Holokaust a konflikt izraelsko-palestyński. Topografie pamięci wielokierunkowej 23-PPG-KON23L04
Idea zajęć wyrasta z przekonania, że konflikt palestyńsko-izraelski stanowi paradygmatyczny przykład konfliktu, w którym szczególnie wyraźnie ujawniają się sprzeczności nowoczesnego imaginarium politycznego. Celem zajęć będzie, po pierwsze, zrekonstruowanie genezy i historii tego konfliktu, po drugie, omówienie wpływu, jaki mają na niego zarówno dominujące sposoby rozumienia Zagłady Żydów w Drugiej Wojnie Światowej, jak i postrzeganie historii europejskiego kolonializmu. Jak pokażemy, istotność tej kwestii wiąże się z faktem, że o ile Zagłada i historia europejskich Żydów (w tym doświadczenie antysemityzmu) stanowi kluczowy punkt odniesienia dla izraelskiej strony konfliktu, o tyle kolonializm i doświadczenie kolonialnego rasizmu determinuje jego palestyńską stronę. Kolejnym celem zajęć będzie omówienie współczesnych podejść teoretycznych, które krytycznie problematyzują rozdzielenie obszarów badawczych skupiających się na Zagładzie i studiach żydowskich oraz, osobno, na historii europejskiego kolonializmu i studiach postkolonialnych. W tym kontekście szczególnie będą nas interesować koncepcja pamięci wielokierunkowej Michaela Rothberga oraz koncepcje rozwijane na gruncie myśli postsyjonistycznej. W trakcie zajęć zastanowimy się, w jaki sposób pozwalają one skonceptualizować powiązania i współzależność między doświadczeniami historycznymi, formami pamięci i orientacjami politycznymi, które stanowią źródło i/lub efekt konfliktu palestyńsko-izraelskiego. Następnie spróbujemy rozstrzygnąć, do jakiego stopnia mogą być one pomocne nie tylko w projektowaniu dróg wyjścia z tego konfliktu, ale także w budowaniu polityki, w której sprzeciw wobec antysemityzmu będzie integralnie związany z niezgodą na ksenofobię i rasizm wobec arabskich, muzułmańskich i nieeuropejskich „innych”. Najogólniejszym celem zajęć będzie refleksja nad etycznymi, poznawczymi i filozoficznymi implikacjami konfliktu palestyńsko-izraelskiego a następnie postawienie pytania o to, w jaki sposób wnioski z tej refleksji mogą być aplikowane do innych przypadków konfliktów politycznych i międzygrupowej wrogości, zarówno współczesnych, jaki historycznych.
Cele kształcenia
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Koordynatorzy przedmiotu
Literatura
• Achcar, G. (2011). Arabs and the Holocaust: The Arab-Israeli War of Narratives. SAQI.
• Anidjar, G. (2017). Żyd, Arab. Historia wroga. Praktyka Teoretyczna, 26(4).
• Bashir, B., Goldberg, A., Khoury, E., Rose, J., & Abu–remaileh, R. (2018). The Holocaust and the Nakba: A New Grammar of Trauma and History. Columbia University Press.
• Bauman, Z. (1992). Nowoczesność i Zagłada. Fundacja Kulturalna Masada.
• Bobako, M. (2017). Węzeł palestyński. „Nowy antysemityzm”, islamofobia i pytanie o nie-islamofobiczną Europę. Praktyka Teoretyczna, 26(4).
• Bobako, M. (2021). The Jew, the Arab, the Pole: March 1968 in Poland and the History of an Alliance Between the Second and Third Worlds. Museum of Modern Art in Warsaw. Łódź Film School.
• Butler, J. (2014). Na rozdrożu. Żydowskość i krytyka syjonizmu. Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Gur-Ze'ev, I., Pappé, I. (2003) Beyond the Destruction of the Other’s Collective Memory. Blueprints for a Palestinian/Israeli Dialogue, Theory, Culture & Society, Vol. 20(1).
• Kalmar, I. D., & Penslar, D. (Red.). (2004). Orientalism and the Jews. Brandeis University Press.
• Kalmar, I. D. (2009). Anti-Semitism and Islamophobia: The Formation of a Secret. Human Architecture: Journal of the Sociology of Self-Knowledge, VII(2).
• Pappè, I. (2005). Grzechy założycielskie Izraela. Lewą Nogą, 17.
• Poliakov, L. (2008). Historia antysemityzmu. Epoka wiary. Universitas.
• Rothberg, M. (2015). Pamięć wielokierunkowa. Pamiętanie Zagłady w epoce dekolonizacji, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich.
• Raz-Krakotzkin, A. (2011). Exile and Binationalism - From Gershom Scholem and Hannah Arendt to Edward Said and Mahmoud Darwish, Carl Heirich Becker Lecture der Fritz Thyssen Stiftung.
• Segev, Tom. Siódmy milion. Izrael – piętno Zagłady. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018.
• Shohat, E. H. (2002). Refleksje na temat utraty włosów i pamięci. Lewą Nogą, 14.
• Zertal, I. (2010). Naród i śmierć. Zagłada w dyskursie i polityce Izraela. Universitas.
Dodatkowe:
• Churi, I. (2021). Dzieci getta. Mam na imie Adam. Karakter.
• Oz, A. (2015). Opowieść o miłości i mroku. Dom Wydawniczy REBIS.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: