Archeologia powszechna III (eneolit, wczesna i starsza epoka brązu) 19-APE-24-Arch
Wykład: kontekst bliskowschodnich ośrodków protocywilizacji eneolitu; kryteria identyfikacji protocywilizacji eneolitu; eneolit Bałkanów; zakres autonomii genetycznej; eneolit Cucuteni-Trypolie; eneolit Kotliny Karpackiej; eneolityzacja Niżu Europy Centralnej oraz Europy Zachodniej; eneolit stepowy; stepowa koncepcja topogenezy PIE; alternatywa atlantyckiej “cywilizacji megalitycznej”; Baden – Vučedol – „Kuro-Araks” (inspiracje egejsko/azjatyckie); koncepcja „kultur protobrązowych”; naddunajska cywilizacja wczesnobrązowa; północno-pontyjska cywilizacja wczesnobrązowa.
Ćwiczenia: periodyzacja formalna i realna eneolitu i wczesnej/starszej epoki brązu; geneza, zasięg, chronologia, etapy rozwoju najważniejszych jednostek kulturowych eneolitu i wczesnej/starszej epoki brązu na terenie Europy Środkowo-Wschodniej; charakterystyka wewnątrzsystemowa wspomnianych jednostek kulturowych eneolitu i wczesnej epoki brązu w aspekcie osadniczym, gospodarczym, struktury społecznej, kontaktów i życia obrzędowego.
Konwersatorium: studenci przygotowują referaty wraz z prezentacją na wybrany temat, dotyczący konkretnych, kluczowych i najbardziej spektakularnych zagadnień z zakresu osadnictwa, gospodarki, obrzędowości pogrzebowej, życia społecznego, świata wartości ideologiczno-religijnych w eneolicie i wczesnej/starszej epoce brązu (np. Iceman i jego świat; cmentarzysko w Warnie – możliwości interpretacyjne; dysk z Nebry – oryginał czy falsyfikat?). Zagadnienia te – zmieniane co roku – są punktem wyjścia do ogólnej dyskusji wszystkich uczestników zajęć.
Cele kształcenia
Kierunek studiów
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student:
1) uzyskuje podstawową wiedzę na temat problematyki prahistorii Europy w okresie 5300-1500/1400 przed Chr.,
2) rozumie specyfikę procesów społeczno-kulturowych w eneolicie i wczesnej/starszej epoce brązu i mechanizmy zmian kulturowych w tych epokach,
3) posiada umiejętności konieczne do odpowiedniej interpretacji danych faktograficznych, stanowiących osnowę dla wspomnianych procesów.
Kryteria oceniania
Aktywny udział w zajęciach, testy cząstkowe, test końcowy, egzamin ustny.
Literatura
Blajer W., Skarby przedmiotów metalowych z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza na ziemiach polskich, Kraków 2001. Czebreszuk J., Schyłek neolitu i początki epoki brązu w strefie południowo-zachodniobałtyckiej, Poznań 2001.
Dąbrowski J., Ältere Bronzezeit in Polen, Warszawa 2004. Harding A.F., European Societies in the Bronze Age, Cambridge 2000.
Kadrow S., U progu nowej epoki. Gospodarka i społeczeństwo wczesnego okresu epoki brązu w Europie Środkowej, Kraków 2001.
Kozłowski J.K. (red.) Encyklopedia historyczna świata, tom I. Prehistoria, Kraków 1999.
Kristiansen K., Europe Before History, Cambridge 1998.
Kristiansen K., Larsson T.B., The rise of Bronze Age society. Travels, transmissions and transformations, Cambridge 2005. Kruk J., S. Milisauskas, Rozkwit i upadek społeczeństw rolniczych neolitu, Kraków 1999.
Makarowicz P., Trzciniecki krąg kulturowy – wspólnota pogranicza Wschodu i Zachodu Europy, Poznań 2010.
Whittle A., Europe in the Neolithic, Cambridge 1996.
Włodarczak P., Kultura ceramiki sznurowej na Wyżynie Małopolskiej, Kraków 2006.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: