Polskie służby mundurowe w systemie profilaktyki i prewencji 13-PSM-36

Profilaktyka – etymologia słowa, definicje. Zapobieganie, redukowanie, uprzedzanie, ochrona. Profilaktyka jako szczególna procedura działania. Profilaktyka społeczna i wychowawcza. Trzy poziomy profilaktyki (pierwszorzędowa, drugorzędowa, trzeciorzędowa) a kolejność działań. Strategie w profilaktyce (działania informacyjne, edukacyjne, alternatywne, interwencyjne, zmniejszania szkód).
Czynniki ryzyka i czynniki chroniące. Profilaktyka kryminalistyczna. Zachowania ryzykowne. Grupy ryzyka (niskiego, podwyższonego – podział). Cele profilaktyki wg Z. Gasia. Funkcje profilaktyki (diagnostyczna, opiekuńczo wychowawcza, profilaktyczno-resocjalizacyjna). Profilaktyka objawowa i uprzedzająca. Formy działań profilaktycznych. Profilaktyka represyjna i promocyjna oraz pierwotna i wtórna. Odmiany profilaktyki patologii społecznych (eliminująco-uprzedzająca, eliminująco-objawowa, powstrzymująca, kreatywna). Cechy działań profilaktycznych. Etapy konstruowania programu profilaktycznego.
Prewencja – definicje, pojęcia. Prewencja szczególna (indywidualna) – pozytywna i negatywna. Prewencja ogólna (generalna) – formy. Prewencja a zapobieganie sytuacjom kryzysowym. Prewencja jako wzmożenie świadomości społecznej i poczucia zbiorowej odpowiedzialności. Wzrost poczucia bezpieczeństwa obywatelskiego. System prewencyjny ks. Jana Bosko (XIX w.) i jego założenia.
Bezpieczeństwo w społeczeństwie obywatelskim. Zagrożenia i jego rodzaje. Konsekwencje transformacji ustrojowej. Problemy społeczne. Zjawisko przestępczości i jej współczesne formy. Zjawiska patologii społecznej i jej oblicza. Sposoby przeciwdziałania, minimalizowania negatywnych skutków, zwalczanie (instytucje, działania).
Formacje mundurowe jako przedmiot badań naukowych. Definicje, rola, zadania, cechy szczególne, kryteria podziału (zakres bezpieczeństwa, podległość resortowa, samorządowe, sprywatyzowane, rodzaj administracji, uprawnienia do czynności, prawo do posiadania broni, rodzaje zagrożeń). Kryteria identyfikacji (stosunek służbowy, żołnierz-funkcjonariusz, odrębności). Szczególne zasady dyscypliny służbowej, rygory, ograniczenia, dyspozycyjność.
System służb mundurowych w RP. Rola służb w państwie demokratycznym (odwołanie do przeszłości – miejsce w państwie totalitarnym). Ochrona bezpieczeństwa oraz podstawowych wartości zagwarantowanych prawnie: życia, zdrowia, mienia i środowiska człowieka.
Omawianie wybranych formacji mundurowych (geneza, podstawy prawne, podległość, struktura organizacyjna, zadania, kompetencje, uprawnienia, zadania prewencyjne i profilaktyczne, porównanie). Część I: Policja. Państwowa Straż Pożarna (plus Ochotnicza Straż Pożarna). Służba Więzienna.
Część II: Straż Graniczna, Biuro Ochrony Rządu. Żandarmeria Wojskowa. Służby specjalne (Centralne Biuro Antykorupcyjne, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Służba Wywiadu Wojskowego, Służba Kontrwywiadu Wojskowego), inne wybrane formacje (m.in. Straż Ochrony Kolei).
Podstawowe informacje w zakresie założeń i uwarunkowań polityki bezpieczeństwa w RP (Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, strategia bezpieczeństwa) oraz polityki karnej państwa (założenia a praktyka). W zestawieniu z programami profilaktycznymi.
Współdziałanie organów państwowych i samorządowych szczebla centralnego i lokalnego na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo publiczne na szczeblu gminy (współdziałanie organów gminy ze służbami i formacjami mundurowymi). Profilaktyka w środowisku lokalnym (budowanie lokalnych strategii i programów profilaktycznych, wybrane przykłady).

Cele kształcenia

1 punkt ECTS, - dostarczenie wiedzy związanej z istotą funkcjonowania służb mundurowych w systemie państwowym, -zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami, definicjami i strukturami organizacyjnymi omawianymi podczas zajęć (profilaktyka, prewencja, patologie, formacje mundurowe), - zaprezentowanie genezy, rozwoju służb mundurowych w Polsce, ich struktury, zadań i uprawnień, - przygotowanie studentów do samodzielnego rozpoznawania źródeł, publikacji, stron internetowych związanych z zakresem przedmiotu (pozyskiwanie wiedzy, danych itp.), -wypracowanie umiejętności pisania samodzielnych opracowań oraz przygotowywania wybranych tematów w postaci autorskich indywidualnych prezentacji multimedialnych, - przygotowanie do poprawnej interpretacji wyników analizy literatury, danych statystycznych, oceny zdarzeń, umiejętności porównawczych analizowanego materiału,

Kierunek studiów

Pedagogika

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

II rok

Efekty kształcenia

- nabywa niezbędną wiedzę pozwalającą na zrozumienie istoty profilaktyki i prewencji oraz funkcjonowania systemu służb mundurowych w Polsce,
- rozpoznaje omawiane zjawiska, opisuje i definiuje pojęcia, terminologię, z zakresu działalności formacji mundurowych,
- charakteryzuje systemy organizacyjne, strukturalne, kompetencyjne, rozróżnia status i uprawnienia,
- prawidłowo analizuje czynniki ryzyka i współczesne zagrożenia społeczne, gospodarcze i polityczne,
- zna uwarunkowania funkcjonowania formacji bezpieczeństwa państwa, ukazuje zależności i systemowe (ustrojowo-polityczne, prawne) uwarunkowania,
- ma wiedzę w zakresie możliwości dokonania samodzielnej oceny, krytyki, wyciągania wniosków w zakresie obszaru tematycznego zajęć,
- potrafi wyszukiwać stosowny materiał, dane statystyczne z zakresu tematyki zajęć, umie analizować go i interpretować mając odpowiednie walory warsztatowe, ma umiejętność korzystania z różnych źródeł wiedzy (akty prawne, literatura, dokumenty państwowe, źródła internetowe),
- uzyskuje wiedzę o warunkach pracy i służby w formacjach mundurowych, zwłaszcza w zakresie realizowanych działań profilaktycznych i prewencyjnych,
- nabywa umiejętność posługiwania się podstawowymi przepisami prawnymi z zakresu tematyki oraz umiejętność oceny obszaru różnorodnych działań profilaktyczno-prewencyjnych we współczesnej Polsce (zasady konstruowania programów),
- przyswaja zdolność analizy i samodzielnej interpretacji zdarzeń i procesów ewolucyjnych oraz przemian organizacyjnych zachodzących w państwie i służbach mundurowych,
- posiada umiejętność podjęcia dyskusji, argumentowania w zakresie prewencyjno-profilaktycznym państwa, struktur mundurowych oraz organizacji o różnym charakterze i podległości organizacyjnej.

Kryteria oceniania

Ocenianie diagnostyczne: sprawdzanie wiedzy, poziomu przygotowania do zajęć, znajomości literatury – stosowanie pytań selektywnych, zagajanie, określanie problemów do dyskusji
Ocenianie formujące: sprawdzenie nabytej wiedzy, umiejętności rozmowy na temat treści zajęć; dyskusja podczas ćwiczeń; obserwacja, korygowanie, ukierunkowywanie, prezentowanie przygotowanych materiałów.
Ocenianie podsumowujące: dyskusja podczas ćwiczeń, ocenianie form aktywności, czynnego udziału w ćwiczeniach; zaliczenie ustne – sprawdzenie poziomu wiedzy.
Kryteria oceny:
5.0 – znakomita wiedza, wysokie umiejętności i kompetencje personalne oraz społeczne,
4.5 – bardzo dobra wiedza, znaczne umiejętności i kompetencje personalne oraz społeczne,
4.0 – dobra wiedza, dobre umiejętności i kompetencje personalne i społeczne,
3.5 – zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne również zadowalające, ale z pewnymi niedociągnięciami,
3.0 – zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, ale z licznymi błędami,
2.0 – niezadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne.

Praktyki zawodowe

w związku z przedmiotem - nie przewiduje się

Literatura

Służby i formacje mundurowe w systemie bezpieczeństwa wewnętrznego Rzeczypospolitej Polskiej, praca zb. pod red. E. Ury i S. Pieprznego, Rzeszów 2010.
B. Sprengel, Służby mundurowe ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego. Zarys problematyki, Toruń 2008.
Współczesny wymiar funkcjonowania Policji, pod red. B. Wiśniewski, Z. Piątek, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa 2009.
A. Misiuk, Administracja porządku i bezpieczeństwa publicznego. Zagadnienia prawno-ustrojowe, 2011.
A. Misiuk, Instytucje bezpieczeństwa wewnętrznego w Polsce (od X wieku do współczesności), Wydawnictwo Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, 2011.
Profilaktyka w środowisku lokalnym, pr. zb. pod red. G. Świątkiewicz, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii, Warszawa, 2002.
K. Łagoda, R. Częścik, Vademecum interwencji policyjnych. Podręcznik dla policjantów, Szczytno 2010.
T. Bielska, Psychologiczne aspekty działań prewencyjnych (wybrane zagadnienia). Materiały dydaktyczne, Szczytno 2004.
A. Sęk, R. Ciborowski, Rola i zadania policjanta służby prewencji w przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Materiały dydaktyczne. Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie, 2004.
wybrane numery: „Policja 997”, „Forum Penitencjarne”, „Przegląd Prewencyjny. Czasopismo Szkoły Policji w Słupsku”.
zasoby internetowe:
www.http.policja.pl
www.http.gazeta.policja.pl
www.http.sw.gov.pl
www.http.sg.gov.pl
www.http.zw.wp.mil.pl

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 13-PSM-36 w USOSweb