Prywatne-publiczne. Przemiany obyczajowości 20-KUDL-F-PPU

W ramach kursu student zapoznaje się kluczowymi pojęciami tego modułu kształcenia: obyczaj, zwyczaj, nawyk społeczny, przyzwyczajenie, mores, folkways, ethos, obyczajowość, wzór obyczajowy, obyczajność, tradycja, rytuał, obrzęd, uroczystość, obchód, ceremonia/ceremoniał, święto, styl życia, codzienność, moda, zabawa, karnawalizacja, estetyzacja, subkultura, kontrkultura.
Uczestnik zajęć zapoznaje się ze specyfiką obyczaju jako dziedziny kultury, funkcjonowania jego składowych w wymiarze normatywnym i komunikacyjnym. W czynnościach obyczajowych dostrzega działanie sfery aksjonormatywnej. Dokonuje identyfikacji odrębnych form praktyk obyczajowych. Wskazuje różnicę pomiędzy społecznymi działaniami obyczajowymi a indywidualnymi zachowaniami zwyczajowymi.
Kursant przyswaja teorie i modele przemian obyczaju. Dostrzega wagę refleksji naukowej w opisie zmian obyczajowych. Widzi dyscyplinarne sposoby charakterystyki przemian obyczajowych: historyczne, antropologiczne, socjologiczne, kulturoznawcze. W pluralizmie podejść widzi podobieństwa i odmienności, a na ich podstawie wskazuje na ich korzyści i mankamenty poznawcze i interpretacyjne.
Student zapoznaje się z historyczno-kulturowymi postaciami przemian obyczaju. Śledzi dzieje transformacji obyczaju w rożnych typach społecznych. Widzi wielowymiarowość przekształceń obyczajów: religijnych, świeckich, stanowych, klasowych, wiekowych itd. Rozumie wagę wyłonienia się obyczajowości czasu pracy i czasu wolnego, mody, stylu życia, konsumpcji.
Partycypujący w kursie potrafi w sposób kompleksowy charakteryzować normatywno-komunikacyjną wyjątkowość współczesnych przemian obyczaju w kulturze. Równie trafnie opisuje ich partykularny koloryt oraz znaczenie w codziennym życiu. Szczególny nacisk położony zostaje na dystynktywne dla ponowoczesności zjawiska: komercjalizacji, estetyzacji, karnawalizacji, prywatyzacji (uzwyczajnienia) obyczaju.

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

Lektury znajdują się m.in. w bibliotece UAM, bibliotece Campus Ogrody WNS, lektorium IK UAM

Kierunek studiów

Kulturoznawstwo

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Praca w oparciu o tekst, referaty

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem 30 h Praca własna studenta# Czytanie wskazanej literatury 20 h Praca własna studenta# Przygotowanie pracy egzaminacyjnej, 10 h SUMA GODZIN 60 h SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA MODUŁU (PRZEDMIOTU) 3

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

fakultatywne

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

Student powinien posiadać teoretyczną wiedzę kulturoznawczą oraz podstawową wiedzę historyczną, antropologiczną oraz socjologiczną.

Koordynatorzy przedmiotu

Andrzej Bełkot

Efekty kształcenia

Po skończeniu kursu student potrafi:
Poprawnie posługiwać się podstawowymi pojęciami związanymi z problematyką obyczaju i jego przemian.
Dokonywać deskrypcji społeczno-kulturowego kontekstu funkcjonowania życia obyczajowego.
Charakteryzować historyczne, antropologiczne, kulturoznawcze oraz socjologiczne teorie i modele przemian obyczaju.
Przedstawić historyczno-kulturowe formy przemian obyczaju.
Opisywać kulturową specyfikę i społeczną rolę współczesnych przekształceń obyczajowych.

Kryteria oceniania

Nota na podstawie przedstawionego referatu i pracy na zajęciach, ocena podsumowująca

Literatura

Angutek D., Tradycje wytworzone rodzącej się ponowoczesności w Polsce, Epigram, Bydgoszcz 2018.
Arcimowicz J., Bieńko M., Łaciak B. (red.), Obyczajowość polska początku XXI wieku – Przemiany, nowe trendy, zróżnicowania, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2015.
Auge M., Nie miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności, tłum. Roman Chymkowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
Bełkot A. Przemiany obyczaju w ponowoczesności. Od obyczajowości do gier obyczajowych, Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM, Poznań 2019.
Bogunia-Borowska M. (red.), Barwy codzienności. Analiza socjologiczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2009.
Burszta W., Asteriks w Disneylandzie, Wydawnictwo Poznańskie, 2001.
Burszta W., Kuligowski W., Dlaczego kościotrup nie wstaje. Ponowoczesne pejzaże kultury, SIC!, 1999.
Burszta W., Kuligowski W., Sequel. Dalsze przygody kultury w globalnym świecie, Muza, 2012.
E. Ciupak, M. Czerwiński, J. K. Makulski, K. Żygulski (red.), Nowe obyczaje i obrzędy, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1977.
Certeau M. de, Wynaleźć codzienność . Sztuki działania, tłum. Katarzyna Thiel-Jańczuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008
Chwalba A. (red.), Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
Czerwiński M., Przemiany obyczaju, PIW, Warszawa 1969.
Drozdowski R. , B. Fatyga, M. Filiciak, M. Krajewski, T. Szlendak, Praktyki kulturalne Polaków, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2014.
Elias N., Przemiany obyczajów w cywilizacji Zachodu, tłum. Tadeusz Zabłudowski, PIW, Warszawa 1980.
Featherstone M., Postmodernizm i estetyzacja życia codziennego, tłum. Przemysław Czapliński, Jacek Lang, w: R. Nycz (red.), Postmodernizm. Antologia przekładów, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków 1997.
Gołębiowski B. (red.), Życie po polsku, czyli o przemianach obyczaju w drugiej połowie XX wieku, Oficyna Wydawnicza „Stopka”, Łomża 1998.
Gołębiowski Ł., Lud polski, jego zwyczaje, zabobony, Gałęzowski i Spółka, Warszawa 1930, kopia cyfrowa: http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=8762 [dostęp 22.02.2018].
Grad J., Obyczaj, w: Z. Staszczak (red.), Słownik etnologiczny: terminy ogólne, PWN, Warszawa–Poznań 1987
Grad J., Obyczaj a moralność: próba metodologicznego uporządkowania badań dotychczasowych, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1993.
Grad J., Moda jako zjawisko obyczajowe, w: J. Kmita, J. Sójka, A. Zeidler--Janiszewska (red.), Drogi i ścieżki filozofii kultury. Miscellanea dedykowane profesor Teresie Kostyrko przez przyjaciół iwspółpracowników dla uczczenia jej działalności akademickiej, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2002.
Grad J., Mamzer H. (red.), Karnawalizacja. Tendencje ludyczne w kulturze współczesnej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2004.Grad J., Mamzer H. (red.), Ludyczny wymiar kultury, „Człowiek i Społeczeństwo” t. XXII, Poznań 2004.
Łaciak B., Obyczajowość polska czasu transformacji, czyli wojna postu z karnawałem, Trio, Warszawa 2005.
Łaciak B. (red.), Obyczajowość polska początku XXI wieku – w procesie przemian, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2014.
Miluska J., Moda jako instrument rozpowszechniania wartości, „Człowiek i Społeczeństwo” t. XXI, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2003.
Schindler N., Ludzie prości, ludzie niepokorni...: kultura ludowa w początkach dziejów nowożytnych, tłum. Barbara Ostrowska, Wiedza Powszechna, Warszawa 2002.
Siciński A. (red.),Styl życia. Koncepcje i propozycje, PWN, Warszawa 1976.
Siciński A. (red.), Styl życia – przemiany we współczesnej Polsce, PWN, Warszawa1978.
Słaboń A., Przemiany współczesnej obyczajowości. Społeczna dynamika przewartościowań na przykładzie kodeksu zachowań, Wydawnictwo AE w Krakowie, Kraków 2006.
Szlendak T., Olechnicki K., Nowe praktyki kulturowe Polaków. Megaceremionały i subświaty, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.
Szpakowska M., Chcieć i mieć. Samowiedza obyczajowa czasu przemian, WAB, Warszawa 2003.
Szpakowska M. (red.), Jak badać obyczaje?, Oficyna Wydawnicza Errata, Warszawa 2007.
Szpakowska M. (red.), Obyczaje polskie. Wiek XX w krótkich hasłach, WAB, Warszawa 2008.
Sulima R., Przemiany polskiego obyczaju (ostatnie dekady), „Colloquia Anthropologica et Communicativa: Tabu, etykieta, dobre obyczaje”, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2009.
Veblen T., Teoria klasy próżniaczej, tłum. Janina Frentzel-Zagórska, PWN, Warszawa1971.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 20-KUDL-F-PPU w USOSweb