Diagnozowanie problemów i planowanie strategiczne 24-SODL-DPP

Opis treści kształcenia:

Przegląd definicji „diagnoza społeczna” w socjologii, pracy socjalnej, pedagogice społecznej i polityce społecznej. Ranga diagnozy w badaniach socjologicznych i podstawowe zasady diagnozy.

Proces diagnozowania w badaniach społecznych. Znaczenie poszczególnych etapów w diagnozowaniu. Diagnoza jako pierwszy etap w procesie interwencji społecznej. Specyfika badań diagnostycznych. Główne cele, umiejętności badacza. Warunki dobrej diagnozy społecznej. Różnice między badaniami diagnostycznymi a opisem diagnostycznym.

Formy opisu diagnostycznego. Techniki badawcze stosowane i polecane w procesie diagnozowania potrzeb indywidualnych. Charakterystyka zasad budowy narzędzi badawczych. Przykłady wskaźników stosowanych w badaniach diagnostycznych.

Zasady planowania strategicznego. Typy strategii społecznych w Polsce jako przykłady zastosowania wyników badań diagnostycznych do planowania zmian społecznych i rozwiązywania problemów społecznych w środowisku lokalnym i regionie.

Dobór wskaźników w różnych typach badań diagnostycznych. Zastosowanie wyników badań diagnostycznych w planowaniu rozwiązań aktualnych problemów społecznych w różnych środowiskach społecznych. Użyteczność sondażowych badań socjologicznych w diagnozie społecznej.

Diagnozowanie potrzeb indywidualnych. Socjologiczne i psychologiczne koncepcje potrzeb i ich przydatność w diagnostyce społecznej. Wskaźniki deprywacji potrzeb ludzi starych, ubogich, bezrobotnych, ofiar przemocy rodzinnej i instytucjonalnej.

Wykorzystywanie danych o potrzebach w planowaniu strategicznym.
Techniki diagnozowania potrzeb wybranych kategorii społecznych: wykluczonych społecznie, niezaradnych życiowo, marginalizowanych na rynku pracy, niepełnosprawnych intelektualnie. Sposoby gromadzenia danych do diagnozy potrzeb jednostkowych i społecznych w środowisku lokalnym.

Sposoby analizy danych pochodzących z badań diagnostycznych oraz sposoby przygotowywania raportów z badań. Sposoby prezentacji wyników badań diagnostycznych w projektach, programach i planach strategicznych.

Rozwiązywanie problemów społecznych poprzez realizację ról zawodowych socjologa: diagnostyka, stratega społecznego, planisty oraz polityka społecznego. Zakresy ról i ich skuteczność w planowaniu zmian w polityce społecznej.

Cele kształcenia

Przekazanie wiedzy o podstawowych zasadach metodologicznych badań diagnostycznych, prognostycznych, ewaluacyjnych oraz o różnych sposobach diagnozowania współczesnych problemów społecznych Wyrobienie umiejętności: poszukiwania, korzystania, analizowania, interpretowania danych statystycznych, demograficznych, psychologicznych i socjologicznych dotyczących głównych problemów społecznych w Polsce. Wyrobienie umiejętności prowadzenia badań diagnostycznych w oparciu o rzetelnie opracowane wskaźniki i różne modele badań diagnostycznych w celu prawidłowego planowania strategicznego Rozwinięcie umiejętności wykorzystania wiedzy o zasadach diagnozowania problemów społecznych i planowania strategicznego w pracy zawodowej socjologa

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

W bibliotece uniwersyteckiej, a w tym w jej zasobach on-line. W internecie. Udostępniane bezpośrednio przez wykładowcę.

Kierunek studiów

Socjologia

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień Wykład konwersatoryjny i problemowy (Problem-based learning) Dyskusja Praca z tekstem Metoda analizy przypadków

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

III rok

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

Potwierdzona wiedza i umiejętności z zakresu wstępu do socjologii.

Koordynatorzy przedmiotu

Martyna Plucińska-Nowak

Efekty kształcenia

Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student:

Definiuje i objaśnia jakimi cechami charakteryzują się badania diagnostyczne i zna zasady dobrej diagnozy;

Wskazuje prawidłowo na etapy postępowania w różnych modelach badań diagnostycznych;

Zna właściwe wskaźniki w diagnozowaniu potrzeb wybranych kategorii społecznych;

Dobiera prawidłowo wskaźniki w diagnozie wybranych problemów społecznych;

Dobiera właściwe wskaźniki charakteryzujące stopień natężenia problemu społecznego w różnych środowiskach i zbiorowościach społecznych i wykorzystuje je w planowaniu strategicznym;

Interpretuje prawidłowo wyniki badań sondażowych na temat problemów społecznych i wykorzystuje je w roli stratega społecznego i polityka społecznego;

Korzysta ze źródeł literaturowych celu pogłębienia wiedzy na temat problemów społecznych, potrzeb jednostkowych i społecznych;

Potrafi wykorzystać wiedzę z zakresu przyczyn, przebiegu i skutków wybranych problemów społecznych w budowaniu strategii rozwiązywania problemów społecznych i różnych formach planowania strategicznego.

