: