Być dobrym pedagogiem - refleksje nad współczesną pedagogiką 11-PW-5W-pw-n

1. „Nowe wychowanie” początków XX wieku ze szczególnym uwzględnieniem roli pedagoga (na przykładzie poglądów Ellen Key zawartych w manifeście ruchu – książce „Stulecie dziecka”)
2. Pedagogika pragmatyzmu – jako przykład „działania” w pracy pedagoga (John Dewey, William James, Eduard Claparede)
3. Wybrane koncepcje „niemieckiej pedagogiki reformy” – przeszłe doświadczenie pedagogiczne – refleksją dla współczesnych pedagogów (Herman Lietz, Gustaw Wyneken, Rudolf Steiner)
4. Pedagogika eksperymentalna – przykłady różnorodności jako impulsy dla współczesnego pedagoga (William Kilpatrick, Owidiusz Declory, Karol Linke, Helena Parkhurst, Peter Petersen, Józef Antoni Sickinger)
5. Pedagogika psychoanalityczna – znaczenie psychologii w pracy pedagoga (Zygmunt Freud, Oscar Pfister, Alfred Adler)
6. Biopsychologiczna pedagogika Janusza Korczaka – przykład pedagoga znakomitego
7. Pedagogika kultury – odwrót od pedagogiki subiektywnej – miejsce na kreatywność w pracy pedagoga (Wilhelm Dilthey, Sergiusz Hessen, Bogdan Nawroczyński, Bogdan Suchodolski)
8. Socjologizm pedagogiczny i pedagogika społeczna – szkoła jako miejsce uspołeczniania (Emil Durkheim, Ryszard Wroczyński, Helena Orsza Radlińska)
9. Od pedagogiki filozoficznej do pedagogiki empirycznej. Tradycje pedagogiki europejskiej i polskiej – znaczenie historycznej refleksji w pracy pedagoga
10. Pedagogika psychologiczna – interdyscyplinarność pedagogiki wartością dla zrozumienia natury dziecka
11. Ideologie wychowania narodowego i wychowania państwowego – jako przykład znaczenia ideologii w oddziaływaniu pedagogicznym
12. Ideologia socjalistyczna – jako przykład totalitaryzmu w nauczaniu i roli w nim nauczyciela
13. Pedagogika emancypacyjna – jako przykład istoty i znaczenia wolności w edukacji
14. Pedagogika krytyczna jako teoretyczny opór przeciwko oświacie systematycznej – jej założenia i kierunki realizacji
15. Antypedagogika i alternatywna pedagogika humanistyczna

Cele kształcenia

• Celem przedmiotu jest przekazanie studentom wiedzy na temat powstających w Polsce i w świecie różnorodnych nowatorskich kierunków i prądów pedagogicznych, systemów dydaktycznych ze szczególnym uwzględnieniem tych, które kładą największy nacisk na właściwą pracę pedagoga. • Celem jest zrozumienie i umiejętność określenia i definiowania poszczególnych kierunków i prądów, jakie występowały i powstają nadal w pedagogice współczesnej. • Celem jest umiejętność dokonywania różnic w ujmowaniu poszczególnych kierunków i prądów pedagogicznych XX wieku i współcześnie, poznanie przykładów innowacyjnych kierunków wykorzystywanych w praktyce, w pracy pedagogicznej. • Celem jest zdobycie umiejętności krytycznego analizowania pojawiających się prądów, istoty wychowania i kształcenia prezentowanych w tych prądach, porównanie teorii i umiejętność konfrontowania jej z rzeczywistością historyczną, społeczną, polityczną, oświatową. • Celem jest umiejętność wykorzystywania przez absolwentów pedagogiki w przyszłej pracy zawodowej pedagoga z uwzględnieniem różnych specjalności pedagogicznych, pozytywnych aspektów stworzonych i sprawdzonych już wcześniej kierunków i prądów pedagogicznych. • Kolejne realizowane tematy ukazują przemiany, rozwijające się nowe metody pracy dydaktyczno – wychowawczej, obalając tym samym podstawy szkoły tradycyjnej z jej formalizmem, werbalizmem i wrogim stosunkiem do indywidualnego traktowania ucznia. • Celem jest rozwinięcie umiejętności kontaktów interpersonalnych, pracy w grupie.

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

Strona internetowa Zakładu Historii Wychowania WSE UAM (www.historiawychowania.amu.edu.pl) Strona internetowa Wydziału Studiów Edukacyjnych UAM (www.wse.amu.edu.pl) - materiały w chmurze i na Microsoft Teams, materiały udostępniane przez prowadzącego podczas zajęć. Zakład Historii Wychowania; Wydział Studiów Edukacyjnych UAM Ul. Szamarzewskiego 89 (budynek D – pokoje 404;413) 60-568 Poznań

Kierunek studiów

pedagogika

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

- dyskusja; - osobista refleksja; - praca w grupach; - lektura; - projekt; - referat; - prezentacja materiałów multimedialnych; - wykład.

Moduł zajęć/przedmiotu prowadzony zdalnie (e-learning)

Zajęcia prowadzone stacjonarnie, a w okresie pandemii COVID-19 w całości zdalnie.

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem 10 h W, 8 h ćw. Praca własna studenta#: przygotowanie do konwersatorium 27 Praca własna studenta#: czytanie wskazanej literatury 15 Praca własna studenta#: analiza własna nad poziomem zastosowania zdobytej wiedzy w zakresie realizowanego przedmiotu w instytucjach oświatowych, projekt 5 Praca własna studenta#: przygotowanie do zaliczenia 25 SUMA GODZIN 90 SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA MODUŁU (PRZEDMIOTU) 3

Poziom przedmiotu

II stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

II rok

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

Student posiada uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu pedagogiki, zna terminologię pedagogiczną, ma wiedzę o powiązaniach studiowanej dyscypliny z innymi dyscyplinami, potrafi dokonać analizy i interpretacji wytworów kultury w obrębie studiowanej dyscypliny, ma zdolność wyszukiwania, analizowania, selekcjonowania i użytkowania informacji przy wykorzystaniu dostępnych materiałów, potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje umiejętności badawcze, potrafi formułować i wyrażać własne poglądy i idee dotyczące realizowanego materiału.

Koordynatorzy przedmiotu

Justyna Gulczyńska

Efekty kształcenia

Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia student:
zna kierunki pedagogiczne, jakie występowały i występują w pedagogice współczesnej, ze szczególnym uwzględnieniem tych, które kładą największy nacisk na właściwą pracę pedagoga na kolejnych szczeblach edukacyjnych;
rozumie i posiada umiejętność określania i definiowania kierunków i prądów pedagogicznych oraz sprofilowania w odniesieniu do nich współczesnego pedagoga na przykładzie doświadczeń alternatywnych szkół Wielkopolski;
potrafi porównywać poszczególne kierunki pedagogiczne XX wieku i współcześnie pod względem merytorycznym, metodycznym i dydaktycznym;
zna innowacyjne kierunki i prądy pedagogiczne, systemy pedagogiczne i dydaktyczne w pracy współczesnego pedagoga/nauczyciela/wychowawcy;
potrafi wykorzystać w praktyce innowacyjne prądy i kierunki pedagogiczne ze szczególnym uwzględnieniem edukacji przedszkolnej oraz wczesnoszkolnej;
posiada umiejętność krytycznego analizowania poznanych nurtów pedagogiki XX oraz XXI wieku;
potrafi kreatywnie łączyć innowacyjność różnych kierunków i prądów pedagogicznych, systemów pedagogicznych i dydaktycznych, w odniesieniu do współczesnego szkolnictwa publicznego i prywatnego oraz edukacji domowej;
potrafi wykorzystywać w pracy pedagoga, w grupie swoją wiedzę na temat kierunków w pedagogice i innowacyjności pedagogicznej;
potrafi wykorzystać w swej przyszłej pracy zawodowej pozytywne innowacyjne zagadnienia dydaktyczno-wychowawcze stworzonych i sprawdzonych już wcześniej prądów pedagogicznych (poznanych podczas zajęć) ze szczególnym uwzględnieniem doświadczeń alternatywnych szkół Wielkopolski;
posiada umiejętność poszerzenia istniejącej oferty dydaktyczno-wychowawczej o nowatorstwo pedagogiczne w pracy zawodowej;
potrafi indywidualnie podejść do ucznia, zna ideę tutoringu;
absolwent jest zmotywowany do kreatywności w przyszłej pracy zawodowej w placówkach edukacyjnych i opiekuńczo-wychowawczych.