Kryteria oceniania

5 – znakomita wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne
4.5 – bardzo dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne
4.0 – dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne
3.5 – zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, ale ze znacznymi niedociągnięciami

Szczegółowe metody i kryteria rozpisane w "Informacjach o zajęciach w cyklu" danego roku akademickiego

Literatura

Literatura podstawowa:

• Bienias, Stanisław; Strzęboszewski, Piotr; Opałka, Elżbieta (red.) (2012). Ewaluacja. Poradnik dla pracowników administracji publicznej. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. (Wolny dostęp)
• Cichocki, Piotr; Jabkowski, Piotr; Woźniak, Zbigniew (2011). Lokalne programy rozwiązywania problemów społecznych. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. Wolny dostęp: https://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/13038?mode=full
• Dziemianowicz, Wojciech; Szmigiel-Rawska, Katarzyna; Nowicka, Paulina; Dąbrowska, Anna (2012). Planowanie strategiczne. Poradnik dla pracowników administracji publicznej. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. (Wolny dostęp)
• Firlit-Fesnak, Grażyna; Męcina, Jacek (red.) (2018). Polityka społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gierczyk, Marcin; Dobosz, Dagmara (2016). Możliwości metodologiczne w badaniach problemów społecznych – perspektywa partycypacyjna. Pedagogika Społeczna (R. XV), 2(60) s. 151-165. (Wolny dostęp: http://pedagogikaspoleczna.com/wp-content/content/abstrakt/PS%202%20(2016)%20151-165.pdf)
• Grewiński, Mirosław; Karwacki, Arkadiusz (red.) (2009). Strategie w polityce społecznej. Warszawa: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej. (Wolny dostęp: http://mirek.grewinski.pl/wp-content/uploads/2009/09/Strategie_w_polityce_spolecznej.pdf)
• Ignatowski, Grzegorz; Sułkowski, Łukasz; Dobrowolski, Zbysław (red.) (2016). Instrumenty polityki społecznej. Warszawa: Difin.
• Juchnowicz, Marta; Mazurek-Kucharska, Beata; Turek, Dariusz (2018). Diagnoza jakości kapitału ludzkiego w organizacji Metody i narzędzia pomiaru. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Kurowska, Anna (2011). Wskaźniki społeczne w polityce społecznej. Historia, teoria i zastosowanie w praktyce. Warszawa: Difin.
• Skowrońska, Agnieszka (2013). Badania w pomocy społecznej. Zastosowanie, metody i narzędzia. Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
• Staręga-Piasek, Joanna (2013). Metodologia strategicznego rozwiązywania problemów społecznych. Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
• Steczkowski, Jan (2013). Zasadnicze pojęcia i problemy związane z terminem diagnoza. Folia Oeconomica Cracoviensia, Vol. LIV, s. 57-64.
• Stocki, Ryszard (2012). Diagnoza organizacji od A do Z. Praktyczny podręcznik diagnozy dla konsultantów, trenerów i menedżerów. Warszawa: Wolters Kluwer Polska SA.
• Szatur-Jaworska, Barbara (red.) (2018). Polityki publiczne. Wybrane zagadnienia teoretyczne i metodologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Theiss, Maria (2008). Participative Action Research. O roli „partycypacyjnych badań w działaniu” w polityce społecznej. Problemy Polityki Społecznej, nr 11, s. 65-85. (Wolny dostęp: http://problemypolitykispolecznej.pl/images/czasopisma/11/11_65-85.pdf)
• Woźniak, Zbigniew (2018). Programy i strategie polityki społecznej dla grup ryzyka. Przesłanki. Cele. Narzędzia. Praca socjalna. Warszawa: Difin.

Literatura uzupełniająca:

• Arendt, Łukasz; Hryniewicka, Agnieszka; Kukulak-Dolata, Iwona; Bartłomiej Rokicki (2012). Bezrobocie - między diagnozą a działaniem. Warszawa 2013. Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
• Bartoszewicz, Artur; Herbst, Jan; Ostrowski, Łukasz; Starzyk, Katarzyna; Wygnański Jan, Jakub (2014). Od diagnozy do strategii. Partycypacyjne planowanie usług publicznych w samorządach lokalnych. Warszawa: Urząd m.st. Warszawy i Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”. (Wolny dostęp)
• Chwaszcz, Joanna; Niewiadomska, Iwona; Fel, Stanisław; Wiechetek, Michał; Palacz-Chrisidis, Agnieszka (2015). Innowacyjne narzędzia do diagnozy potencjału readaptacyjnego osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i zawodowym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. (Wolny dostęp: https://depot.ceon.pl/handle/123456789/6544)
• Diagnoza potrzeb i podstawy interwencji społecznych na rzecz osób z ograniczeniami sprawności. Polityka Społeczna, nr 1/2010 (numer tematyczny). (Wolny dostęp: www.ipiss.com.pl/wp-content/plugins/download-monitor/download.php?id=1724)
• Frysztacki, Krzysztof (2009). Socjologia problemów społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Leszczyńska, Małgorzata; Stronkowski, Piotr; Szczurek, Agnieszka; Szut, Jacek (2010). Raport „Diagnoza organizacji infrastrukturalnych oraz identyfikacja zapotrzebowania organizacji pozarządowych na usługi świadczone przez organizacje infrastrukturalne”. Warszawa: EFS/POKL/MPiPS/PSDB Grupa WYG.(Wolny dostęp)
• Marody, Mirosława (red.) (2002). Wymiary życia społecznego. Polska na przełomie XX i XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 24-SODL-DPP w USOSweb