Historia myśli pedagogicznej 11-HMP-1W-pw-s
1. Początki myśli pedagogicznej na starożytnym Bliskim Wschodzie. Rozwój myśli pedagogicznej w starożytnej Grecji, okresie hellenistycznym i starożytnym Rzymie:(Pitagoras z Samos, Epikur, Sokrates, Platon, Arystoteles, Cyceron, Kwintylian).
2. Wychowanie i szkolnictwo w średniowieczu: Ojcowie oraz Doktorzy Kościoła i ich wpływ na wychowanie; renesans karoliński; renesans XII w.; średniowieczne koncepcje na temat organizacji szkół, programu i metod nauczania; zwłaszcza uniwersyteckiego; oświata w Polsce średniowiecznej; poglądy Augustyna z Hippony i Tomasza z Akwinu na rolę nauczyciela. Stanowe zróżnicowanie metod nauczania i wychowania. Poglądy na edukację kobiet w średniowieczu.
3. Koncepcje pedagogiczne w okresie renesansu, reformacji i kontrreformacji. Szkoły Braci Wspólnego Życia, renesansowe szkoły włoskie, szkolnictwo protestanckie i wykształcenie nowego modelu szkoły humanistycznej; szkolnictwo jezuickie. Wpływ myśli pedagogicznej na rozwój szkolnictwa (P. Vergerio, Erazm z Rotterdamu, J.L. Vives, M. Montaigne, F. Bacon). Polska myśl pedagogiczna doby renesansu, reformacji i kontrreformacji, rozwój szkolnictwa w Polsce XVI-XVII w.
4. Myśl pedagogiczna w czasach nowożytnych: cel nauki, metoda i treści nauczania; Kartezjusz; J.A. Komeński – dydaktyka i nowy system szkolny; J. Locke; idee pedagogiczne oświecenia (D. Diderot, J.J Rousseau).
5. Myśl pedagogiczna w praktyce szkolnej polskiego oświecenia: Komisja Edukacji Narodowej.
6. Modernizacja w XIX w.: J.H. Pestalozzi; A. Diesterweg i F. Froebel; nowe typy szkół; pedagogika J.F. Herbarta i H. Spencera.
7. Oświata i szkolnictwo na ziemiach polskich w XIX w. Specyfika rozwoju edukacji i myśli pedagogicznej na terenach poszczególnych zaborów. Zjawisko pracy organicznej i pracy u podstaw jako odpowiedź na germanizację i rusyfikację.
8. Główne kierunki pedagogiczne przełomu XIX i XX w. Pedagogika Nowego Wychowania
9. Polska myśl pedagogiczna okresu międzywojennego (1918-1939)
Ramowy program ćwiczeń:
1.Pedagogika grecka: Platon, Arystoteles
2.Pedagogika rzymska: Pseudo-Plutach, Kwintylian
3.Ojcowie Kościoła o wychowaniu (Augustyn, Hieronim, Bazyli)
4.Szkolnictwo średniowieczne (Einhard, dyplomy fundacyjne uniwersytetów)
5.Renesans w Europie (Vives, Erazm z Rotterdamu, T. Morus, T. Campanella)
6.Renesans w Polsce (szkolnictwo innowiercze i jezuickie, Sz. Marycjusz, Sebastian Petrycy, A.F. Modrzewski)
7.XVII w.: J. Locke, J.A. Komeński
8.XVIII w. (J.J. Rousseau, C.A. Helvetius, KEN, Izba Edukacyjna)
9.XIX w. (Pestalozzi, Herbart, Spencer)
Cele kształcenia
Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć
Kierunek studiów
Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK
Nakład pracy studenta (punkty ECTS)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
1. Student otrzymuje podstawową wiedzę w zakresie historii myśli pedagogicznej w szerokim, interdyscyplinarnym ujęciu.
2. Student potrafi przeprowadzić krytyczną analizę źródła historycznego. Potrafi powiązać fakty źródłowe z wiedzą interdyscyplinarną, bazującą na osiągnięciach pedagogiki, historii, socjologii, filozofii
