Literatura dla dzieci 13-PXL1ELIT12

1. Dostarczenie studentom wiedzy z piśmiennictwa dla dzieci – jego dziejów, wyznaczników i wybranych utworów; 2. przekazanie wiedzy o wybitnych twórcach oraz wartościowych utworach literackich adresowanych do dziecięcego odbiorcy z literatury polskiej i obcej; 3. wyposażenie studentów w znajomość tekstów historycznoliterackich i krytycznych, prezentujących najnowszy stan badań; 4. przyswojenie wiedzy na temat specyfiki dziecięcego odbioru literatury i dziecięcej produkcji językowej; 5. zapoznanie studentów z poetyką tekstów dla najmłodszego odbiorcy; 6. zaznajomienie słuchaczy z poznawczymi, estetycznymi i wychowawczymi funkcjami literatury dla dzieci; 7. przygotowanie do samodzielnego rozpoznawania wartości oraz interpretacji tekstów kształtujących kulturę literacką młodego odbiorcy; 8. rozwijanie umiejętności właściwego posługiwania się tekstem literackim w edukacji elementarnej.

Edukacja wczesnoszkolna z przedszkolną z językiem angielskim

I stopień

obowiązkowe

II rok

Student/-ka:

1. zna współczesny status i przebieg rozwoju literatury dla dzieci w powiązaniu z procesem ewolucji literatury polskiej;

2. posiada znajomość wybranych tekstów literatury pięknej dla najmłodszych oraz ich kontekstu historycznoliterackiego i kulturowego;

3. posiada znajomość reguł dziecięcego odbioru literatury jako szczególnego wariantu komunikacji literackiej;

4. potrafi samodzielnie wskazać i ocenić wartości i funkcje tekstów literatury dla dzieci;

5. wykonuje poprawną analizę i interpretację tekstu literackiego na poziomie jego budowy i składników, jak i treści ideowych;

6. zna i rozumie folklor dzieci jako przejaw subkultury dziecięcej posługującej się własnymi normami i odrębnym językiem;

7. korzysta z klasycznych i najnowszych opracowań należących do literatury przedmiotu;

8. jest przygotowany do pracy z najmłodszym odbiorcą literatury
i posiada praktyczną umiejętność posługiwania się utworami dla dzieci w pracy przedszkolnej.

Metody:

- metoda podająca – wykład konwersatoryjny; metoda poszukująca (problemowa) - dyskusja podczas ćwiczeń w oparciu o zalecaną literaturę przedmiotu; metoda problemowa – analiza dzieła sztuki; metoda poszukująca - dyskusja „okrągłego stołu” (w oparciu o zalecaną literaturę przedmiotu); prezentacje studenckie.

Kryteria oceniania:

- student wskazuje związki literatury dla dzieci z literaturą dla dorosłych, potrafi wyjaśnić jej miejsce na tle ogólnego systemu literatury polskiej oraz wyjaśnić zawartość znaczeniową pojęć „literatura czwarta”, „literatura osobna” (obiegi komunikacyjne, tradycja i współczesność literatury pięknej, jej rola w kształtowaniu tożsamości narodowej i kulturowej pokoleń),

- charakteryzuje główne cechy literatury dla dzieci,

- rozumie historyczną zmienność epok literackich i panujących w nich wybranych koncepcji dziecka i dzieciństwa,

- zna treść i konteksty wybranych dzieł należących do klasycznej i nowej literatury dla dzieci (lista lektur),

- potrafi wskazać elementy ich poetyki,

- potrafi wyróżnić i opisać elementy schematu komunikacji w literaturze dla dzieci oraz zjawiska psychologiczne towarzyszące lekturze dzieła literackiego,

- zna grupy czytelnicze wyróżnione z uwagi na wiek oraz preferencje czytelnicze w poszczególnych grupach wiekowych;

- potrafi scharakteryzować rozwój dziecięcych kompetencji odbiorczych;

zna funkcje i wartości tekstu literackiego,

- samodzielnie wskazuje i analizuje funkcje i wartości w przykładowych utworach,

- jest przygotowany do samodzielnej oceny poziomu artystycznego i przydatności dydaktycznej poznawanych tekstów literatury dla dzieci;

-prawidłowo identyfikuje elementy budowy utworów, potrafi wskazać ich współzależności, wyciąga trafne wnioski w zakresie ich interpretacji;

- analizuje i wieloaspektowo interpretuje wybrane utwory poetyckie i baśnie (m. in. teorie interpretacyjne B. Bettelheima, P. Peju, M. Klein);

- potrafi scharakteryzować rolę spontanicznej produkcji językowej dzieci w wyrażaniu przez nie własnej tożsamości i identyfikacji grupowej,

- identyfikuje formy gatunkowe folkloru dzieci, ich funkcje i tematykę,

- czyta i analizuje obowiązkową bibliografię z zakresu literatury dla dzieci oraz z właściwych działów literaturoznawstwa,

- potrafi przyswajać i twórczo przetwarzać wiedzę płynącą z literatury przedmiotu,

- zabiera głos w dyskusji na zajęciach prowadzonej na zapowiedziany temat, w oparciu o opracowania naukowe zagadnień;

- zna i rozumie szczególne znaczenie literatury pięknej dla wszechstronnego rozwoju dzieci;

