Bioetyka 03-BE-r1PFDU

Treści programowe dla przedmiotu:
- status i dylematy bioetyki jako dziedziny interdyscyplinarnej (1 wykład),
- etyczna problematyka początków życia (zdrowie prokreacyjne, ustawa aborcyjna, najważniejsze europejskie i amerykańskie kazusy dot. badań prenatalnych oraz aborcji) (2 wykłady i 1 moduł e-learningowy),
- terapia geowa (biokonserwatyzm vs transhumanizm, prawo do dziedzictwa genetycznego, enhancement a terapia medyczna, terapia germinalna, prawa pacjenta: tożsamość biologiczna i psychiczna) (2 wykłady i 1 moduł e-learningowy),
- etyczne aspekty decyzji o śmierci (filozoficzne koncepcje samostanowienia i podmiotowości; argumenty pro- i kontreutanazyjne w filozofii klasycznej i współczesnej oraz w aktualnej debacie prawno-medycznej; definicje stanu terminalnego, stanu wegetatywnego oraz śmierci mózgu; najważniejsze europejskie i amerykańskie kazusy dot. eutanazji biernej, eutanazji czynnej oraz samobójstwa wspomaganego medycznie) (3 wykłady i 1 moduł e-learningowy),
- transplantacje (definicje śmierci, w tym śmierci mózgu, historia medycyny transplantacyjnej, stanowiska wiodących religii monoteistycznych wobec idei transplantacji, polska ustawa transplantacyjna, tzw. rynek organami) (1 wykład i 1 moduł e-learningowy),
- zdrowie - ujęcie systemowe (zdrowie jako dobro publiczne; moralna wartość meycyny (dobro jako cel); historia europejskich modeli opieki zdrowotnej/ubezpieczenia zdrowotnego; polskie transformacje w systemie ochrony zdrowia po 1989; rankingi europejskiego Health Index, diagnoza polskiego systemu w porównania do krajów takich jak Holandia, Szwecja, Niemcy, Grecja, Włochy, USA, Kanada, Japonia (2 wykłady i moduł e-learningowy).

Cele kształcenia

Cele modułu kształcenia: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawową problematyką etyki medycznej i bioetycznymi dylematami moralnymi, uwzględniając transdyscyplinarną perspektywę bioetyczną: aksjologia, etyka ogólna, etyka szczegółowa (w tym zawodów medycznych), kognitywistyka, filozofia prawa, filozofia społeczna i filozofia polityczna. Bioetyka jest zatem wykładana jako interdyscyplinarna dziedzina wiedzy. W ramach tego wykładu prezentowane są obszernie kazusy bioetyczne – wiodące zarówno w literaturze przedmiotu, jak i debacie publicznej. Są one konfrontowane z przepisami prawa (ze wskazaniem na ich rolę w zmianie ustawodawstwa), a następnie poddawane wspólnej analizie merytorycznej i dyskutowane (np. w formie panelu, w podziale na grupy pro i contra). Moduły e-learningowe służą przede wszystkim nabywaniu i pogłębianiu zdolności samodzielnej pracy akademickiej. Służą m.in. przygotowaniu do zajęć (np. zaznajomienie się z kazusem bioetycznym, który na wykładzie przedstawiony jest w świetle dokumentów prawnych) lub pogłębieniu i poszerzeniu informacji z wykładu (np. odpowiedź na pytania do tekstu źródłowego), co znacza jednak autentyczne ćwiczenie się w kompetencjach bioetycznych, m.in. w pozyskiwaniu i analizowaniu informacji prawno-medycznej, światopoglądowej oraz naukowej.

Kierunek studiów

polonistyczno-filozoficzne studia nauczycielskie

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, wykład konwersatoryjny, wykład problemowy, dyskusja, praca z tekstem, metoda analizy przypadków, uczenie problemowe (problem-based learning), metoda laboratoryjna, demonstracje dźwiękowe i/lub video, zadanie pisemne (raport) - opracowanie tekstu źródłowego (kazusu bioetycznego).

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Poziom przedmiotu

II stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

I rok

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

Nie ma żadnych wymagań wstępnych poza bardzo dobrą znajomością języka polskiego oraz podstawową (A2) znajomością języka angielskiego.

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2021/SZ:

Danuta Michałowska

W cyklu 2021/SL:

Małgorzata Bogaczyk-Vormayr

Efekty kształcenia

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się:
- studenci rozumieją interdyscyplinarną specyfikę dziedziny wiedzy jaką jest bioetyka,
- studenci znają stanowiska filozofów antycznych, średniowiecznych i nowożytnych wobec tematu samostanowienia o śmierci, ich wykładni zdrowa/normy oraz terapii a także adaptację tych klasycznych argumentów na gruncie bioetyki XX w.,
- studenci potrafią sklasyfikować argumentację bioetyczną na dowolny temat (prawo do aborcji, klauzula sumienia, prawo pacjenta do informacji, paternalizm lekarski, samobójstwo wspomagane niemedycznie itd.) według stanowisk wiodących w debacie bioetycznej (np. utylitaryzm, etyka chrześcijańska, etyka eudajmonistyczna, etyka perfekcjonalistyczna itd.),
- studenci znają historyczny przebieg zmiany ustawodawstwa - w co najmniej kilku europejskich krajach oraz w USA - dotyczącego ochrony życia poczętego i prawa do jego przerwania,
- studenci znają historyczny przebieg zmiany ustawodawstwa dotyczącego ochrony życia pacjenta i prawa do odstąpienia od leczenia lub przerwania życia pacjenta (USA, Japonia, co najmniej kilka krajów europejskich),
- studenci potrafią zdefiniować terapię uporczywą, stan terminalny, opiekę paliatywną, eutanazję bierną, eutanazję czynną, samobójstwpo wspomagane medycznie oraz samobójstwo wspomagane niemedycznie,
- studenci znają aktualne polskie ustawodawstwo dotyczące transplantologii, aborcji, badań prenatalnych, opieki paliatywnej, ochrony praw pacjenta w stanie wegetatywnym,
- studenci znają stanowisko tzw. Wielkich Religii w kwestii medycznej definicji śmierci (tj. śmierci mózgu) oraz transplantologii,
- studenci potrafią opracować model kazusu bioetycznego na podstawie informacji prasowej (zawierającej informację medyczną, prawną i biograficzną) oraz własnych nabytych kompetencji bioetycznych,
- studenci potrafią dokonywać normatywnej oceny przebiegu wybranych przypadków medycznych oraz formułować suwerenne etyczne stanowisko argumentacyjne wobec konkretnych przepisów prawa,
- studenci potrafią wykorzystać zdobyte informacje, wykazują gotowość do podejmowania działań inspirowanych zdobytą wiedzą na rzecz doskonalenia warsztatu nauczania etyki w swoim zawodzie.

Kryteria oceniania

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): student (1) zrealizował co najmniej jedno zadanie e-learningowe i zostało one ocenione na ocenę co najmniej 4,5; (2) brał aktywny udział w trakcie omawiania kazusów, zgłaszał pytania i wnioski własne podczas dyskusji; (3) przystąpił do zaliczenia ustnego, na którym zaprezentował wybrane przez siebie zagadnienie (z listy 11 zagadnień, wieńczących kolejno każdy z wykładów) i uzyskał z niego ocenę co najmniej 4,5 lub 5,0 w przypadku, gdy zadanie e-learningowe zostało ocenione jedynie na 4,5.

dobry plus (+db; 4,5): student (1) zrealizował co najmniej jedno zadanie e-learningowe i zostało one ocenione na ocenę co najmniej 4,0; (2) brał aktywny udział w trakcie omawiania kazusów, zgłaszał pytania i wnioski własne podczas dyskusji; (3) przystąpił do zaliczenia ustnego, na którym zaprezentował wybrane przez siebie zagadnienie (z listy 11 zagadnień, wieńczących kolejno każdy z wykładów) i uzyskał z niego ocenę co najmniej 4,0.

dobry (db; 4,0): na ocenę końcową składają się oceny zsumowane z (1) pisemnego zadania e-learningowego oraz zaliczenia ustnego, na którym Student zaprezentował wybrane przez siebie zagadnienie (z listy 11 zagadnień, wieńczących kolejno każdy z wykładów).

dostateczny plus (+dst; 3,5): na ocenę końcową składają się oceny zsumowane z (1) pisemnego zadania e-learningowego oraz (2) zaliczenia ustnego, na którym Student zaprezentował wybrane przez siebie zagadnienie (z listy 11 zagadnień, wieńczących kolejno każdy z wykładów).

dostateczny (dst; 3,0): na ocenę końcową składają się oceny zsumowane z (1) pisemnego zadania e-learningowego oraz (2) zaliczenia ustnego, na którym Student zaprezentował wybrane przez siebie zagadnienie (z listy 11 zagadnień, wieńczących kolejno każdy z wykładów).

niedostateczny (ndst; 2,0): student albo (1) nie zrealizował ani jednego zadania e-learningowego i tym samym nie został dopuszczony do zaliczenia ustnego, albo (2) nie przystąpił do zaliczenia ustnego lub otrzymał z niego ocenę niedostateczną.

Literatura

Zalecana literatura:
Baza kazusów bioetycznych z opracowaniem K. Szewczyka: Interdyscyplinarne Centrum Etyki UJ: http://bazy.incet.uj.edu.pl/dzialy.php?l=pl&i=388&p=31&m=27&z=0&kk=1 (dostęp: 30.09.2018).
S. Bednarz (red.), Etyczne aspekty transplantacji, Kraków 2009.
M. Bogaczyk, Sztuka Inna: O sztuce prymitywnej, naiwnej i surowej, „Filo-Sofija”, nr 1 (6), 2006, s. 239-256 (dostęp: 30.09.2018).
M. Bogaczyk-Vormayr, Art Brut oder die Überwindung der Biomacht, „Ethics in Progress“, vol. 5 (2014), no. 2, p. 77-102 (dostęp: 30.09.2018).
W. Chańska, J. Różyńska (red.), Bioetyka, Warszawa 2013.
B. Chyrowicz, Bioetyka. Anatomia sporu, Kraków 2015.
W. Galewicz (red.), Wokół śmierci i umierania, Kraków 2009.
J. Habermas, Przyszłość natury ludzkiej. Czy zmierzamy do eugeniki liberalnej?, tłum. M. Łukasiewicz, Warszawa 2003.
J. Hartman, Czym jest bioetyka?, https://biotechnologia.pl/informacje/czym-jest-dzisiaj-bioetyka-jan-hartman,11973 (dostęp: 30.09.2018).
M. Soniewicka, Transhumanizm: kilka uwag na temat filozoficznych źródł sporu o ideę biomedycznego ulepszania moralnego, „Ethics in Progress”, vol. 6 (2015). No. 1, p. 38-55: https://www.elearning.amu.edu.pl/wns/pluginfile.php/21310/mod_resource/content/1/Soniewicka.pdf (dostęp: 30.09.2018).
A. Szczeklik, Nieśmiertelność. Prometejski sen medycyny, Kraków 2012.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 03-BE-r1PFDU w USOSweb