3. W analizie zjawisk historycznych wykorzystuje szeroki kontekst uwarunkowań społecznych, politycznych, gospodarczych.
4. Posiada umiejętność czytania ze zrozumieniem prac naukowych oraz tekstów źródłowych, streszczania ich i komentowania; prawidłowego posługiwania się naukową terminologią; konstruowania dłuższej wypowiedzi piśmiennej i ustnej; gromadzenia i wykorzystywania informacji naukowej; systematyzowania wiedzy szczegółowej, porównywania faktów z przeszłości z bieżącą sytuacją; porównywania różnych koncepcji teoretycznych; rekapitulowania i podsumowywania dyskusji; wyciągania wniosków
5. Swobodnie wypowiada się i formułuje wnioski na piśmie. Poprawnie przygotowuje przypisy i zestawia bibliografię
Kryteria oceniania
- ocena podsumowująca (P) – aktywny udział w zajęciach, dyskusja podczas konwersatoriów,
- ocena formująca (F) – zaproponowanej przez studenta literatury potrzebnej do opracowania pracy semestralnej
-ocena podsumowująca (P) przedstawionej przez studenta pracy semestralnej
-ocena podsumowująca (P) stopień wyczerpania wypowiedzi ustnej/pisemnej na pytania zadane podczas kolokwium zaliczeniowego i egzaminu
bardzo dobry (bdb; 5,0):
dobry plus (+db; 4,5):
dobry (db; 4,0):
dostateczny plus (+dst; 3,5):
dostateczny (dst; 3,0):
niedostateczny (ndst; 2,0):
Literatura
Teksty źródłowe
Materiały do ćwiczeń z historii wychowania. Wybór: S. Kot, Warszawa 1994
Teksty źródłowe do dziejów wychowania, oprac. S. Możdżeń, t. 1-8, Kielce 1993
Źródła do dziejów myśli pedagogicznej, t. 1-11, Wrocław 1956-1969
Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, oprac. S. Wołoszyn, t. 1, Warszawa 1993
Podręczniki
Bartnicka K., Szybiak I., Zarys historii wychowania, Warszawa 2001
Historia wychowania, red. Ł. Kurdybacha, t. 1-2, Warszawa 1965-1967
Historia wychowania. Słownik biograficzny, red. A. Gąsiorowski, Olsztyn 2002
Kot S., Historia wychowania, t. 1-2, Warszawa 1994
Krajewski M., Dzieje wychowania i doktryn pedagogicznych, Płock 2003
Krajewski M., Dzieje wychowania i doktryn pedagogicznych. Zarys wykładu, Płock 2005
Litak S., Historia wychowania, Kraków 2004
Markiewiczowa H., Wybrane zagadnienia z historii wychowania, Warszawa 2001
Możdżeń S., Zarys historii wychowania, Kielce 1992-1995
Orczyk A., Zarys historii szkolnictwa i myśli pedagogicznej, Warszawa 2008
Pedagogika, t. I, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Warszawa 2004.
Perroy E., Doucet R., Lareille A., Historia wychowania, Warszawa 1969
Wołoszyn S., Dzieje wychowania i myśli pedagogicznej w zarysie, Warszawa 1996
Wroczyński R., Dzieje oświaty polskiej, t. 1-2, Warszawa 1987
LITERATURA DODATKOWA:
Ryś J., Szkolnictwo parafialne w miastach Małopolski w XV wieku, Warszawa 1995
Karpiński A., Kobieta w mieście polskim w drugiej połowie XVI i w XVII wieku, Warszawa 1995
Chachaj M., Zagraniczna edukacja Radziwiłłów od początku XVI do połowy XVII wieku, Lublin 1995
Borawska T., Życie umysłowe na Warmii w czasach Mikołaja Kopernika, Toruń 1996
Guriewicz A., Kategorie kultury średniowiecznej, Warszawa 1976
Genicot L., Powstaje nowy świat, Warszawa 1964
Wkład pijarów do nauki i kultury w Polsce XVIII-XIX w., red. I. Stasiakiewicz-Jasiukowa, Warszawa-Kraków 1993
Jezuici a kultura polska, red. L. Grzebień, S. Obirek, Kraków 1993
Sczaniecki P., Cracovia Litterarum. Kultura umysłowa i literacka Małopolski w dobie Renesansu, Kraków 1991
Ożóg K., Kultura umysłowa w Krakowie w XIV wieku. Środowisko duchowieństwa świeckiego, Wrocław 1987.
