Wybrane zagadnienia z ogólnej metodologii nauk 12-102FCH-19
Opis treści kształcenia:
Wieloznaczność terminu „nauka” i jej status ontyczny
Nauka jako dział kultury
Podział i klasyfikacja nauk
Główne paradygmaty i kryteria wartościowego (naukowego) poznania
Wiedza o charakterze przyczynowo-skutkowym a opisowym
Kwestia przedmiotu i pochodzenia wiedzy naukowej
Metoda indukcyjna a dedukcyjna
Kontekst odkrywania i kontekst uzasadniania
Zjawisko redukcjonizmu w nauce (np. fizykalizm)
Kwestia autonomii nauki
Moralny aspekt metod i celów badawczych
Efekty kształcenia
Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student:
- zna podstawy wartościowego dyskursu intelektualnego
- zna zależności między koncepcją rzeczywistości a koncepcją i metodą poznania
- posiada znajomość metodyki pracy naukowej
- zna sposoby ujmowania przedmiotu formalnego badanej rzeczy
- jest świadomy aspektu moralnego wiedzy naukowej
- posiada wiedzę dotyczącą wybranych sposobów dochodzenia do wiedzy o charakterze o obiektywnym, odpowiednio uzasadnionej oraz interpersonalnie komunikowalnej.
- jest świadomy konsekwencji tzw. monizmu metodologicznego
- potrafi odróżnić wiedzę metodyczną i uporządkowaną od wiedzy potocznej.
- wypowiada treści stosownie, tj. pozwalające na odróżnienie ich istotnego sensu od ich znaczenia akcydentalnego
- zna główne założenia dyskursu naukowego
- ujawnia związki przyczynowo – skutkowe między formułowanymi zdaniami a faktami
- samodzielnie formułuje stosowne wypowiedzi na wybrany temat
- potrafi rzeczowo i jasno formułować treść przekazu naukowego
- konstruuje krytyczne tezy i potrafi je uzasadnić
- zna i potrafi wykorzystywać osobliwości metodologiczne wiedzy teologicznej i filozoficznej.
- zna sposoby porządkowania wiedzy
- zna zakres posiadanej wiedzy i umiejętności i wie na czym polega jej przydatność
- krytycznie ocenia wypowiedzi o charakterze spontanicznym, czy pseudonaukowym
- samodzielnie podejmuje działania mające na celu ujawnianie podstaw stosowania takich lub innych metod badawczych
- ma świadomość złożoności świata rzeczy, procesów i osób oraz związanych z tym trudności poznawczych
- ma świadomość podlegania wiedzy naukowej normom moralnym
Kryteria oceniania
Przykładowe zadania/pytania służące ocenie osiągnięcia opisanych efektów kształcenia:
Proszę omówić główne paradygmaty poznania naukowego
Wymień i scharakteryzuj warunki wartościowego poznania
Omów zjawisko redukcjonizmu metodologicznego w nauce
Kryteria oceniania
5,0 – bardzo dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne
4.5 – dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne
4.0 – dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne z pewnymi niedociągnięciami
3.5 – zadawalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne,
3.0 – zadawalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, ale z pewnymi niedociągnięciami
2.0 – niezadawalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne
Literatura
Zalecana literatura
Literatura podstawowa:
a. M. Heller, Filozofia nauki, Kraków 2009.
b. S. Kamiński, Nauka i metoda, Lublin 1992.
Literatura uzupełniająca:
a. S.Kamiński, Nauka i filozofia a mądrość, „Roczniki Filozoficzne” 31 (1983).
b. T.Pawłowski, Pojęcia i metody współczesnej humanistyki, Wrocław 1997.
c. A.Siemianiowski, Zasady konwencjonalistycznej filozofii nauki, Warszawa 1989.
d. A. Grobler, Problem redukcji a teza o niewspółmierności teorii naukowych, Wrocław 1986.
e. T.Buksiński (red.), Prawda i wartości w poznaniu humanistycznym, Poznań 1992.
f. K.Jodkowski, Wspólnoty uczonych, paradygmaty i rewolucje naukowe, Lublin 1990.
g.S.Kaczmarek (red.), Z badań nad filozoficznymi podstawami nauk, Poznań 1981.
h. J.Kmita, (red.), Zagadnienia przełomu antypozytywistycznego w humanistyce, Poznań 1978.
i. S.Pabis, Metodologia i metody nauk empirycznych, Warszawa 1985.
j. E.Pietruska-Madej, Odkrycie naukowe. Kontrowersje filozoficzne, Warszawa 1990.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: