Badania językoznawcze 03-BJ-12PDM

Treści programowe dla przedmiotu:
1. Wprowadzenie w istotę badań językoznawczych:
- interpretacja i wartościowanie jako cechy nauk humanistycznych,
- pojęcie i typy paradygmatu badawczego językoznawstwa,
- językoznawstwo wewnętrzne i zewnętrzne,
- podejście diachroniczne, synchroniczne, panchroniczne.

2. Pragmatyka językoznawczego postępowania badawczego:
- hipoteza (uzasadnianie trafności sformułowania hipotezy, weryfikacja i falsyfikacja hipotez naukowych),
- twierdzenie (dowodzenie twierdzenia),
- procedury dedukcyjne,
- procedury indukcyjne,
- definiowanie, klasyfikowanie,
- podejście idiograficzne i nomotetyczne,
- analogia i anomalia,
- pojęcie prawa językowego, jego bezwyjątkowośc.

3. Metody kwantytatywne w badaniach językoznawczych.
4. Metody językoznawstwa korpusowego.
5. Prakseologia językoznawczej pracy naukowej:
- formułowanie tematu, stawianie hipotezy, polemika z alternatywnymi hipotezami (ekscerpty bibliograficzne),
- kompletowanie (wiarygodnych) danych empirycznych,
- konsultowanie źródeł materiału; ekscerpty leksykograficzne, tekstowe, zapisy języka mówionego, ankiety,
- internetowe źródła informacji naukowej (korpusy tekstowe, słowniki, portale),
- dobór procedury badawczej; analiza zebranego materiału (podział logiczny, klasyfikacja dychotomiczna, ekwipolentna, wielostopniowa, typologia),
- formułowanie twierdzenia na podstawie wyników analizy,
- uwzględnianie bądź krytyka wcześniejszych twierdzeń innych badaczy.

6. Formy publikacji wyników badań - rozprawa naukowa (np. praca magisterska), artykuł naukowy, abstrakt, wystąpienie konferencyjne (referat) i ich struktura.

Cele kształcenia

Cele modułu kształcenia: - przygotowanie studentek/studentów do samodzielnego prowadzenia prac badawczych w zakresie językoznawstwa na poziomie podstawowym, niezbędnym do napisania pracy magisterskiej (definiowanie przedmiotu i celu własnych badań językoznawczych, dobór metod do przedmiotu i celu badań), - wykształcenie umiejętności korzystania z wiedzy o języku w praktyce zawodowej oraz jej przekazywania, - wykształcenie umiejętności krytycznej lektury tekstów z zakresu badań językoznawczych.

Kierunek studiów

filologia polska

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, wykład konwersatoryjny, dyskusja, praca z tekstem, metoda ćwiczeniowa, metoda projektu.

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Poziom przedmiotu

II stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

I rok

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

Ukończone studia I stopnia.

Koordynatorzy przedmiotu

Jarosław Liberek

Efekty kształcenia

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
- zna i rozumie przedmiot badań językoznawczych, perspektywy, z jakich jest on ujmowany w opisie naukowym, pragmatykę językoznawczego postępowania badawczego oraz jego metody,
- potrafi zdefiniować przedmiot i cel własnych badań językoznawczych,
- potrafi wyszukiwać i dobrać źródła i informacje, dokonać ich oceny, krytycznej analizy, syntezy i twórczej interpretacji, aby po twórczym przetworzeniu z poszanowaniem zasad własności intelektualnej oraz etyki zawodowej wprowadzać tak pozyskane dane do własnych prac, sformułowanych w stylu funkcjonalnym polszczyzny adekwatnym do wymogów stawianych pracom naukowym,
- jest gotów do samodzielnej, krytycznej lektury tekstów naukowych i dyskusji z proponowanymi w niej badawczymi rozwiązaniami,
- potrafi przygotować konspekt własnej pracy badawczej z zakresu językoznawstwa (np. artykułu naukowego, wystąpienia konferencyjnego, pracy magisterskiej).

Kryteria oceniania

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, bardzo dobra umiejętność posługiwania się terminologią, bardzo dobra umiejętność samodzielnego komentowania problemów i dylematów związanych z tematyką badań językoznawczych.

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami zwłaszcza w zakresie wyrażania samodzielnych opinii dotyczących problemów i dylematów związanych z tematyką badań językoznawczych.

dobry (db; 4,0): dobra znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, dobra umiejętność posługiwania się terminologią, dobra umiejętność samodzielnego komentowania problemów i dylematów związanych z tematyką badań językoznawczych, wykazująca jednak szerszy niż wyżej zakres niedociągnięć.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, zadowalająca umiejętność posługiwania się terminologią, wyróżniająca się stosunkowo dużym stopniem niesamodzielności wypowiadanie się na temat problemów i dylematów związanych z tematyką badań językoznawczych.

dostateczny (dst; 3,0): ogólna znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, zadowalająca umiejętność posługiwania się podstawową terminologią, wyróżniająca się bardzo dużym stopniem niesamodzielności wypowiadanie się na temat problemów i dylematów związanych z tematyką badań językoznawczych.

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca znajomość problematyki poruszanej podczas zajęć, niezadowalająca umiejętność posługiwania się terminologią, brak umiejętności wypowiadania się na temat problemów i dylematów związanych z tematyką badań językoznawczych.

Literatura

Zalecana literatura:
Adamska-Sałaciak A., Wyjaśnianie w językoznawstwie historycznym. "Biuletyn PTJ" 1992, 47-48, s. 27-42.
Bobrowski I., Wiedza historycznojęzykowa a dwudziestowieczne paradygmaty lingwistyczne. W: Synchronia – diachronia. Materiały z konferencji „Problematyka historycznojęzykowa we współczesnym językoznawstwie i jej miejsce w dydaktyce”. Red. M. Wojtyła-Świerzowska. Kielce 1999, s. 29-38.
Bobrowski I., Zaproszenie do językoznawstwa. Kraków 1988 (wybrane fragmenty).
Jakubowicz M., Z warsztatu badań etymologicznych – od Pokornego do Borysia. „Poradnik Językowy” 2010, nr 7, s. 38-49.
Językoznawstwo w Polsce. Kierunki badań i perspektywy rozwoju. Red. M. Grochowski. Warszawa 2012 (wybrane fragmenty).
Lyons J., Wstęp do językoznawstwa. Warszawa 1976 (wybrane fragmenty).
Łozowski P., Panchronia, czyli język jako symbol doświadczenia. W: Metodologie językoznawstwa. Od synchronii do panchronii. Red. P. Stalmaszczyk. Łódź 2018, s. 165-177.
Metodologie językoznawstwa. Podstawy teoretyczne. Podręcznik akademicki . Red. P. Stalmaszczyk. Łódź 2006 (wybrane fragmenty).
Pałka P., Kwaśnicka-Janowicz A., Przewodnik po elektronicznych zasobach językowych dla polonistów. Kraków 2017.
Pawłowski A., Empiryczne i ilościowe metody badań wobec naukowego statusu współczesnego językoznawstwa. W: Metodologie językoznawstwa. Filozoficzne i empiryczne problemy w analizie języka. Red. P. Stalmaszczyk. Łódź 2010, s. 117-131.
Perlin J., Metodologia językoznawstwa diachronicznego. Warszawa 2004 (wybrane fragmenty).
Podstawy językoznawstwa korpusowego. Red. B. Lewandowska-Tomaszczyk. Łódź 2005 (wybrane fragmenty).
Przepiórkowski A., Górski R. L., Lewandowska-Tomaszczyk B. i Łaziński M., Narodowy Korpus Języka Polskiego. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXV, 2009, s. 47-55.
Sambor J., Słowa i liczby. Zagadnienia językoznawstwa statystycznego. Wrocław 1972 (wybrane fragmenty).
Słowniki dawne i współczesne. Internetowy przewodnik edukacyjny. Red. M. Bańko, M. Majdak, M. Czeszewski, www.leksykografia.uw.edu.pl
Świdziński M., Lingwistyka korpusowa w Polsce – źródła, stan, perspektywy. „LingVaria”, 2006, 1, s. 23-32.
Tabakowska E., Kognitywizm po polsku – wczoraj i dziś. Kraków 2004 (wybrane fragmenty).

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 03-BJ-12PDM w USOSweb