Wybrane zagadnienia z teorii literatury polskiej i powszechnej 13-WZT-23

Przedmiot obejmuje następujące treści:
- Miejsce teorii literatury w obrębie nauki o literaturze.
- Literatura piękna wobec innych sztuk oraz piśmiennictwa. Specyfika tworzywa literackiego. Forma i treść w literaturze. Funkcje dzieła literackiego. Wyznaczniki literackości.
- Struktura dzieła literackiego. Jednostki językowe w dziele literackim.
- Elementy świata przedstawionego. Badanie stylu i kompozycji w utworach literackich.
- Fikcja, prawda i prawdopodobieństwo w literaturze. Sposoby przedstawiania świata w utworach literackich. Kategoria mimesis. Fantastyka, realizm, groteska.
- Typy narratora i narracji w prozie. Sposoby włączania mowy bohaterów w obręb wypowiedzi narratora (mowa niezależna, mowa zależna, mowa pozornie zależna). Czas narracji a czas fabuły.
- Podstawowe pojęcia i terminy genologiczne, kryteria podziału literatury.
Ewolucja form powieściowych w literaturze XVIII, XIX, XX wieku.
- Podmiot literacki a podmiot liryczny. Typy przeżyć wyrażanych w liryce. Sytuacja liryczna.
- Język poetycki, środki stylistyczne, systemy wersyfikacyjne.
- Dramat literacki a dramat teatralny. Gatunki dramatyczne.
- Wybrane kategorie estetyczne w literaturze (piękno, wzniosłość, tragizm, komizm, ironia).
- Epoka i okres historycznoliteracki. Prądy, kierunki, konwencje. Tradycja i nowatorstwo w literaturze.
- Główne kierunki w badaniach literackich XX wieku (formalizm, fenomenologia, psychoanaliza). Strukturalizm jako metoda badawcza. Semiotyka literacka. Teoria aktów mowy. Poststrukturalizm i dekonstrukcja w badaniach literackich. Kognitywna analiza tekstów literackich.

Cele kształcenia

Student poznaje: - terminologię i działy nauki o literaturze (teoria literatury, historia literatury, metodologia badań literackich, krytyka literacka) - podstawowe pojęcia i zjawiska dotyczące teorii literatury (teoria dzieła literackiego - istota, tworzywo, sposób istnienia, funkcje, struktura dzieła literackiego; teoria procesu historycznoliterackiego – okres, prąd, tradycja, konwencja literacka) - elementarne zagadnienia i terminy z zakresu poetyki opisowej (elementy budowy dzieła literackiego, środki stylistyczne i styl wypowiedzi literackiej, rodzaje i gatunki literackie, zjawiska wersyfikacyjne, odbiór i odbiorca dzieła literackiego) - główne kierunki i szkoły w badaniach literackich w XX w. (formalizm, fenomenologia, psychoanaliza, strukturalizm, semiotyka, teoria aktów mowy, poststrukturalizm, kognitywizm) - zasady opisu i analizy oraz modele interpretacji dzieła literackiego.

Kierunek studiów

Informacja naukowa i bibliotekoznawstwo

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Efekty kształcenia

Student :
- wykorzystuje do opisu tekstu literackiego poznaną terminologię z zakresu teorii literatury, teorii działa literackiego oraz metodologii badań literackich
- dokonuje analizy i interpretacji konkretnego dzieła literackiego według zasad i kryteriów wybranej szkoły czy modelu interpretacji
- swobodnie formułuje własne sądy na temat literatury i tekstów literackich na podstawie przyswojonej wiedzy teoretycznoliterackiej
- przekazuje informacje na temat tekstów literackich w relacjach bibliotekarz – czytelnik przy pomocy fachowej terminologii literaturoznawczej

Kryteria oceniania

Metody:
- formująca: sprawdzian ustny wiedzy; sprawdzian pisemny wiedzy (kolokwium)
- podsumowująca: praca zaliczeniowa (analiza i interpretacja tekstu literackiego); egzamin ustny
Kryteria:
5.0 – znakomita wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, wyjątkowa aktywność podczas zajęć, doskonała praca zaliczeniowa
4.5 – bardzo dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, bardzo duża aktywność podczas zajęć, bardzo dobra praca zaliczeniowa
4.0 – dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, duża aktywność na zajęciach, dobra praca zaliczeniowa
3.5 – zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, ale ze znacznymi niedociągnięciami, przeciętna aktywność podczas zajęć, zadowalająca praca zaliczeniowa
3.0 – zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, ale z licznymi błędami, nikła aktywność podczas zajęć, praca zaliczeniowa zadowalająca po wprowadzeniu dużej liczby poprawek
2.0 – niezadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, brak aktywnego uczestnictwa w zajęciach, praca zaliczeniowa z bardzo dużą ilością błędów

Literatura

Literatura podstawowa:
1. Arystoteles, Poetyka, Wrocław 1983
2. Culler J., Teoria literatury, przekł. M. Bassaj, Warszawa 2002
3. Handke R., Poetyka dzieła literackiego, Warszawa 2008
4. Kulawik A., Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiego, Kraków 1994
5. Literatura. Teoria. Metodologia, red. D. Ulicka, Warszawa 2001
6. Markiewicz H., Wymiary dzieła literackiego, Kraków 1984
7. Mayenowa M. R., Poetyka teoretyczna, Wrocław 1979
8. Mitosek Z., Teorie badań literackich, Warszawa 1983
9. Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński i in., Wrocław 1998
10. Słownik rodzajów i gatunków literackich, red. G. Gazda, Kraków 2006
Literatura uzupełniająca:
1. Eco U. i inni, Interpretacja i nadinterpretacja, Kraków 1996
2. Danek D., Psychoanaliza i analiza semiotyczna [w:] „Teksty” 1978 nr 4
3. Ingarden R., O poznawaniu dzieła literackiego, przekł. D. Gierulanka, Warszawa 1976
4. Kaniewska B., Legeżyńska A., Teoria literatury.Skrypt dla studentów filologii polskiej, Poznań 2003
5. Nycz R., Tekstowy świat, Kraków 2000
6. Markiewicz H., Teorie powieści za granicą, Warszawa 1995
7. Markiewicz H., Główne problemy wiedzy o literaturze, Kraków 1980
8. Problemy teorii literatury, Seria 1-4 , red. H. Markiewicz, Wrocław 1987-1998
9. Teorie literatury XX wieku. Antologia, red. A. Burzyńska, Kraków 2006

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 13-WZT-23 w USOSweb