Zaskakujące światy chrześcijan. Historia i współczesność 23-PPGWK22L10
Celem zajęć jest zapoznanie uczestników z wielością historycznych i współczesnych form chrześcijaństwa – poszczególnych grup i idiokultur. Zwrócimy uwagę przede wszystkim na zjawiska niestereotypowe.
Formy instytucjonalne i społeczne chrześcijaństwa znane są w dyskursie publicznym (medialnym i w tzw. potocznej świadomości) w postaciach silnie zstereotypizowanych. Oznacza to ignorowanie różnorodności historycznych i współczesnych „światów chrześcijan”. Celem zajęć jest w związku z tym zobrazowanie historycznego i współczesnego zróżnicowania form świadomości i wspólnotowego życia chrześcijan.
W historycznej części zajęć przyjrzymy się najpierw różnorodności form społeczności chrześcijańskich / kościołów w pierwszych dziesięcioleciach rozwoju chrześcijaństwa w drugiej połowie I stulecia. Następnie przejdziemy do instytucjonalizacji publicznej obecności chrześcijan, począwszy od IV stulecia i do radykalizacji ideału życia chrześcijańskiego w ramach ruchu mniszego (na Wschodzie i Zachodzie) – w tym do wpływu ascetycznych reguł mniszych na wymagania stawiane nie-mnichom, zwłaszcza w odniesieniu do moralności seksualnej. Następnie przejdziemy do panoramy ortodoksyjnych i nieortodoksyjnych ruchów odnowy chrześcijaństwa w późnym średniowieczu oraz do zróżnicowania form społecznego życia chrześcijan po reformacji i wojnach religijnych.
Formy instytucjonalne i społeczne chrześcijaństwa znane są w dyskursie publicznym (medialnym i w tzw. potocznej świadomości) w postaciach silnie zstereotypizowanych. Oznacza to ignorowanie różnorodności historycznych i współczesnych „światów chrześcijan”. Celem zajęć jest w związku z tym zobrazowanie historycznego i współczesnego zróżnicowania form świadomości i wspólnotowego życia chrześcijan.
We współczesnej części zajęć pokażemy spektrum form życia chrześcijańskiego z pomocą dwu kryteriów: 1’ tradycjonalizmu / progresizmu i 2’ usytuowania politycznego.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu zajęć i potwierdzeniu osiągnięcia EU student/ka:
Rozumie historyczną i współczesną różnorodność „światów chrześcijan”.
Rozumie przyczyny i skutki sporów między chrześcijańskimi tradycjonalistami a progresistami.
Analizuje źródła i skutki publicznych zachowań instytucji chrześcijańskich.
Krytycznie funkcjonuje w dialogu społecznym wokół chrześcijaństwa.
Kryteria oceniania
Kryteria oceniania wg skali stosowanej w UAM:
• bardzo dobry (bdb; 5,0): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 5,0
• dobry plus (+db; 4,5): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 4,5
• dobry (db; 4,0): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 4,0
• dostateczny plus (+dst; 3,5): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 3,5
• dostateczny (dst; 3,0): dwie małe prace międzyzajęciowe (przysłane bezpośrednio po zajęciach, których dotyczą), referat z prezentacją lub esej ocenione na 3,0
• niedostateczny (ndst; 2,0): brak wymaganych prac, brak referatu lub eseju.
Literatura
Uwaga: przedstawiam wykaz literatury szerszy niż to, czego przeczytania wymagam od uczestników zajęć. Chodzi o pokazanie możliwości poszerzenia i pogłębienia problematyki zajęć. Na zajęciowej platformie moodle będę – zgodnie z tradycją moich zajęć – proponował w wersji elektronicznej fragmenty poniższych lektur, które uczestnicy powinni przeczytać przed zajęciami.
• Crossnan J. D. (1998), The Birth of Christianity: Discovering What Happened in the Years Immediately After the Execution of Jesus, San Francisco, HarperOne.
• Crossnan J. D. (1994), The Essential Jesus: Original Sayings and Earliest Images, New York, HarperOne.
• Crunican A. R., P.E., Ellis J. T., Pike F.B., Bruls J., Hajjar J. (1985), Historia Kościoła, t. 5, 1848 do czasów współczesnych, Warszawa, PAX.
• Daniélou J., Marrou H-I. (1984), Historia Kościoła, t. 1, Od początków do roku 600, Warszawa, PAX.
• Gałuszka T., Graff T., Ryś G. (red.) (2013), Ecclesia semper reformanda. Kryzysy i reformy średniowiecznego Kościoła, Kraków, Societas.
• Knowles D., Obolensky D. (1988), Historia Kościoła, t. 2, 600–1500, Warszawa.
• Le Goff J., Czas Kościoła i czas kupca; w: Czas w kulturze, Warszawa 1987.
• Pietras H. (2002), Od prezbiteratu do kapłaństwa: ewolucja pojęć i urzędu, „Studia Bobolanum”, nr 3, ss. 5–17.
• Polak T. (2009), Świadomościowa i instytucjonalna konstytucja chrześcijaństwa. Pytanie o struktury fantazmatyczne, „Nauka”, nr 3, ss. 37–55.
• Polak T. (2020), System kościelny, czyli przewagi pana K., Poznań, Wydawnictwo Nauk Humanistycznych i Społecznych UAM.
• Rogier L. J., de Bertier de Savigny G., Hajjar J. (1987), Historia Kościoła, t. 4, 1715-1848. Warszawa, PAX.
• Tüchle H., Bouman C. A. (1986), Historia Kościoła, t. 3, 1500-1715, Warszawa, PAX.
• Vauchez A. (2001), Zakony żebracze i ich oddziaływanie w społeczności miejskiej, tłum. Kłoczowski J. M., w: Historia chrześcijaństwa, t. 5: Ekspansja Kościoła rzymskiego 1054–1274, red. wyd. pol. Jerzy Kłoczowski, Warszawa, PAX, ss. 636–648.
• Warren C. H. (2009), Historia chrześcijaństwa. Narodziny chrześcijaństwa, t.1, Wrocław, Wektory.
• Warren C. H. (2010), Historia chrześcijaństwa. Budowanie chrześcijaństwa, t.2, Wrocław, Wektory.
• Warren C. H. (2010), Historia chrześcijaństwa. Podział chrześcijaństwa, t.4, Wrocław, Wektory.
• Warren C. H. (2010), Historia chrześcijaństwa. Złota epoka chrześcijaństwa, t.3, Wrocław, Wektory.
• Warren C. H. (2012), Historia chrześcijaństwa. Rewolta przeciwko chrześcijaństwu, t.5, Wrocław, Wektory.
• Warren C. H. (2014), Historia chrześcijaństwa. Kryzys chrześcijaństwa, t.6, Wrocław, Wektory.
Węcławski T. (obecnie Polak T.) (1991), Czy pojęcie Boga osobowego może być pojęciem regionalnym?, „Analecta Cracoviensia”, t. 23, ss. 99–108.
• Węcławski T. (obecnie Polak T.) (1992), Protestanci chodzą po granicach, „Znak”, nr 446, ss. 56–57.
• Węcławski T. (obecnie Polak T.) (1999), Wielkie kryzysy tradycji chrześcijańskiej, Poznań. Wydawnictwo Wydziału Teologicznego UAM.
• Wipszycka E. (1994), Kościół w świecie późnego antyku, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: