Literackie i filmowe obrazowanie katastrofy i apokalipsy 23-PPG-WK21L03

Zajęcia poświęcone będą kulturowym obrazom katastrofy i apokalipsy funkcjonującym na zasadzie kulturotwórczego i perswazyjnego mitu i fantazmatu. Postaramy się zrekonstruować stan katastroficznej i apokaliptycznej wyobraźni społecznej zarówno w odniesieniu do katastrof naturalnych, jak i pochodzenia antropogenicznego: ekologicznych, technologicznych, oraz innych zewnętrznych (np. najazd Obcych). Interesować nas będą makrostruktury narracyjne/fabularne tworzące współczesny korpus kulturowych wyobrażeń usenowiających ryzyka i zagrożenia cywilizacyjne.
Podstawowym rozróżnieniem będzie tu podział na katastrofę i apokalipsę, rozumiane odpowiednio jako scenariusze optymistyczne i pesymistyczne, gdzie pierwsze polegają na diagnozowaniu zagrożenia i znalezienia środków zaradczych, a drugie są zawieszone w uniwersum pesymistyczno-fatalistycznym, gdzie rozwiązanie nie istnieje i musi nastąpić Zagłada. Będziemy próbować dociec granic wyobrazi kolapsologicznej, tu: przyczyn podziału na scenariusze optymistyczne i pesymistyczne i zwycięstwa w ostatnich latach - zwłaszcza w popkulturze- tych ostatnich. Spróbujemy zdefiniować kategorie diagnozowania stanu rzeczy: stosunek do technologii, do instytucji społecznych i państwa, do możliwości pojedynczych ludzi jak i grup społecznych w zakresie altruizmu i egoizmu, do rozumienia „eschatologii” (zbawstwa) ludzkości. Interesować nas będą odpowiednio formaty utopijne i dystopijne a w ramach tych ostatnich także retropijne (powrót historii), metaforyczne kategorie odpowiednio: „nowego oświecenia” i „nowego średniowiecza”, a także: linerność bądź kolistość historii ludzkości. Zastanowimy się, czemu w zbiorowej wyobraźni ostatnio wygrywa scenariusz apokaliptyczny, czyli fatalistyczno-pesymistyczny i jaki to ma wpływ nie tylko na sfery zbiorowej komunikacji poznawczej, ale i afektywnej (emocjonalnej) w zakresie zagrożeń cywilizacyjnych i jaki ma to wpływ na wytwarzanie nowego korpusu mitów społecznych. Każde omawiany przykład literacki czy filmowy będzie ujmowany jako zjawisko mitotwórcze lub odbicie istniejących już mitów, i analizowany pod kątem oswajania lub przeciwnie: uwalniania niebezpieczeństw.
Poszczególne zajęcia będą składały się z części wykładowej: wprowadzenia historyczno-kulturowego a następnie z części dyskusyjno-analitycznej dotyczącej wybranych obrazów literackich i filmowych.

Przykłady literackie (m.in): Apokalipsa Św. Jana, M. Atwood Opowieści podręcznej, A. Camus Dżuma, C. McCarthy Droga, W. Miller Kantyczka dla Leibowitza, J. Saramago Miasto ślepców, M. Shelley Ostatni człowiek, A. i B. Strugaccy, Piknik na skraju drogi.
Przykłady filmowe (m.in): M. Bay Armagedon, I. Bergman Siódma pieczęć, J. Cameron Terminator, Avatar, R. Emmerich Dzień Niepodległości, E. Goldberg/M. Gabriel Pocahontas, S. Kubrick Odyseja kosmiczna, A. Tarkowski Stalker.