Kryteria oceniania

- dyskusja podczas konwersatorium;
- obserwacja postaw studentów podczas konwersatorium;
- obserwacja i ocena aktywności studentów podczas zajęć;
- ocena z pisemnego lub ustna kolokwium;
- ocena z pisemnego lub ustna egzaminu.

Literatura

Zalecana literatura:
Akimjakova A., Famuła-Jurczak A., Mazur P., Rackova O. (red.), Nauczyciel kreatorem zmiany, Ruzomberok 2013;
(dostęp i możliwość druku: https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/11180/Nauczyciel%20kreatorem%20zmiany.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Barańska M., Nowak-Kluczyński K., Epizodysta naukowy – portret współczesnego nauczyciela akademickiego, (w:) A. Kamińska, P. Oleśniewicz (red.), Edukacja jutra. Wiedza i edukacja w egzystencji współczesnego człowieka, Sosnowiec 2018, ss. 37-48 (plik PDF)
Barańska M., Nowak-Kluczyński K., Epizodysta naukowy – o pracy nauczyciela akademickiego. Między dydaktyką a nauką (w:) „Studia Edukacyjne” 2019 nr 53, ss. 161-185 (plik PDF)
Bińczycka J., Janusz Korczak a pedagogika humanistyczna, (w:) W korczakowskim kręgu, 1989 nr 25, s. 69-84;
Brzezińska A. I. (red.), Niezbędnik dobrego nauczyciela, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2014
(dostęp i możliwość druku: http://eduentuzjasci.pl/dziecko-nastolatek/index.php?n=ndn-seria)
Chmaj L., Prądy i kierunki w pedagogice XX wieku, Warszawa 1962;
Być nauczycielem. Kompetencje współczesnego nauczyciela, red. M. Cywińska, Poznań 2013;
Gulczyńska J., Kobiety jako nauczycielki w gimnazjach poznańskich w okresie międzywojennym, (w:) Partnerka, matka, opiekunka – status kobiety w dziejach powszechnych, Bydgoszcz 2000, ss. 544-554; (plik PDF)
Gulczyńska J., Nauczyciele szkoły średniej ogólnokształcącej w Polsce w kontekście wydarzeń politycznych lat 1980 - 1983, (w:) Być nauczycielem- opiekunem - wychowawcą. Perspektywa historyczna, pod red. Danuty Apanel, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2012, s. 142 – 164; (plik PDF)
Gulczyńska J., Jamrożek W., Opozycyjna działalność nauczycieli w Polsce w latach osiemdziesiątych (wprowadzenie do problemu), (w:) Zaangażowanie? Opór? Gra? Szkic do portretu nauczyciela w latach PRL-u, pod red. naukową Romualda Grzybowskiego, Toruń 2013, Tom IV, ss. 175-190; (plik PDF)
Gulczyńska J., Recepcja idei korczakowskich, „Biuletyn Historii Wychowania” 2012(28), Poznań 2012, ss. 153-162; (plik PDF)
Gulczyńska J., Społeczno – edukacyjna działalność sióstr Sokolnickich, (w:) Powiązania rodzinne wśród twórców polskiej teorii i praktyki edukacyjnej, (red.) W. Jamrożek, K. Kabacińska, W. Szulakiewicz, Poznań 2007, s. 137-145; (plik PDF)
Hubertus von Schoenebeck, Antypedagogika w dialogu. Wprowadzenie w rozmyślanie antypedagogiczne, przełożył D. Sztobryn, (W:) Studia Kulturowe i Edukacyjne UMK, Toruń 1991.
Hubertus von Schoenebeck, Kocham siebie takim, jakim jestem, Kraków 1994.
Illich I., Społeczeństwo bez szkoły, Warszawa 1976;
Juljańska A., Kwella M., Szymańska K., Pomocnik nauczyciela. Sprawdzone pomysły na zmotywowanie i zorganizowanie Twojej klasy, Łódź 2011;
W drodze do uczniowskiej szkoły COGITO, red. M. Kędra, Poznań 2018;
Ku pedagogii pogranicza, red. Z. Kwieciński i L. Witkowski. Toruń 1990;
Kunowski S., Problematyka współczesnych systemów wychowania, Kraków 2000;
Kupisiewicz Cz., Szkice z dziejów dydaktyki, Kraków 2010;
Okoń W., Dziesięć szkół alternatywnych, Warszawa 1997;
Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Naukowa Zbigniew Kwieciński i Bogusław Śliwerski, Warszawa 2003, t.1 – WERSJA NOWSZA PONIŻEJ;
Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2019;
Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach, red. Z. Kwieciński i L. Witkowski, Warszawa 1993;
Pękała J., Współczesne dylematy polskiego nauczyciela, „Kwartalnik Pedagogiczny” 2012, nr 2;
(dostęp i możliwość druku:
https://www.researchgate.net/publication/337890269_Wspolczesne_dylematy_polskiego_nauczyciela/link/5df0de354585159aa47445ea/download)
Retter H., John Dewey jako pedagog reform I wychowania do demokracji (w:) Z. Melosik, B. Śliwerski (red.), Edukacja alternatywna w XXI wieku, Poznań – Kraków 2010, s. 91-100,
(dostęp i możliwość druku:
https://www.researchgate.net/publication/334231622_John_Dewey_jako_pedagog_reform_i_wychowania_do_demokracji_John_Dewey_as_Progressive_Pedagogue_and_Educator_to_Democracy/link/5d1e1688299bf1547c987a8d/download)
Rohner R., Wenke H., Pedagogika planu daltońskiego, Łódź 2011;
Sowińska A., Sowiński R., Od nauczania do uczenia się. Nasz plan daltoński, Łódź 2017;
Suchodolski B., Wychowanie mimo wszystko, Warszawa 1991;
Surma B., Innowacyjne rozwiązania w metodzie Marii Montessori, „Edukacja elementarna w teorii i praktyce”, 2011, nr 4, s. 9-24;
(dostęp i możliwość druku:
https://www.researchgate.net/publication/322184545_Innowacyjne_rozwiazania_w_metodzie_Marii_Montessori
Szkudlarek T., Śliwerski B., Wyzwania pedagogiki krytycznej i antypedagogiki, Kraków 1992;
Szymański M. S., Niemiecka pedagogika reformy 1890 – 1933. Warszawa 1992;
Śliwerski B., Przekraczanie granic wychowania. Od „pedagogiki dziecka” do antypedagogiki, Łódź 1992;
Śliwerski B., Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków 1998.
Wołoszyn S., Nauki o wychowaniu w Polsce w XX wieku. Próba syntetycznego zarysu na tle powszechnym, Kielce 1998;
Zamojska E., Alternatywność i innowacyjność w edukacji współczesnej – na przykładzie Czech, „Kultura-Społeczeństwo-Edukacja” 2012, nr 1, s.105-119.
(dostęp i możliwość druku:
http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_14746_kse_2012_1_07/c/10839-10422.pdf)
Nurty edukacji alternatywnej w świetle wiedzy o procesach uczenia się, red. M. Żylińska, Stary Toruń 2019;

Pozycje źródłowe:
Dewey J., Moje pedagogiczne credo, Warszawa 2005;
Dewy J., Szkoła a społeczeństwo, Warszawa 2005;
Key E., Stulecie dziecka, Warszawa 2005;
Korczak J., Jak kochać dziecko, Warszawa 2004, wyd. 5;
Korczak J., Notes Janusza Korczaka z fragmentami dzieł pedagogicznych i literackich, wybór tekstów Z. Bobowicz, Warszawa 2016.
Montessori M., Domy dziecięce. Metoda pedagogiki naukowej stosowana w wychowaniu najmłodszych dzieci, Warszawa 2005.
Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej w zarysie, t.3, wybór i oprac. Stefan Wołoszyn, 1998, ale też inne wydania

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 11-PW-5W-pw-n w USOSweb