1. H.Ch. Andersen, Baśnie. Przeł. S. Beylin i J. Iwaszkiewicz, wyd. 7, Poznań 1985. [Tu zwłaszcza: Brzydkie kaczątko, Calineczka, Dziewczynka z zapałkami, Królowa śniegu].
2. Antologia poezji dziecięcej. Wybór i oprac. J. Cieślikowski, wyd. 3, BN I 233, Wrocław 1991.
3. W. Badalska, Krasnalek Gapcio. Warszawa 1989.
4. J.M. Barrie, Przygody Piotrusia Pana. Przeł. M. Słomczyński, Kraków 2002.
5. Baśnie braci Grimm. Przeł. E. Pieciul-Karmińska, Poznań 2012.
6. J. Brzechwa, Brzechwa dzieciom. Warszawa 1955; lub: J. Brzechwa, Sto bajek. Wrocław 2002.
7. M. Buczkówna, Szaraczek. Warszawa 1994.
8. L. Carroll, Przygody Alicji w Krainie Czarów. Przeł. M. Słomczyński, Warszawa 2001.
9. W. Chotomska, Mój piękny, złoty koń. Wydawnictwo Jaworski, Warszawa.
10. C. Collodi, Pinokio. Przeł. Z. Jachimecka, wyd. 10, Warszawa 1974 lub przeł. J. Mikołajewski, Poznań 2011.
11. J. Duszyńska, Cudaczek-Wyśmiewaczek. Wrocław 2007.
12. A. Frączek, Berek literek, czyli psoty od A do Z. Warszawa 2007.
13. D. Gellner, Wiersze [tu: zwł. Bal, Śmieszny zamek]. Warszawa 2000.
14. J. Grabowski, Czarna owieczka. Warszawa 2004.
15. K. Iłłakowiczówna, Rymy dziecięce. Poznań 1988.
16. S. Jachowicz, Chory kotek. Warszawa 2008.
17. Cz. Janczarski, Jak Wojtek został strażakiem. Warszawa 2009.
18. Cz. Janczarski, Przygody i wędrówki Misia Uszatka. Warszawa 1992.
19. H. Januszewska, Czerwony kapturek; Kopciuszek. Wrocław 2004.
20. M. Konopnicka, O krasnoludkach i o sierotce Marysi. Poznań 1996.
21. M. Konopnicka, Na jagody. Warszawa 2005.
22. K. Kotowska, Jeż. Poznań 2010.
23. M. Kownacka, Kajtkowe przygody. Poznań 2002.
24. K. Kownacka, Plastusiowy pamiętnik. Warszawa 2004.
25. M. Krüger, Karolcia. Warszawa 2004.
26. L. Krzemieniecka, Z przygód krasnala Hałabały. Warszawa 2006.
27. A. Lindgren, Dzieci z Bullerbyn. Warszawa 1999.
28. A. Lindgren, Nils Paluszek. Warszawa 1999.
29. H. Łochocka, O wróbelku Elemelku. Poznań 1982.
30. K. Makuszyński, Przygody Koziołka Matołka. Warszawa 2007.
31. S. Michałkow, Nie płacz koziołku. Przeł. Maria Górska. Warszawa 2009.
32. A. A. Milne, Kubuś Puchatek. Przeł. I. Tuwim. Warszawa 1954.
33. M. Musierowicz, Kredki; Co mam?; Boję się. Warszawa 1986. [seria: „Poczytaj mi mamo”]
34. J. Papuzińska, Nasza mama czarodziejka. Warszawa 2007.
35. Ch. Perrault, Kot w butach. Warszawa 2008.
36. J. Porazińska, Szewczyk Dratewka. Warszawa 2008.
37. M. Strzałkowska, Wiersze, że aż strach!, Poznań 2002.
38. E. Szelburg-Zarębina, Najmilsi. Kraków 2001.
39. J. Tuwim, Wiersze dla dzieci. Warszawa 1993.
40. D. Wawiłow, Wierszykarnia. Warszawa 2007.

Bibliografia przedmiotowa:
1. Z. Adamczykowa, Literatura dla dzieci. Funkcje. Kategorie. Gatunki. Warszawa 2001.
2. A. Baluch, Dziecko i świat przedstawiony, czyli tajemnice dziecięcej lektury. Warszawa 1987.
3. B. Bettelheim, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni. Przeł. D. Danek. Warszawa 2010 (fragmenty).
4. J. Cieślikowski, Wielka zabawa. Folklor dziecięcy, wyobraźnia dziecka, wiersze dla dzieci. Wrocław 1985.
5. J. Dunin, Książeczki dla grzecznych i niegrzecznych dzieci. Z dziejów polskich publikacji dla najmłodszych. Wrocław 1991.
6. S. Frycie, I. Kaniowska-Lewańska, Kultura literacka w przedszkolu. WSiP, Warszawa 1982
7. K. Krasoń, Baśniowe odkrywanie znaczeń jako wspomaganie rozwoju dziecka. W: Kultura literacka dzieci i młodzieży u progu XXI stulecia. Red. G. Leszczyński. Warszawa 2002
8. J. Ługowska, W Fantazjanie i gdzie indziej. Szkice o baśni literackiej. Wrocław 2006.
9. Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej. Pod red. B. Tylickiej i G. Leszczyńskiego. Wrocław 2002.
10. D. Świerczyńska- Jelonek, Współczesne polskie i książka. W: Pedagogika społeczna – kręgi poszukiwań. Red. A. Przecławska. Warszawa 1996, s. 185-202.
11. R. Waksmund, Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej. Wrocław 2001.
12. B. Żurakowski, Literatura. Wartość. Dziecko. Kraków 1992.

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 13-PXL1ELIT12 w USOSweb