Europejska apokalipsa. Wizje końca w przepowiedniach 12-MON-GZ07
Opis treści kształcenia:
1. Źródła literatury profetycznej w średniowieczu:
a) Janowa Apokalipsa i jej interpretacje,
b) tradycja sybillińska (sybilla tyburtyńska, Pseudo-Metody, Adso z Montier-en-Der, „listy z nieba”),
c) tradycja nawiązująca do spuścizny Joachima z Fiore
2. Przepowiednia jako odpowiedź na kryzys Kościoła i społeczeństwa (XIII-XVI wiek):
a) kryzys w Kościele (wybór i rezygnacja Celestyna V, oczekiwanie na papieża przyszłości)
b) kryzys późnośredniowiecznej Christianitas i scenariusze jego przezwyciężenia
c) bohaterowie apokaliptycznego dramatu (Antychryst, władca czasów ostatecznych, papież anielski)
d) przepowiednia w Rzymie okresu renesansu i konotrreformacji
3. Analiza wybranych przykładów literatury sybillińskiej:
a) Nowa Sybilla Józefa Chociszewskiego
b) Nowa Sybilla, czyli Proroctwo Królowej Saby
4. Przepowiednia w dobie internetu oraz przejawy myślenia apokaliptycznego w popkulturze
Efekty kształcenia
Po zakończeniu zajęć i potwierdzeniu efektów kształcenia student:
- zna i rozumie inspirujący wpływ Janowej Apokalipsy na średniowieczną, nowożytną i współczesną literaturę profetyczną,
- wyjaśnia genezę literatury sybillińskiej, zna jej najważniejsze przykłady i opisuje występujące w niej wątki,
- potrafi umiejscowić przepowiednię w kontekście kryzysów religijnych i politycznych, z jakimi zmagała się Europa u progu czasów nowożytnych,
- zna tematykę występującą w XIX- i XX-wiecznej literaturze sybillińskiej,
- potrafi dostrzec ciągłość tradycji profetycznej oraz zna wewnętrzną strukturę przepowiedni,
- lepiej rozumie współczesną popkulturę (literatura, film, internet)
Kryteria oceniania
O zaliczeniu przedmiotu i wysokości oceny końcowej decydują następujące elementy:
1. uczęszczanie na zajęcia udokumentowane każdorazowym podpisem na liście obecności; ewentualne nieobecności zgłaszane są prowadzącemu zajęcia i usprawiedliwione zwolnieniem lekarskim lub ważnym wypadkami losowymi
2. praca pisemna na wybrane przez studenta zagadnienie, które zostało podjęte w czasie zajęć, wraz z wykazem wykorzystanej literatury, zwłaszcza pochodzącej z podanego przez prowadzącego spisu
Kryteria oceniania wg skali stosowanej w UAM:
bardzo dobry (bdb; 5,0):
dobry plus (+db; 4,5):
dobry (db; 4,0):
dostateczny plus (+dst; 3,5):
dostateczny (dst; 3,0):
niedostateczny (ndst; 2,0):
5,0 – znakomita wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne określone w efektach kształcenia tego modułu
4,5 – bardzo dobra wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne określone w efektach kształcenia tego modułu
4,0 – dobra wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne określone w efektach kształcenia tego modułu
3,5 – zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne, ale ze znacznymi niedociągnięciami określone w efektach kształcenia tego modułu
3,0 – zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne, ale z licznymi błędami określone w efektach kształcenia tego modułu
2,0 – niezadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne określone w efektach kształcen
Literatura
1. Grzeszczak J., Bonifacius-malefacius. Oskarżenia o kontakty ze złym duchem w aktach procesu Bonifacego VIII z lat 1303-1311, „Poznańskie Studia Teologiczne”, 20 (2006), s. 201-222.
2. Grzeszczak J., Celestyn V a problem zrzeczenia się urzędu przez Biskupa Rzymskiego. Historia pewnego przypadku, „Studia Bydgoskie”, 4 (2010), s. 257-274.
3. Grzeszczak J., Chwila jest bliska. Wizje końca w literaturze profetycznej (XII-XX wiek), Poznań 2011.
4. Grzeszczak J., Joachim z Fiore. Średniowieczny przyczynek do teologii dziejów, Poznań 2006.
5. Grzeszczak j., Objawienie a historia. Zachęta do Joachima z Fiore, w: https://teologiapolityczna.pl/ks-prof-jan-grzeszczak-objawienie-a-historia-zacheta-do-joachima-z-fiore
6. Grzeszczak J., Papież – święty z definicji? Od Dictatus papae do Santo subito, „Poznańskie Studia Teologiczne”, 24 (2010), s. 247-288.
7. Grzeszczak J., Pomiędzy utopią i eschatologiczną nadzieją. Idea papieża anielskiego w średniowiecznym i renesansowym profetyzmie, Poznań 2008.
8. Grzeszczak J., Sybilia mówi nam święta. Przepowiednia w popkulturowym świecie, „Humaniora. Czasopismo internetowe”, 22 (2018), nr 2, s. 15-41.
9. McGinn B., Antychryst. Dwa tysiące lat fascynacji złem, Warszawa 1998.
10. Nowa Sybilla, czyli Proroctwo Królowej Saby. Mniemana rozmowa jej z królem Salomonem około roku 900-go przed narodzeniem Chrystusa Pana. Drukiem i nakładem Konstantyna Nowackiego, Olesno (Rosenberg O.-S.), brw https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/154341/edition/151317
11. Nowa Sybilla, zawierająca najważniejsze proroctwa przyszłości […] Zebrał i wydał Józef Chociszewski, Poznań 1877.
12. Potestà G.L., Z Konstantynopola do Rzymu. Ilustrowane przepowiednie w służbie średniowiecznej propagandy politycznej i religijnej, „Poznańskie Studia Teologiczne”, 23 (2009), s. 145-168.
13. Warburg A., Pogańsko-antyczne wróżbiarstwo w tekstach i przedstawieniach obrazowych w czasach Lutra, w: tenże, Narodziny Wenus i inne szkice renesansowe, przełożył i wstępem opatrzył Ryszard Kasperowicz, notę edytorską opracowała Katia Mazzucco, Gdańsk 2010, s. 254-255
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: