Arcydzieła literatury polskiej w kontekście literatury europejskiej 03-ALP2-21JPODM

Treści programowe dla przedmiotu:
1. Wybrane zjawiska i terminy z zakresu teorii procesu historycznoliterackiego.
2. Wybrane zjawiska i terminy z zakresu teorii literatury i poetyki.
3. Wprowadzenie do historii literatury polskiej:
- literatura w języku łacińskim,
- zabytki języka polskiego.

4. Kategoria arcydzieła i kanonu literackiego w Polsce, Europie i na świecie.
5. Ekranizacje i adaptacje literatury.
6. Wybrane toposy i motywy w sztuce dawnej i współczesnej.
7. Wybrane dzieła literatury staropolskiej i oświecenia w kontekście europejskim:
- wybitne realizacje rodzajów i gatunków literackich,
- najważniejsze prądy ideowo-artystyczne - liryka religijna, parenetyka ziemiańska, artystyczne osiągnięcia humanizmu,
- staropolska poezja metafizyczna,
- literackie osiągnięcia klasycyzmu.

8. Wybrane dzieła polskiego romantyzmu z uwzględnieniem międzynarodowych związków literatury polskiej:
- dzieło romantyczne,
- romantyczny obraz świata w liryce i dramacie,
- ironizm, profetyzm, mistycyzm,
- kategoria wieszcza narodowego,
- romantyczne biografie,
- pozaliterackie znaczenie romantyzmu.

9. Wybrane dzieła polskiego pozytywizmu i Młodej Polski w kontekście przemian w Europie oraz z uwzględnieniem stosunku epok do tradycji literackiej:
- światopogląd pozytywizmu, powieść realistyczna, powieść historyczna,
- arcydzieła impresjonistyczne i symbolistyczne, młodopolski postromantyzm.

10. Wybrane dzieła Dwudziestolecia międzywojennego na tle polityczno-społecznych przemian w Europie:
- nowe języki filozofii w poezji i dramacie,
- przemiany polskości,
- powieść społeczna i psychologiczna,
- wybitne pisarki i pisarze.

11. Wybrane dzieła literatury wojny:
- problemy moralne w poezji i poeci pokolenia wojennego,
- prozatorskie narracje wojny,
- poetyka reportażu.

12. Literatura współczesna:
- wojenne traumy w prozie,
- dramat powojenny w kraju i na emigracji,
- odrzucenie socrealizmu w prozie,
- nowe formy powieści,
- poezja Szymborskiej, Herberta, Różewicza i Miłosza.

13. Literatura najnowsza:
- problem z arcydziełami,
- główne nurty w poezji i prozie,
- małe ojczyzny w latach 90. i na początku XXI wieku,
- nowe języki prozy,
- literacki Nobel dla Tokarczuk.

14. Zagadnienia leksykalne: człowiek, dziedziny kultury, nauka, państwo i społeczeństwo.
15. Zagadnienia gramatyczno-syntaktyczne: fleksja imienna, fleksja czasownika, nazwy cech abstrakcyjnych, nazwy miejsc, czasowniki z przedrostkami, czasowniki prefiksalne.
16. Zagadnienia stylistyczne: środki warunkujące spójność tekstu, styl naukowy, styl artystyczny, środki stylistyczne.

Cele kształcenia

Cele modułu kształcenia: - kształcenie filologicznych kompetencji językowych i poznawczych związanych z kulturą i literaturą polską, - zaznajomienie odbiorców obcojęzycznych z wartościami literatury tworzonej przez polskich pisarzy w języku polskim, - zaznajomienie słuchaczy z wybranymi zagadnieniami z zakresu historii, teorii literatury i poetyki, - zaznajomienie słuchaczy z wybranymi zagadnieniami z zakresu literatury polskiej wszystkich epok w kontekście literatury europejskiej (prądy ideowe i estetyczne), - doskonalenie umiejętności analizy i interpretacji dzieła literackiego w jego kontekście historycznym i na tle europejskim.

Kierunek studiów

filologia polska jako obca

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień, wykład konwersatoryjny, dyskusja, praca z tekstem, metoda badawcza, demonstracje dźwiękowe i/lub video, metody aktywizujące.

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

15 (5+5+5)

Poziom przedmiotu

II stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

II rok

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

Wymagania: - znajomość języka polskiego na poziomie B2, - kompetencja w zakresie kultury rodzimej odbiorcy, uwzględniająca czynniki równowartościowości kultur, - kompetencja interkulturowa rozumiana jako umiejętność nawiązania i utrzymania kontaktu z przedstawicielami i wytworami innych kultur.