Burke P., Kultura i społeczeństwo w renesansowych Włoszech, Warszawa 1991
Utrio K., Córki Ewy. Historia kobiety europejskiej, Warszawa 1998
Grzelecki W., Szkoły – kolonie Uniwersytetu Krakowskiego 1588-1773. Problematyka kształcenia i wychowania, Wrocław 1986
Piechnik L. SJ, Powstanie i rozwój jezuickiej „Ratio studiorum” (1548-1599), Kraków 2003
Wyrozumski J., Z najstarszych dziejów Uniwersytetu Krakowskiego. Szkice, Kraków 1996
Szczur S., Papież Urban V i powstanie uniwersytetu w Krakowie w 1364 r., Kraków 1999
Tworek S., Działalność oświatowo-kulturalna kalwinizmu małopolskiego (połowa XVI-połowa XVIII w.), Lublin 1970
Żurawski Z., Jan Amos Komeński jako nauczyciel i wychowawca młodego pokolenia, Wrocław 2006
Banniard M., Geneza kultury europejskiej V-VIII w., Warszawa 1995
Wychowanie w rodzinie polskiej od schyłku XVIII do połowy XX wieku, red. K. Jakubiak, A. Winiarz, Bydgoszcz 2000
Bartnicka K., Działalność edukacyjna Jana Śniadeckiego, Wrocław 1973
Baszkiewicz J., Młodość uniwersytetu, Warszawa 1997
Bieńkowski T., Jan Amos Komeński o nauczaniu i wychowaniu, Pułtusk 1998
Bogucka M., Dzieje kultury polskiej do roku 1918, Wrocław 1987
Borkowska U., Życie codzienne polskich klasztorów żeńskich w XVII-XVIII wieku, Warszawa 1996
Burckhard J., Kultura odrodzenia we Włoszech, Warszawa 1965
Carpacino J., Życie codzienne w Rzymie w okresie rozkwitu cesarstwa, Warszawa 1960
Centkowski J., Rzeczpospolite uczonych, żaków i wagantów, Warszawa 1987
Chachaj M., Zagraniczna edukacja Radziwiłłów od początku XVI do połowy XVII wieku, Lublin 1995
Collins R., Europa wczesnośredniowieczna 300-1000, Warszawa 1996
Contenau G., Życie codzienne w Babilonii i Asyrii, Warszawa 1963
Crombie A.C., Nauka średniowieczna i początki nowożytnej, t. 1-2, Warszawa 1960
Człowiek średniowiecza, pod red. J. Le Goffa, Warszawa 1996
Delumeau J., Cywilizacja Odrodzenia, Warszawa 1987
Duby G., Czasy katedr. Sztuka i społeczeństwo 980-1420, Warszawa 1986
Dutkowa R., Komisja Edukacji Narodowej. Zarys działalności, Wrocław 1973
Flaceliére R., Życie codzienne Grecji za czasów Peryklesa, Warszawa 1985
Friedenthal R., Marcin Luter, jego życie i czasy, Warszawa 1991
Głowacka A., Początki szkolnictwa i oświaty rolniczej w Wielkopolsce (1840-1914), Poznań 1965
Hellwig J., Ewaryst Estkowski – prekursor nowatorstwa pedagogicznego w Polsce, Poznań 1984
Hellwig J., Rola Towarzystwa Naukowej Pomocy im. Karola Marcinkowskiego, Poznań 1994
Huizinga J., Jesień średniowiecza, Warszawa 1974
Jamrożek W., Idee edukacyjne polskiej socjalnej demokracji w Galicji, Poznań 1994
Jan Kochanowski i kultura Odrodzenia, pod red. Z. Libery i M. Żurawskiego, Warszawa 1985
Kaczmarczyk Z., Polska czasów Kazimierza Wielkiego, Kraków 1964
Kiryk F., Nauk przemożnych perła, Warszawa 1991
Korus K., Program wychowawczy Plutarcha z Cheronei, Wrocław 1978
Kramer S., Historia zaczyna się w Sumerze, Warszawa 1961
Kristeller P.O., Humanizm i filozofia, Warszawa 1985
Krukowski J., Z dziejów szkolnictwa parafialnego Krakowa w okresie Odrodzenia, Kraków 1986
Kucha R., Oświata elementarna w Królestwie Polskim 1864-1914, Lublin 1982
Kultura Polski średniowiecznej X-XIII w., pod red. J. Dowiata, Warszawa 1985
Kumaniecki K., Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1977
Kurdybacha Ł., Mittera-Dobrowolska M., Komisja Edukacji Narodowej, Warszawa 1973
