Historia książki i bibliotek 13-ISL2XHKB23
-Wprowadzenie do historii książki i bibliotek. Dyscypliny pokrewne.
-Komunikacja ustna. Historia pisma i jego rola w kulturze. Charakterystyka materiału i narzędzi pisarskich. Kształtowanie się form książki, ich typologia i obieg. Biblioteki w czasach starożytnych.
-Średniowiecze. Książka rękopiśmienna. Skryptoria i szkoły kaligraficzne, iluminatorstwo. Biblioteki średniowieczne i ośrodki kultury książki w Europie i w Polsce. Książka w Bizancjum.
-Renesans. Wynalazek druku. Inkunabuły. Początki drukarstwa w Polsce. Rozwój bibliotek w Europie i w Polsce. Funkcje książki w Europie i w Polsce. Ośrodki typograficzne w Europie i w Polsce. Biblioteki renesansowe - ich właściciele, zasady porządkowania i opracowania zbiorów.
-Barok. Książka w Europie i w Polsce-zmiany, rozwój wydawniczy, struktura, styl, typologia. Nowe ośrodki drukarstwa w Polsce. Biblioteki - zmiany w architekturze i wystroju wnętrz, struktura zbiorów i ich opracowanie. Powstawanie bibliotek publicznych.
-Oświecenie. Nowe typy książki, m.in. encyklopedie, almanachy, książki dla dzieci. Uwarunkowania obiegu książki drukowanej i rękopiśmiennej. Słynne biblioteki, ich wystrój i organizacja. Pierwsze biblioteki narodowe. Wpływ oświecenia na rozwój drukarstwa i bibliotek w Polsce. Księgozbiory oświeceniowe i kolekcjonerstwo magnackie.
-XIX wiek - do 1918 r. Zmiany w technice produkcji książek, nowe techniki ilustracyjne. Społeczny zasięg książki. Nowe formy upowszechniania książki (subskrypcje, serie wydawnicze, kluby książki). Zmiany w organizacji funkcjonowania bibliotek i udostępniania księgozbiorów. Katalogi i pierwsze normy opisu. Klasyfikacja piśmiennictwa i ich zastosowanie (Dewey). Nowe typy bibliotek. Profesjonalizacja bibliotekarstwa. Organizacje zawodowe.
-Książka na ziemiach polskich w okresie zaborów. Ruch wydawniczy. Słynne rodziny drukarzy. Obieg tajny i cenzura. Kolportaż polskich publikacji na terenie zaborów. Specyfika bibliotekarstwa: bibliotekarze i biblioteki w walce o tożsamość narodową. Działalność prywatnych kolekcjonerów – mecenasów i biblioteki fundacyjne. Rozwój bibliotek uniwersyteckich, oświatowych, ludowych. Popowstaniowe straty w księgozbiorach polskich. Wybitni bibliotekarze. Polskie instytucje książki na obczyźnie i ich znaczenie.
-I poł. XX wieku. Losy książek i bibliotek w czasie wojen światowych i w okresie międzywojennym. Straty wojenne. Wytwarzanie oraz rozpowszechnianie książek w okresie międzywojennym. Ważniejsze firmy wydawnicze. Książka w III Rzeszy. Bibliotekarstwo polskie po odzyskaniu niepodległości. Rewindykacja zbiorów. Utworzenie Biblioteki Narodowej. Problem ustawy bibliotecznej. Egzemplarz obowiązkowy. Przepisy katalogowania. Czasopisma fachowe. Rozwój informacyjnej funkcji bibliotek. Kształcenie bibliotekarzy w Polsce.
-II połowa XX wieku. Książka i biblioteka wobec eksplozji informacji. Rewolucja książki-skokowy wzrost nakładów, książka masowa i jej cechy. Przemysł poligraficzny. Biblioteka jako bank informacji. Automatyzacja i komputeryzacja procesów bibliotecznych (od Planu Farmingtońskiego do OCLC). Współpraca bibliotek i jej formy. Polski ruch wydawniczy i bibliotekarstwo doby powojennej. Główne dokonania. Ustawodawstwo biblioteczne. Organizacja krajowej sieci bibliotek. Czołowi wydawcy. Najważniejsze polskie biblioteki. Rozwój bibliotekoznawstwa akademickiego i innych form kształcenia. Kryzys oficjalnego rynku książki w końcu lat 70. „Drugi obieg” i cenzura.
-Przełom XX/XXI w. Przemiany w polskim bibliotekarstwie. Kryzys czytelnictwa. Współczesny rynek wydawniczy. Biblioteki jako centra informacji i kultury. Książka w dobie Internetu. Nowe technologie (e-booki, audiobooki) a książka tradycyjna.
Cele kształcenia
Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć
Kierunek studiów
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
01-zna podstawowe zjawiska i terminologię z zakresu historii książki i bibliotek oraz rozumie przemiany zachodzące w dziejach książki w odniesieniu do uwarunkowań społecznych, politycznych, kulturowych
02-ma elementarną wiedzę o powiązaniach książki i bibliotek z innymi dyscyplinami historycznymi oraz naukami humanistycznymi
03-potrafi wyszukiwać informacje i orientuje się w tradycyjnym i elektronicznym piśmiennictwie na temat dziejów książki i bibliotek
04-docenia rolę współczesnych instytucji zajmujących się książką oraz świadomie i krytycznie korzysta z wytworów kultury książki
Kryteria oceniania
Sposoby oceniania:
- przygotowanie referatu/prezentacji; dyskusja;
- kolokwium; egzamin końcowy ustny lub pisemny
Kryteria oceniania:
bardzo dobry (bdb; 5,0): znakomita wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne
dobry plus (+db; 4,5): bardzo dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne
dobry (db; 4,0): dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne
dostateczny plus (+dst; 3,5): zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, ale ze znacznymi niedociągnięciami
dostateczny (dst; 3,0): zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, ale z licznymi błędami
niedostateczny (ndst; 2,0): niezadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne
Literatura
1. Bieńkowska B., Książka na przestrzeni dziejów. Warszawa 2005.
2. Biliński L., Biblioteki publiczne końca XX wieku. Warszawa 2001.
3. Jean G., Pismo-pamięć ludzkości. Wrocław 1994.
4. Pirożyński J., Johannes Gutenberg i początki ery druku. Warszawa 2002.
5. Taraszkiewicz B., Książka multimedialna w Polsce. Warszawa 2003.
Czasopisma fachowe: Bibliotekarz, Biblioteka w Szkole, Poradnik Bibliotekarza, i in.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: