Partycypacja społeczna w mieście: teoria i praktyka na przykładzie Poznania 24-SODL-S-PSM

• Dlaczego partycypacja? Po co deliberacja? Różne formy demokracji, ich potencjał i ograniczenia
• Drabina partycypacji Sherry Arnstein i jej współczesne rozwinięcia oraz modyfikacje; kto powinien partycypować?
• Podstawowe metody i narzędzia prowadzenia konsultacji społecznych oraz ich etapy – teoria i praktyka
• Geoankiety, geodyskusje i inne narzędzia internetowe jako narzędzia partycypacji – idea, sposób używania, potencjał, ograniczenia, przykłady zastosowania
• Panel obywatelski i sąd obywatelski jako narzędzia partycypacji – idea, sposób używania, potencjał, ograniczenia, przykłady zastosowania
• Budżet obywatelski jako narzędzie partycypacji – idea, sposób używania, potencjał, ograniczenia, przykłady zastosowania
• Uwarunkowania prawne dla uczestniczenia w demokracji na poziomie krajowym i lokalnym
• System planowania przestrzennego w Polsce, jego idea i krytyka
• Zakres i sposoby uczestniczenia w tworzeniu dokumentów planistycznych oraz wydawaniu decyzji administracyjnych w teorii i praktyce
• Uzyskiwanie informacji o planach zagospodarowania, warunkach zabudowy oraz wiedzy o uwarunkowaniach własnościowych, infrastrukturalnych i społecznych
• Przykłady miejskich walk o przestrzeń – ich mechanizmy, aktorzy, przebieg, rezultaty
• Spotkanie i dyskusja z poznańskimi urzędnikami i/lub radnymi dotyczące konsultacji społecznych
• Wspólne uczestniczenie w konsultacjach społecznych i ich analiza
• Wspólne uczestniczenie w konsultacjach społecznych lub w posiedzeniu Rady Osiedla albo Komisji Rady Miasta Poznania i ich/jego analiza

Cele kształcenia

1. Przekazanie wiedzy na temat koncepcji partycypacji obywatelskiej w teorii społecznej i studiach miejskich i umiejętności przykładania ich do opisu i oceny prowadzonych w Polsce konsultacji społecznych 2. Przekazanie wiedzy na temat najważniejszych stosowanych obecnie metod i narzędzi prowadzenia konsultacji społecznych, z naciskiem na Poznań 3. Przekazanie wiedzy na temat podstaw systemu planowania przestrzennego w Polsce i umiejętności rozpoznawania jego skutków i wynikających z niego dylematów 4. Przekazanie umiejętności krytycznej oceny konsultacji społecznych, ich potencjału i ograniczeń 5. Podniesienie kompetencji do pełnienia roli aktywnego, świadomego obywatela i podstawowe przygotowanie do pełnienia profesjonalnych ról w procesach partycypacyjnych

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

Materiały są udostępniane uczestnikom poprzez platformę internetową na pierwszych zajęciach

Kierunek studiów

socjologia

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

- Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień - Wykład konwersatoryjny - Dyskusja - Metoda analizy przypadków - Metoda analizy przypadków - Metody aktywizujące (np.: „burza mózgów”, technika analizy SWOT, technika drzewka decyzyjnego, metoda „kuli śniegowej”, konstruowanie „map myśli”) - Praca w grupach

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

Koordynatorzy przedmiotu

Filip Schmidt

Efekty kształcenia

Po zakończeniu zajęć i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student/ka:
• Rozróżnia formy uczestniczenia w demokracji – bezpośrednie, pośrednie i deliberatywne – oraz potrafi wskazać potencjał i ograniczenia każdej z nich, posługując się przykładami
• Zna koncepcję drabiny partycypacji i jej współczesne rozwinięcia i potrafi przeanalizować przy jej pomocy różne przypadki konsultacji społecznych oraz wskazać przykłady zrealizowanych już konsultacji dla różnych poziomów drabiny
• Zna różne koncepcje na temat zasad dobierania i rekrutowania uczestników konsultacji, przemawiające za nimi racje, wynikające z nich dylematy, często pojawiające się problemy
• Zna najważniejsze uwarunkowania prawne regulujące uczestniczenie obywateli w procesach decyzyjnych oraz organizację konsultacji społecznych – krajowe i lokalne (na przykładzie Poznania)
• Zna najważniejsze uwarunkowania prawne określające system planowania przestrzennego w Polsce oraz zakres i sposoby uczestniczenia w tworzeniu dokumentów planistycznych oraz wydawaniu decyzji administracyjnych
• Potrafi wskazać główne ograniczenia systemu planowania przestrzennego w Polsce, odwołując się do przykładów oraz identyfikować dylematy wymagające rozstrzygnięcia podczas tworzenia miejscowych planów zagospodarowania
• Wie, gdzie szukać danych i informacji na temat konsultacji społecznych, dokumentów planistycznych i decyzji o warunkach zabudowy oraz jak uzyskiwać dostęp do informacji publicznej, a w Poznaniu – także do zasobów udostępnianych przez urząd
• Potrafi opisać i zaprojektować różne formy konsultacji społecznych, stosując różne narzędzia, dopasowując je do przedmiotu konsultacji, zastanych uwarunkowań i kontekstu społecznego
• Jest w stanie krytycznie przeanalizować założenia, narzędzia i sposób realizacji konkretnego przypadku konsultacji społecznych

Kryteria oceniania

Student/ka wybiera jedną z dwóch form zaliczenia:

a. Przygotowanie własnego projektu konsultacji społecznych, uwzględniającego wiedzę i kompetencje wyniesione z zajęć, lektur i wizyt
LUB
b. Pisemna analiza przypadku zrealizowanych w Polsce konsultacji społecznych, uwzględniająca wiedzę i kompetencje wyniesione z zajęć, lektur i wizyt

W obu przypadkach należy następnie odbyć krótką rozmowę zaliczeniową na temat swojej pracy. Kryteria oceny prac to: (1) włożony wysiłek (złożoność projektu/analizy, liczba użytych lub przeanalizowanych aspektów i narzędzi), (2) zakres wykorzystania wiedzy i kompetencji z zajęć, lektur i wizyt (liczba zagadnień, prac, wizyt, do których odniósł się student) (3) poprawność wykorzystania wiedzy i kompetencji i umiejętność obrony swojego pomysłu/analizy.

Literatura

• Arnstein Sherry, Drabina partycypacji, w: Partycypacja. Przewodnik Krytyki Politycznej, Warszawa 2012, s. 12-22.
• Bluj Agata i Stokłuska Ewa, Budżet partycypacyjny krok po kroku, Stocznia, Warszawa 2015, s. 9-10, 35-43, 53-54, 79-83, 90-92, 107-11
• Czepkiewicz Michał, Internetowe narzędzia partycypacji, Res Publica, 18 I 2013, http://publica.pl/teksty/internetowe-narzedzia-partycypacji-34546.html
• Czepkiewicz Michał, Planuj swoje miasto projekt internetowych konsultacji społecznych, prezentacja multimedialna
• Długosz Dagmir, Jan Jakub Wygnański, Obywatele współdecydują. Przewodnik po partycypacji społecznej, Warszawa 2005, s. 23-31
• Duda-Jastrzębska Agnieszka i in., Kierunek: panel obywatelski. Wskazówki dla zainteresowanych, Lublin 2018, s. 1-18
• Gerwin Marcin, Panele obywatelskie. Przewodnik po demokracji, która działa, Kraków 2018.
• Górski Rafał, Bez państwa. Demokracja uczestnicząca w działaniu, Kraków 2018, s. 51-64.
• Konflikt i porozumienie. Psychologiczne podstawy demokracji deliberatywnej, pod red. Janusza Reykowskiego, Warszawa 2007.
• Karłowska, Anna i Suchomska, Joanna. Przepis na plan. Narzędziownik, Pracownia Zrównoważonego Rozwoju i Stocznia, Warszawa 2018, s. 34-7
• Kostencka-Burek Magdalena, Susicka-Banasiak Olga, Olędzki Łukasz, Zaradnik: konsultacje społeczne w Poznaniu, stan prawny na dzień 18.01.2012, Miejska Pracownia Urbanistyczna (MPU), Poznań, 2012
• Kotus Jacek, Sowada Tomasz, Rzeszewski Michał, Ponad górne szczeble „drabiny partycypacji”: koncepcja Sherry Arnstein po pięciu dekadach, „Studia Socjologiczne”, nr 3/2018, s. 31-54.
• Kraszewski Dariusz, Mojkowski Karol, Budżet obywatelski w Polsce – realna władza czy przedwyborczy haczyk, Fundacja Batorego, Warszawa 2014, s. 1-3 (punkty 1-3), 15-19 (punkty 8 i 9), 21-22 (fragment „Wyzwań”) i 24-26 (fragment „Rekomendacji”)
• Kubiak Anna i Krzewińska Aneta, Sondaż deliberatywny – inwentarz problemów, „Przegląd socjologiczny”, nr 1/2012
• Makowski Grzegorz, Przegląd prawno-instytucjonalnych ram konsultacji społecznych na poziomie samorządu terytorialnego, w: Prawo a partycypacja publiczna, red. P. Sobiesiak-Penszko, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2013, s. 25-29
• Mergler Lech, Pobłocki Kacper, Wudarski Maciej, Anty-bezradnik przestrzenny. Prawo do miasta w działaniu, Poznań 2012, s. 69-78, 117-123, 142-152, 176-212, 220-225 oraz studia przypadków
• Perchuć Maria, Sąd obywatelski w Poznaniu – opis ciekawego przykładu partycypacji, Stocznia, Warszawa 2013.
• Probosz, Monika i Sadura, Przemysław, Konsultacje w społeczności lokalnej: planowanie, przygotowanie, prowadzenie konsultacji społecznych metodą warsztatową, Instytut Socjologii UW, Warszawa 2011, s. 34-67
• Starzyk Katarzyna, Uwarunkowania prawne partycypacji obywatelskiej w Polsce, Stocznia, Warszawa 2014
• Szaranowicz-Kusz Marta, Kto ma prawo do partycypacji, w: Partycypacja. Przewodnik Krytyki Politycznej, Warszawa 2012: 51-64.
• Wesołowski Jacek, Miasto w ruchu, Przewodnik po dobrych praktykach w organizowaniu transportu miejskiego, ISO, Łódź 2008, s. 7-42
• Uchwała nr XLVIII/844/VII/2017 Rady Miasta Poznania z dnia 16 maja 2017 r. ws. zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych na terenie Miasta Poznania oraz zarządzenia do niej
• Uchwała nr LXI/1691/2013 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 11 lipca 2013 r. w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami m.st. Warszawy oraz zarządzenia do niej
• Zrób to sam: jak zostać badaczem społeczności lokalnej? Poradnik dla domów kultury, red. Agata Nowotny, „Ę”, Warszawa 2010, s. 16-22.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 24-SODL-S-PSM w USOSweb