Efekty kształcenia

Po zakończeniu przedmiotu (modułu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka potrafi:
- wykorzystywać wiedzę z zakresu historii, teorii literatury i poetyki do analizy i interpretacji dzieła literackiego, a także do jego własnej oceny,
- odtworzyć porządek historyczno-literacki w Polsce na tle europejskim,
- przyporządkować wybrane zjawiska literackie do właściwej epoki lub epok,
- umieszczać wybrane dzieła literackie w kontekście przełomowych wydarzeń natury politycznej, społecznej i kulturowej,
- scharakteryzować epoki literackie z uwzględnieniem najważniejszych twórców, dzieł i zjawisk artystycznych,
- omówić wybrane biografie twórców polskiej literatury,
- samodzielnie zrealizować proste zadanie badawcze, stosując w praktyce podstawowe elementy historycznoliterackiej procedury badawczej (dobór i analiza źródeł, rozpoznanie stanu badań, analiza problemu, skonstruowanie wywodu argumentacyjnego, sformułowanie wniosków),
- stosować w praktyce wiedzę z zakresu wybranych zagadnień leksykalnych, gramatycznych i stylistycznych wymaganych dla poziomu biegłości językowej B2/C1.

Kryteria oceniania

Skala ocen:

bardzo dobry (bdb; 5,0): bardzo dobra znajomość periodyzacji historii literatury polskiej na tle europejskim, bardzo dobra umiejętność scharakteryzowania istotnych dokonań oraz twórczości najważniejszych pisarzy, biegłość w osadzaniu poszczególnych zjawisk w szerokim kontekście historycznoliterackim, wysoka świadomość roli, jaką odegrali poszczególni twórcy w historii literatury polskiej, swobodne prezentowanie własnych poglądów na temat poszczególnych zjawisk historycznoliterackich, popartych fachową argumentacją.

dobry plus (+db; 4,5): jak wyżej, z nieznacznymi niedociągnięciami (zwłaszcza w zakresie faktografii lub argumentacji).

dobry (db; 4,0): dobra znajomość periodyzacji historii literatury polskiej na tle europejskim, dobra umiejętność scharakteryzowania istotnych dokonań oraz twórczości najważniejszych pisarzy, biegłość w osadzaniu poszczególnych zjawisk w szerokim kontekście historycznoliterackim, świadomość roli, jaką odegrali poszczególni twórcy w historii literatury polskiej, swobodne prezentowanie własnych poglądów na temat poszczególnych zjawisk historycznoliterackich, popartych logiczną argumentacją.

dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca znajomość periodyzacji historii literatury polskiej na tle europejskim, zadowalająca umiejętność scharakteryzowania istotnych dokonań oraz twórczości najważniejszych pisarzy, zadowalająca umiejętność osadzenia poszczególnych zjawisk w dość szerokim kontekście historycznoliterackim, świadomość roli, jaką odegrali poszczególni twórcy w historii literatury polskiej, prezentowanie własnych poglądów na temat poszczególnych zjawisk historycznoliterackich, popartych argumentacją.

dostateczny (dst; 3,0): wystarczająca znajomość periodyzacji historii literatury polskiej na tle europejskim, umiejętność niepełnego scharakteryzowania istotnych dokonań oraz twórczości najważniejszych pisarzy, umiejętność osadzenia poszczególnych zjawisk w niepełnym kontekście historycznoliterackim, umiarkowana świadomość roli, jaką odegrali poszczególni twórcy w historii literatury polskiej, odtwórcze prezentowanie poglądów na temat poszczególnych zjawisk historycznoliterackich.

niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca znajomość periodyzacji historii literatury polskiej na tle europejskim, niewystarczająca umiejętność scharakteryzowania istotnych dokonań oraz twórczości najważniejszych pisarzy, brak umiejętności osadzenia poszczególnych zjawisk w szerokim kontekście historycznoliterackim, niewystarczająca świadomość roli, jaką odegrali poszczególni twórcy w historii literatury polskiej, brak umiejętności prezentowania własnych (bądź odtwórczego przywołania cudzych) poglądów na temat poszczególnych zjawisk historycznoliterackich.

Literatura

Zalecana literatura:
A. Butcher, B. Guziuk-Świca, A. Laskowska-Mańko, Bliżej Polski. Wiedza o Polsce i jej kulturze, cz. I, Lublin 2003.
B. Guziuk-Świca, A. Butcher, Bliżej Polski. Wiedza o Polsce I jej kulturze, cz. II, Lublin 2011.
Being Poland: A History of Polish Literature and Culture Since 1918, ed. By T. Trojanowska et al., Berlin 2018.
Cz. Miłosz, Historia literatury polskiej, Kraków 2010.
St. Bereś, Historia literatury polskiej w rozmowach. XX-XXI wiek, Warszawa 2002.
Światowa historia literatury polskiej, red. M. Popiel et al., Kraków 2020.
R. Ciesielska-Musameh, A. Trębska-Kerntopf, Średniowiecze. Podręcznik do nauki historii literatury polskiej dla Polonii i cudzoziemców, Lublin 2000.
R. Ciesielska-Musameh, A. Trębska-Kerntopf, Odrodzenie. Podręcznik do nauki historii literatury polskiej dla Polonii i cudzoziemców, Lublin 2000.
A. Omiotek, Bronią języka – arcydzieła czyli gawędy o literaturze polskiej wraz z antologią tekstów dla młodzieży szkół polonijnych, Lublin 2013.

Powyższa lista ma charakter orientacyjny. Zestaw lektur dla danej grupy studenckiej ustala osoba prowadząca zajęcia.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 03-ALP2-21JPODM w USOSweb