Lelong Ch., Życie codzienne w Galii Merowingów, Warszawa 1967
Libiszowska Z., Francja encyklopedystów, Warszawa 1973
Marrou H.I., Historia wychowania w starożytności, Warszawa 1969
Matthew D., Europa wieków średnich, Warszawa 1996
Mączak A., Życie codzienne w podróżach po Europie w XVI i XVII w., Warszawa 1978
Michalik B., Działalność oświatowa Ignacego Potockiego, Wrocław 1979
Mizia T., Szkoły średnie Komisji Edukacji Narodowej na terenie Korony, Warszawa 1975
Mizia T., Szkolnictwo parafialne w czasach Komisji Edukacji Narodowej, Wrocław 1964
Montet P., Życie codzienne w Egipcie w epoce Ramessydów, Warszawa 1964
Mrozowska K., Funkcjonowanie systemu szkolnego Komisji Edukacji Narodowej na terenie Korony w latach 1782-1793, Wrocław 1985
Nauczanie w dawnych wiekach. Edukacja w średniowieczu i u progu ery nowożytnej. Polska na tle Europy, pod red. W. Iwańczaka i K. Brachy, Kielce 1997
Nowak Z., Jan Dantyszek. Portret renesansowego humanisty, Wrocław 1982
Olczak S.K., Szkolnictwo parafialne w Wielkopolsce w XVII i XVIII wieku (w świetle wizytacji kościelnych), Lublin 1978
Pastoreau M., Życie codzienne we Francji i Anglii w czasach rycerzy okrągłego stołu (XII-XIII w.), Warszawa 1990
Pernaud R., Kobieta w czasach wypraw krzyżowych, Gdańsk 1996
Pijarzy w kulturze dawnej Polski. Ludzie i zagadnienia, Kraków 1982
Podgórska E., Szkolnictwo elementarne Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego (1807-1815), Warszawa 1960
Riché P., Edukacja i kultura w Europie Zachodniej (VI-VIII w.), Warszawa 1995
Riché P., Życie codzienne w państwie Karola Wielkiego, Warszawa 1979
Rodzina a wychowanie – ciągłość i zmienność na przestrzeni wieków, pod red. J. Jundziłła, Bydgoszcz 1995
Rola i miejsce kobiet w edukacji i kulturze polskiej, pod red. W. Jamrożka i D. Żołądź-Strzelczyk, t. 1-2, Poznań 1998-1999
Ryś J., Szkolnictwo parafialne w miastach Małopolski w XV wieku, Warszawa 1995
Samsonowicz H., Jesień polskiego średniowiecza, Poznań 2002
Sieciechowiczowa Ł., Życie codzienne w renesansowym Poznaniu 1518-1619, Warszawa 1974
Stasiewicz-Jasiukowa J., Onufry Kopczyński – współpracownik Komisji Edukacji Narodowej, Wrocław 1987
Stopka K., Szkoły katedralne metropolii gnieźnieńskiej w średniowieczu, Kraków 1994
Targosz K., Jana Sobieskiego nauki i peregrynacje, Wrocław 1985
Topolski J., Świat bez historii, Poznań 1998
Truchim S., Historia szkolnictwa i oświaty polskiej w Wielkim Księstwie Poznańskim, Łódź 1967
Vetulani A., Początki najstarszych wszechnic w Europie Środkowej, Warszawa 1984
Wroczyński R., Dzieje oświaty polskiej do roku 1795, Warszawa 1983
Wroczyński R., Myśl pedagogiczna i programy oświatowe w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa 1963
Wróblewski R., Pojęcie arete w drugiej połowie V w. p.n.e., Toruń 1979
Z dziejów szkolnictwa jezuickiego w Polsce, Kraków 1994
Żołądź D., Ideały edukacyjne doby staropolskiej, Warszawa 1990
Żołądź-Strzelczyk D., Peregrinatio acedemica. Studia młodzieży polskiej z Korony i Litwy na akademiach i uniwersytetach niemieckich w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, Poznań 1996
Banniar M., Geneza kultury europejskiej V-VIII w., Warszawa 1995
Wychowanie w rodzinie polskiej od schyłku XVII do połowy XX wieku, pod red. K. Jakubiaka, A. Winiarza, Bydgoszcz 2000
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: