Psychologia stosowana: Psychologia kliniczna 23-PSDM-PKL
Diagnoza opisowa (różnicowa i nozologiczna) w psychologii klinicznej.
Diagnoza wyjaśniająca patomechanizm i patogenezę. Diagnoza strukturalno-funkcjonalno-dynamiczna. Zasady konceptualizacji przypadku dla potrzeb psychoterapii.
Cele diagnozowania a dobór metod i narzędzi diagnostycznych. Integrowanie danych pochodzących z różnych metod i narzędzi diagnostycznych.
Procedury diagnozowania w ujęciu paradygmatycznym i integracyjnym.
Diagnozowanie w przebiegu psychoterapii. Monitorowanie przebiegu i ewaluacja efektu psychoterapii.
Zapewnianie jakości diagnozy klinicznej. Diagnozowanie oparte o dowody empiryczne.
Przemiany w systemach terapeutycznych: psychodynamicznym, poznawczo-behawioralnym, humanistycznym i systemowym i ich znaczenie dla efektywności oddziaływań terapeutycznych
Zjawiska w procesie psychoterapii wpływające na jej przebieg i efekty: specyficzne i niespecyficzne czynniki leczące i warunki konieczne do wystąpienia zmiany u pacjenta
Przymierze terapeutyczne według modelu E. Bordina a jego dynamika w przebiegu procesu terapii (etap nawiązywania relacji i pracy nad zmianą)
Modele trans teoretyczne terapii J. Prochaski i Norcross’a a etapy terapii: przedrefleksyjna, refleksyjna, działania i generalizacji zmiany a czynniki leczące i zmiana
Modele wywiadu i terapii motywującej W. Millera i S Rollick’a i ich znaczenie w pomocy psychologicznej pacjentów w okresie przedrefleksyjnym i chronicznej refleksji
Badania nad efektywnością terapii prowadzone w warunkach naturalnych i laboratoryjnych i ich wpływ na zmiany w postępowaniu terapeutycznym
Cechy i właściwości pacjentów trudnych, opornych na wystąpienie zmiany w procesie psychoterapii
Właściwości i kompetencje zawodowe terapeutów efektywnych oraz zasady postępowania w procesie terapeutycznym
Psychoterapia grupowa – typologie grup, procesy grupowe, rola osoby prowadzącej grupę oraz zasady organizowania pomocy grupowej
Zastosowanie skali inteligencji dla dorosłych D. Wechslera w diagnozie inteligencji i wyodrębnionych procesów poznawczych
Zasady interpretowania wyników testu inteligencji WAIS-R w diagnozie upośledzenia intelektualnego i w diagnozie neuropsychologicznej
Zastosowanie kwestionariusza MMPI oraz administracja testu
Konstrukcja kwestionariusza MMPI - skale kliniczne i podskalne (wskaźniki dodatkowe) i zasady interpretacji uzyskanych wyników
Skale kontrolne (?, L, F, K ) - znaczenie niskich i wysokich wyników; typowe konfiguracje skal kontrolnych
Definicja neuropsychologii klinicznej i diagnozy neuropsychologicznej (istota i status diagnozy neuropsychologicznej). Cele, zadania i rodzaje diagnozy neuropsychologicznej wobec innych metod badania kondycji mózgu (np. neuroobrazowania).
Podstawy anatomii i organizacji funkcjonalnej: płatów czołowych, skroniowych, ciemieniowych i potylicznych kory mózgu. Podstawowe zagadnienia dotyczące zaburzenia wyższych funkcji mózgowych: istota afazji, agnozji, apraksji, amnezji.
Ramowy plan procesu oceny neuropsychologicznej (etap przygotowawczy, etap wywiadów i obserwacji, etap badań właściwych). Testy przesiewowe i ogólnej sprawności intelektualnej.
Metody neuropsychologicznej diagnozy umiejętności przestrzenno-wzrokowych oraz konstrukcyjnych (ich administracja i trafność)
Modele pomagania w zależności od problemu wspomaganego i celu udzielanej pomocy
Typy kontraktu w zależności od zgłaszanego przez osobę problemu
Umiejętności zawierania kontraktu - rozpoznawanie problemu, cel a konkurencyjne motywy zmiany, typowe trudności.
Umiejętności postępowania terapeutycznego w obszarze podejmowania decyzji, informowania i udzielania rad.
Prezentacja studiów przypadków z pracy diagnostycznej w różnych ośrodkach przez psychologów praktyków.
Analiza symptomów i ich rozpoznanie w świetle założeń klasyfikacji ICD-10.
Rozpoznawanie mechanizmów leżących u podłoża różnych jednostek klinicznych, zwłaszcza zaburzeń lękowych, afektywnych i osobowości.
Specyfika wyjaśniania patomechanizmu w różnych podejściach psychologicznych do natury człowieka.
Cele kształcenia
Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć
Kierunek studiów
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Moduł zajęć/przedmiotu prowadzony zdalnie (e-learning)
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
STUDENT:
Rozróżnia w ramach diagnozy klinicznej model diagnozy opisowej, wyjaśniającej patomechanizm i wyjaśniającej patogenezę i potrafi wskazać właściwości tych różnych typów diagnoz oraz zalety i ograniczenia procedur diagnostycznych z nich się wywodzących.
Rozumie rolę celu diagnozowania (opis, konceptualizacja przypadku, diagnozowanie w procesie psychoterapii) w wyborze modeli diagnozowania oraz w doborze metod oraz narzędzi diagnostycznych.
Zna strategie integrowania danych diagnostycznych pochodzących z różnych metod i narzędzi (w modelu paradygmatycznym i integracyjnym)
Zna sposoby zapewniania wysokiej jakości efektu diagnozowania (raportu) oraz procesu diagnozowania, w tym zna zasady diagnozowania opartego o dowody empiryczne i potrafi omówić, na czym polegają zalety i ograniczenia tego podejścia w diagnozie klinicznej.
Rozpoznaje różne systemy terapeutyczne wywodzące się z podejścia psychodynamicznego, poznawczo-behawioralnego, humanistyczno-egzystencjalnego i systemowego oraz opisać zachodzące w nich przemiany
Potrafi zdefiniować pojęcia przymierza terapeutycznego, specyficznych i niespecyficznych czynników leczących oraz warunków koniecznych dla wystąpienia zmiany w terapii trans teoretycznej i psychoterapiach paradygmatycznych
Potrafi zdiagnozować poziom gotowości pacjenta do zmiany oraz wskazać na stopień ufności co do możliwości osiągnięcia oczekiwanego efektu posługując się kryteriami wywiadu motywującego
Rozumie i wyjaśnia wyniki badań efficacy i effectiveness dla zaleceń terapeutycznych wobec pacjentów z różnymi zaburzeniami psychicznymi; wskazać na cechy i właściwości pacjentów, które przeszkadzają w osiągnięciu zmiany oraz właściwości efektywnych terapeutów
Rozpoznaje różne typy psychoterapii grupowej oraz zna zasady organizowania pracy psychoterapeutycznej w grupie oraz potrafi omówić zjawiska grupowe o charakterze procesualnym (np. proce grupowy, konflikt ogniskowy).
Wykonuje badania i zinterpretować profil wyników skali inteligencji D. Wechslera, wersja WAIS-R (PL), kwestionariusza MMPI (skale kontrolne i kliniczne),
Wykonuje badania i zinterpretować uzyskane wyniki eksperymentów klinicznych i testów badających organiczne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego o charakterze uogólnionym i ogniskowym
Potrafić dobrać metody diagnostyczne do potrzeb badania podstawowych funkcji poznawczych, emocjonalnych i behawioralnych oraz zintegrować uzyskane rezultaty zastosowanych narzędzi badawczych i rozmowy klinicznej .
Potrafi nawiązać kontakt z pacjentami o różnych zaburzeniach psychicznych i sformułować hipotezę o rodzaju efektywnej dla niego pomocy psychologicznej i terapeutycznej
Potrafi ustalić kontrakt terapeutyczny z pacjentem gotowym do pracy nad zmianą oraz rozpoznać pacjenta doświadczającego kryzysu, zachowując w świadomości zasady etyczne obowiązujące w relacji z pacjentem korzystającym z pomocy psychologicznej
Potrafi opisać i wyjaśniać mechanizmy ich utrzymywania się zaburzeń na podstawie wybranych koncepcji psychologicznych; wskazać praktyczne aspekty diagnozy klinicznej w ramach wybranego paradygmatu (m.in. psychodynamiczny, systemowy, poznawczo-behawioralny)
Potrafi identyfikować podstawy i zasady pracy w konkretnej placówce leczenia zaburzeń psychicznych (Poradnia Zdrowia Psychicznego, Rodzinny Ośrodek Diagnostyczno-Konsultacyjny, Szpital Psychiatryczny, Areszt śledczy).
Kryteria oceniania
Egzamin pisemny, kolokwium, raport, obecność.
SZCZEGÓŁY:
Konwersatoria:
Warunki zaliczenia:
a) 80% obecności na zajęciach z każdego z trzech bloków metod (MMPI-2, diagnoza funkcjonowania poznawczego, diagnoza neuropsychologiczna), przygotowanie do zajęć (zapoznanie się z literaturą) i aktywnym w nich udział w formie dyskusji nad problemami diagnostycznymi;
b) uzyskanie pozytywnej oceny z trzech części kolokwium pisemnego z zakresu wskazanej literatury oraz opracowanie wybranego przypadku w ramach zaliczenia z każdej z trzech wyżej wspomnianych grup metod
c) opracowanie interpretacji klinicznej zadanego profilu MMPI; opracowanie diagnozy neuropsychologicznej, opracowanie diagnozy funkcjonowania poznawczego.
Ocena według skali ocen na UAM:
bardzo dobry (bdb; 5,0): opracowanie przypadków dowodzi prawidłowo wykorzystanej wiedzy oraz ilustrowane jest adekwatnymi odniesieniami do skal używanych narzędzi; wyniki kolokwium dowodzą pełnego opanowania wiedzy zawartej w literaturze.
dobry plus (+db; 4,5): opracowanie przypadków dowodzi prawidłowo wykorzystanej wiedzy oraz ilustrowane jest adekwatnymi odniesieniami do skal używanych narzędzi;, zawiera przy tym drobne braki; wyniki kolokwium dowodzą opanowania wiedzy zawartej w literaturze, zawiera przy tym drobne nieścisłości
dobry (db; 4,0):
opracowanie przypadków dowodzi prawidłowo wykorzystanej wiedzy oraz ilustrowane jest adekwatnymi odniesieniami do skal używanych narzędzi;, zawiera przy tym drobne braki lub pomniejsze błędy; wyniki kolokwium dowodzą opanowania wiedzy zawartej w literaturze, kolokwium zawiera drobne braki lub pomniejsze błędy
dostateczny plus (+dst; 3,5):
opracowanie przypadków dowodzi prawidłowo wykorzystanej wiedzy oraz ilustrowane jest adekwatnymi odniesieniami do skal używanych narzędzi, zawiera przy tym braki lub pomniejsze błędy; wyniki kolokwium dowodzą opanowania wiedzy zawartej w literaturze, kolokwium zawiera jednak braki lub pomniejsze błędy
dostateczny (dst; 3,0): opracowanie przypadków dowodzi prawidłowo wykorzystanej wiedzy oraz ilustrowane jest przynajmniej kilkoma adekwatnymi odniesieniami do skal używanych narzędzi, zawiera przy tym braki lub pomniejsze błędy; wyniki kolokwium dowodzą opanowania wiedzy zawartej w literaturze, kolokwium zawiera jednak wyraźne braki lub błędy, które jednak nie zniekształcają istoty omawianych zagadnień
niedostateczny (ndst; 2,0): opracowanie przypadków nie dowodzi prawidłowo wykorzystanej wiedzy; lub/i kolokwium nie zostało zaliczone pozytywnie, gdyż zawiera 50% błędnych odpowiedzi
Ćwiczenia:
Warunki zaliczenia:
a) 80% obecności na zajęciach, przygotowanie do zajęć (zapoznanie się z literaturą) i aktywnym w nich udział (komentowanie pracy innych studentów, obserwowanie pracy innych studentów), którego zasadniczą częścią jest obowiązkowe poprowadzenie rozmowy pokazującej proces kontraktowania podczas zajęć
b) uzyskanie pozytywnej oceny kolokwium na podstawie literatury.
Ocena według skali ocen na UAM.
bardzo dobry (bdb; 5,0): wyniki kolokwium dowodzą pełnego opanowania wiedzy zawartej w literaturze
dobry plus (+db; 4,5): wyniki kolokwium dowodzą opanowania wiedzy zawartej w literaturze, zawiera przy tym drobne nieścisłości
dobry (db; 4,0): wyniki kolokwium dowodzą opanowania wiedzy zawartej w literaturze, kolokwium zawiera drobne braki lub pomniejsze błędy
dostateczny plus (+dst; 3,5): wyniki kolokwium dowodzą opanowania wiedzy zawartej w literaturze, kolokwium zawiera jednak braki lub pomniejsze błędy
dostateczny (dst; 3,0): wyniki kolokwium dowodzą opanowania wiedzy zawartej w literaturze, kolokwium zawiera jednak wyraźne braki lub błędy, które jednak nie zniekształcają istoty omawianych zagadnień
niedostateczny (ndst; 2,0): opracowanie przypadku jest znacząco niepełne lub zawiera liczne istotne błędy lub/i kolokwium nie zostało zaliczone pozytywnie, gdyż zawiera 50% błędnych odpowiedzi
Ćwiczenia terenowe:
80% obecności na zajęciach, przygotowanie do zajęć
przygotowanie opracowania przypadku wg wskazań osoby prowadzącej
Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uzyskanie pozytywnej oceny z zaliczenia konwersatoriów i ćwiczeń.
Egzamin składa się zarówno z pytań zamkniętych jak i otwartych. Kryteria wg skali:
bardzo dobry (bdb; 5,0): min. 90% poprawnych odpowiedzi
dobry plus (+db; 4,5): 81-90 % poprawnych odpowiedzi
dobry (db; 4,0): 71-80 % poprawnych odpowiedzi
dostateczny plus (+dst; 3,5): 61-70 % poprawnych odpowiedzi
dostateczny (dst; 3,0): 51-60% poprawnych odpowiedzi
niedostateczny (ndst; 2,0): 50 i niżej poprawnych odpowiedzi
Praktyki zawodowe
Zajęcia obejmują staż.
Literatura
Borkowska, A. (2005). Zaburzenia funkcji poznawczych w chorobach psychicznych. Kraków: Polskie Towarzystwo Psychiatryczne.
Brzeziński, J., Gaul, M., Hornowska, E., Jaworowska, A., Machowski, A., Zakrzewska, M. (red.). (2004). Skala Inteligencji Wechslera dla Dorosłych. Wersja zrewidowana –Renormalizacja 2004 - WAIS-R(PL). Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Brzeziński, J., Hornowska, E. (red.) (1993). Skala inteligencji Wechslera WAIS-R. Warszawa: PWN.
Butcher, J.N, Graham, J., R. Ben-Porath, Y.S, Tellegen, A., Dahlstrom, W.G, Kaemmer, B. (2012). MMPI-2. Podręcznik stosowania, oceny i interpretacji. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Cierpiałkowska, L. (2009). Relacja i przymierze terapeutyczne a efektywność psychoterapii. W: J.M. Brzeziński, L. Cierpiałkowska. Zdrowie i choroba. Problemy teorii, diagnozy i praktyki. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Cierpiałkowska, L., Czabała, C. (2016). Poradnictwo psychologiczne zdrowotne. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna (r. 29). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Cierpiałkowska, L., Sęk, H., Soroko, E. (2016). Postępowanie diagnostyczne psychologa klinicznego a konteksty i sytuacje społeczne tworzenia diagnozy. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.). Psychologia kliniczna. Podręcznik akademicki (s. 215-232). Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Cierpiałkowska, L., Soroko, E., Sęk, H. (2016). Modele diagnozy klinicznej a problemy diagnostyczne. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.). Psychologia kliniczna. Podręcznik akademicki (s. 195-214). Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Cierpiałkowska, L.(2016). Efektywność poradnictwa psychologicznego i psychoterapii W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna (r. 34). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Graham, J.R. (2015). MMPI-2. Ocena osobowości i psychopatologii. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Herzyk, A. (2016). Neuropsychologia kliniczna jako dziedzina badań i praktyki (s.501-507). W: L. Cierpiałkowska, H.Sęk (red.), Psychologia kliniczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hornowska, E. (2004). Skale Inteligencji dla Dorosłych Davida Wechslera WAIS-R oraz WAIS-III (s. 13- 17, 29-32, 71-112, 116-117). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Hornowska, E. (2009). Testy psychologiczne. Teoria i praktyka (s.132-133, 94-100). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Markus, M. (1993). Tworzenie kontraktu terapeutycznego. Pomaganie bez oporu (wg J. Enrighta). W: J. Santorski (red.), ABC psychologicznej pomocy. Warszawa: J. Santorski &CO Agencja Wydawnicza.
Okun, B.F. (2002). Skuteczna pomoc psychologiczna. Warszawa: Wyd. Instytutu Psychologii Zdrowia
Prochaska, J.O., Norcross, J.C. (2006). Systemy terapeutyczne. Analiza trans teoretyczna (rozdział 1, 12, 14 i 15). Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia PTP.
Soroko, E. (2016). Metody diagnostyczne w psychologii klinicznej. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.). Psychologia kliniczna. Podręcznik akademicki (s. 233-262). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Soroko, E., Cierpiałkowska, L. (2016). Jakość diagnozy klinicznej i jej uwarunkowania. W: L. Cierpiałkowska, H. Sęk (red.). Psychologia kliniczna. Podręcznik akademicki (s. 263-280). Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Trzebińska, E. (2005). Przygotowanie do psychoterapii i jej przebieg. W: L. Grzesiuk (red.), Psychoterapia. Teoria. Podręcznik akademicki (s. 109-134), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Walsh, K., Darby, D. (2016). Neuropsychologia kliniczna (s. 124- 294). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: