Wprowadzenie do komunikacji interkulturowej 09-WKI-3LF-11

Następujące zagadnienia objęte są programem zajęć:
- podstawowa siatka pojęć opisujących zjawiska kulturowe i ich współzależność;
- reprezentacje kulturowe i zjawisko tożsamości społeczno-kulturowej; symboliczna natura komunikacji oraz jej podstawowe modele i wyznaczniki;
-źródła współczesnych poglądów na kulturę i komunikację;
- współczesne, wybrane podejścia metodologiczne stosowane w porównywaniu kultur;
- postawy wobec odmienności: etnocentryzm i stereotypizacja a otwartość kulturowa;
- typy kontaktów interkulturowych i ich dynamika;
- elementy polityki kulturowej i jej konsekwencje dla dynamiki kulturowej;
- mediacja interkulturowa i warunki kształtowania dialogu interkulturowego.

W cyklu 2020/SZ:

Jak w opisie ogólnym przedmiotu

W cyklu 2021/SZ:

Jak w opisie ogólnym przedmiotu

Cele kształcenia

1/ ukazanie komunikacji interkulturowej jako interdyscyplinarnej dziedziny wiedzy 2/ zapoznanie studentów z siatką podstawowych pojęć opisujących zjawiska kulturowe i komunikację interkulturową 3/ uwrażliwienie na złożoność komunikacji i jej symboliczną naturę 4/ zapoznanie studentów z podstawową problematyką dynamiki kontaktów interkulturowych i ich wyznacznikami 5/ rozwijanie umiejętności wyważonej interpretacji i oceny zjawisk kulturowych, w tym zwłaszcza dostrzegania stereotypów i uprzedzeń 6/ zapoznanie z wybranymi typami komunikacji, jako zespołami funkcjonalnych, zrytualizowanych praktyk dyskursywnych 7/ budzenie zainteresowania rozległą problematyką (inter)kulturową jako ogólną ramą, przydatną w rozpatrywaniu bardziej szczegółowych zagadnień 8/ kształcenie umiejętności podejmowania dyskusji i wykonywania zadań zespołowych dotyczących komunikacji i odmienności interkulturowej 9/ zapoznanie z współczesnymi, wybranymi metodologiami porównywania kultur 10/ budowanie kognitywnych podstaw świadomego i aktywnego podchodzenia do własnych kontaktów interkulturowych, kształtowanych na zasadzie partnerstwa

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

Materiały do zajęć będą udostępniane w zespole zajęć na Teamsie

Kierunek studiów

filologia romańska

Liczba godzin przedmiotu

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

II rok

Koordynatorzy przedmiotu

Bernadeta Wojciechowska

Efekty kształcenia

Po zakończeniu przedmiotu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student:
1/ dostrzega i rozumie złożoność zjawisk komunikacyjno-kulturowych i wielość możliwych ujęć tej problematyki
2/ wyjaśnia podstawowe pojęcia z zakresu komunikacji interkulturowej, semiotyki i antropologii kulturowej
3/ dostrzega i docenia współdziałanie różnych kodów semiotycznych w komunikacji społecznej
4/ identyfikuje główne wyznaczniki zjawisk zróżnicowania intra- i interkulturowego
5/ zna ogólne modele komunikacji intra- i interkulturowej, uwzględniające także pozajęzykowe wyznaczniki
6/ wykorzystuje podstawowe kryteria zróżnicowania kulturowego w objaśnianiu prostszych przypadków odmienności
7/ charakteryzuje ogólnie współczesne społeczności wielokulturowe i aktualne wyzwania globalne
8/ wymienia i charakteryzuje główne podejścia metodologiczne w kontrastowaniu kultur
9/ charakteryzuje pojęcia mentalności i tożsamości kulturowej oraz ich wpływ na przebieg komunikacji interkulturowej
10/ objaśnia pojęcia mediacji i otwartości kulturowej, a także pojęcie kompetencji interkulturowej
11/ potrafi wykorzystać nabytą wiedzę i umiejętności w kształtowaniu własnej kompetencji i wrażliwości interkulturowej
12/ dostrzega typowe nieprawidłowości i nadinterpretacje w kontaktach interkulturowych
13/ wykazuje chęć dyskutowania o kwestiach dot. komunikacji społecznej i współczesnej problematyki interkulturowej
14/ korzysta ze źródeł bibliograficznych, w tym internetowych

Kryteria oceniania

Zaliczenie z oceną 'dostateczny' wymaga spełnienia następujących warunków:
- przygotowanie do zajęć
- przygotowanie 2 sprawozdań z zajęć wskazanych przez wykładowcę
- aktywne uczestnictwo w dyskusjach podczas konwersatoriów (ocena pozytywna wymaga aktywnego i merytorycznego udziału na co najmniej 3 zajęciach)
- pozytywny wynik (min. 60/100 pkt) w teście pisemnym (przeprowadzanym na koniec semestru).
Na ocenę końcową składają się : ocena z testu końcowego (50%), oceny z 2 sprawozdań (25%) oraz ocena za przygotowanie i udział w zajęciach (25%)

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy.

Literatura

1995. Cultures, culture. No spéc. du Français dans le Monde.
2002. Un cadre européen commun de référence pour les langues. Strasbourg: Division des Langues vivantes / Didier.
Bartmiński, J. 2007. Językowe podstawy obrazu świata.
Byram, M.S. 1997. Teaching and Assessing Intercultural Communicative Competence. Multilingual Masters Ltd.
Camilleri, A. 2002. How strange! The use of anecdotes in the development of intercultural competence. Graz: ECML.
Dąbrowski, M. 2001. Swój/Obcy/Inny. Z problemów interferencji i komunikacji międzykulturowej. Warszawa, Świat Literacki.
Dobek-Ostrowska, B. 2001. Nauka o komunikowaniu. Podstawowe orientacje teoretyczne. Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Gajda, J. 2002. Antropologia kulturowa. Wprowadzenie do wiedzy o kulturze. Cz. 1., Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
Gannon, M.J. 2009. The Cultural Metaphoric Method. Description, Analysis, and Critic. International Journal of cross cultural management 9(3), 275-287.
Hall, E.T. 1989, Understanding cultural differences. Maine, Intercultural Press.
Hall, E.T. 1984. Le langage silencieux. Paris: Seuil. (éd. amér. 1957)
Hinkel, E. (ed.) 1999. Culture in Second Language Teaching and Learning, Cambridge, CUP.
Hofstede, G. 2011. Dimensionalizing Cultures: The Hofstede Model in Context. Online readings in Psychology and Cultures, 2(1). https://doi.org/10.9707/2307-0919.1014
Klimczuk, A. 2013. Hipoteza Sapira-Whorfa - przegląd argumentów zwolenników i przeciwników, „Kultura-Społeczeństwo-Edukacja” 1/2013, 165-182.
Lussier, D. 1997. Domaines de référence pour l’évaluation de la compétence culturelle. Etudes de Linguistique appliquée 106. 231-246.
Mackiewicz, M. (red.) 2005. Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i interkulturowa”. Poznań: Wyższa Szkoła Bankowa.
Mamzer, H. 2008. Czy klęska wielokulturowości? Poznań: Wyd. Fundacji Humaniora.
Roland-Gosselin, E. 2005. « Cultures et relations interculturelles ». Le Français dans le Monde 339. 38-40.
Trompenaars, F. Hampden-Turner, Ch. 2002. Siedem wymiarów kultury. Kraków: Oficyna Ekonomiczna.
Wierzbicka, A. 1999. Język – umysł – kultura. Warszawa: PWN.
Wilczyńska, W. 1990. "Avez-vous vu la même chose que les Français?" Le Français dans le Monde 236. 73-77.
Wilczyńska, W. 1995. "Communication et représentations de type culturel". Le Français dans le Monde 276. 37-40
Wilczyńska, W. 2003. “Hospitality in intercultural teacher training”. W: G. Zarate, Cultural mediation and language learning and teaching, Council of Europe / European Centre for Modern Languages. 143-163. (współautorstwo z : Liskova, L, Edvardsdóttir, S., Speitz, H.)
Wilczyńska, W. 2004. « Identité bilingue et compétence personnalisée », French Studies in Southern Africa 33. 94-112.
Wilczyńska, W. 2005. “Czego potrzeba do udanej komunikacji interkulturowej?” In: Mackiewicz, M. (red.) Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i interkulturowa”. 15-26.
Wilczyńska, W. 2009. „Przygotowanie do komunikacji interkulturowej: wytyczne polityki europejskiej a dydaktyka języków obcych”. W: Mackiewicz, M. (red.) Kompetencja interkulturowa w teorii i praktyce edukacyjnej. Wyd. Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu. 113-123.
Wilczyńska, W., Mackiewicz, M. i J. Krajka 2019. Wprowadzenie do komunikacji interkulturowej. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

W cyklu 2020/SZ:

Podstawowa literatura (j. pol.)
1. Aleksandrowicz-Pędich, L. 2005. Międzykulturowość na lekcjach języków obcych. Białystok: Wyd. Uniwersytetu w Białymstoku.
2. Dąbrowski, M. 2001. Swój/Obcy/Inny. Z problemów interferencji i komunikacji międzykulturowej. Warszawa, Świat Literacki.
3. Dobek-Ostrowska, B. 2001. Nauka o komunikowaniu. Podstawowe orientacje teoretyczne. Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.
4. Gajda, J. 2002. Antropologia kulturowa. Wprowadzenie do wiedzy o kulturze. Cz. 1., Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
5. Leonard, D. 2003. Przewodnik po Unii Europejskiej. Warszawa: EMKA.
6. Mackiewicz, M. (red.) 2005. Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i interkulturowa”. Poznań: Wyższa Szkoła Bankowa.
7. Mamzer, H. 2008. Czy klęska wielokulturowości? Poznań: Wyd. Fundacji Humaniora.
8. Mole, J. 2000. W tyglu Europy. Wzorce i bariery kulturowe w przedsiębiorstwach, Warszawa, Prószyński i S-ka.
9. Nęcki, Z. 2000. Komunikacja międzyludzka. Kraków: ANTYKWA.
10. Sujak, E. 2006. Psychologia komunikacji. Kraków: Wyd. WAM.
11. Trompenaars, F. Hampden-Turner, Ch. 2002. Siedem wymiarów kultury. Kraków: Oficyna Ekonomiczna.
12. Wierzbicka, A. 1999. Język – umysł – kultura. Warszawa: PWN.
13. Wojciszke, B. 1989. Teoria schematów społecznych. Struktura i funkcjonowanie wiedzy o otoczeniu społecznym. Wrocław: PAN.

Podstawowa literatura (j. franc)
1. (-) 1995. Cultures, culture. No spécial du Français dans le Monde. (à voir aussi la bibliographie en fin de volume...)
2. (-) 2002. Un cadre européen commun de référence pour les langues. Strasbourg: Division des Langues vivantes / Didier.
3. Besse, H. 1993. "Cultiver une identité plurielle". Le Français dans le Monde 254. 42-48.
4. Charaudeau, P. 1995. «Analyse du discours et pratique de l’interculturel». Dialogues et cultures 25.
5. Clanet, C. 1985. L'interculturel. Introduction aux approches interculturelles en Education et en Sciences Humaines. Toulouse: Presses Universitaires du Mirail
6. Hall, E.T. 1984. Le langage silencieux. Paris: Seuil. (éd. amér. 1957)
7. Lussier, D. 1997. Domaines de référence pour l’évaluation de la compétence culturelle. Etudes de Linguistique appliquée 106. 231-246.
8. Roland-Gosselin, E. 2005. « Cultures et relations interculturelles ». Le Français dans le Monde 339. 38-40.
9. Vinsonneau, G. 2005. Contextes pluriculturels et identités. Fontenay-sous-Bois : Sides.

Podstawowa literatura (j. ang.)
1. Byram, M. 1991. Assessing Intercultural Competence in Language Teaching. University of Durkham.
2. Byram, M.S. 1997. Teaching and Assessing Intercultural Communicative Competence. Multilingual Matters Ltd.
3. Camilleri, A. 2002. How strange! The use of anecdotes in the development of intercultural competence. Graz: ECML.
4. Chen, G.M., & Starosta, W., (1996). Intercultural Communication Competence: A sythesis, Communication Yerabook, 19, pp. 353- 383.
5. Kidd, W. 2002. Culture and identity. New York: Palgrave.
6. Hall, E.T. (1989 B), Understanding cultural differences. Maine, Intercultural Press.
7. Hinkel, E. (ed.) (1999) Culture in Second Language Teaching and Learning, Cambridge, CUP.

Artykuły własne:
1. 1990. "Avez-vous vu la même chose que les Français?" Le Français dans le Monde 236. 73-77.
2. 1991. "L'importance des stéréotypes". EDAV 5. (CIEP- BELC). 113-123.
3. 1994. "Développer les stratégies de communication en LE: le rôle des attitudes et représentations de type culturel". Neofilolog 8. 32-38.
4. 1995. "Communication et représentations de type culturel". Le Français dans le Monde 276. 37-40
5. 1996. "La formation des enseignants de FLE et l'interculturel". In: Magnuszewska Z. (éd.) Actes du Colloque international: "Le Français et la Culture francophone". Zielona Góra: Wyd. WSP. 67-73.
6. 1999. "Kształcenie do autonomizacji w JO a problem wzorców i imitacji". Neofilolog 18. 18-24.
7. 2000. "Dimension européenne: thème fédérateur dans la problématique actuelle de l'interculturel?" In: Le français langue étrangère à l’université. Nouveaux objectifs, nouveaux besoins. Warszawa: Instytut Romanistyki. 19-32.
8. 2002. “Apprentissage en semi-autonomie et son potentiel pour la recherche action (RA)”, w: A. Niżegorodcew (red.), Beyond L2 Teaching. Language Research in Second Language Acquisition. Kraków: Jagiellonian University Press. 9-17.
9. 2002. “Badania interkulturowe w praktyce dydaktycznej” W: T. Siek-Piskozub (red.) European Year of Languages 2001. Proceedings of the 3rd CER-FIPLV conference. Poznań: UAM i Motivex. 127-137.
10. 2003. “Hospitality in intercultural teacher training”. W: G. Zarate, Cultural mediation and language learning and teaching, Council of Europe / European Centre for Modern Languages. 143-163. (współautorstwo z : Liskova, L, Edvardsdóttir, S., Speitz, H.)
11. 2004. “O mediacji interkulturowej (na przykładzie praktyk w zakresie gościnności w Europie)”. Neofilolog 23. 69-79.
12. 2004. « Identité bilingue et compétence personnalisée », French Studies in Southern
Africa 33. 94-112.
13. 2005. « O postawie otwartości interkulturowej ». In : Karpińska-Szaj, K. (red.) Nauka języków obcych w dobie integracji europejskiej. 69-80.
14. 2005. “Czego potrzeba do udanej komunikacji interkulturowej?” In: Mackiewicz, M. (red.) Dydaktyka języków obcych a kompetencja kulturowa i interkulturowa”. 15-26.
15. 2006. « Autonomie de l'apprenant et préparation à la médiation culturelle». Neophilologica 18. 101 – 112.
16. 2007. „Wielojęzyczność – przegląd problematyki w ujęciu dydaktycznym”. W: Jodłowiec, M. i A. Niżegorodcew (red.) Dydaktyka języków obcych na początku XXI wieku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. 27-40.
17. 2007. Wielojęzyczność a wykorzystanie różnorodności kontekstów europejskich w nauczaniu szkolnym. Poznań: Wydział Neofilologii UAM. Współautorstwo z: J. Górecka, E. Mosorka, A. Nowicka, H. Skrivánek i B. Wojciechowska.
18. 2009. „Przygotowanie do komunikacji interkulturowej: wytyczne polityki europejskiej a dydaktyka języków obcych”. W: Mackiewicz, M. (red.) Kompetencja interkulturowa w teorii i praktyce edukacyjnej. Wyd. Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu. 113-123.

W cyklu 2021/SZ:

Uwagi

W cyklu 2020/SZ:

Warunki i tryb odbywania zajęć dydaktycznych
Udział w zajęciach jest obowiązkowy. Zajęcia odbywają się zasadniczo w języku francuskim. Pewne ich fragmenty mogą odbywać się w j. polskim, o ile okaże się to niezbędne dla zrozumienia poruszanych zagadnień. Zajęciom towarzyszy prezentacja multimedialna, zwykle nie w języku komentarza, co ma służyć m.in. lepszemu zrozumieniu treści. Nie zezwala się na fotografowanie slajdów czy nagrywanie zajęć.
Warunki usprawiedliwiania i odrabiania nieobecności na zajęciach
Dopuszcza się 1 obecność nieusprawiedliwioną oraz 2 nieobecności usprawiedliwione (zaświadczenie lekarskie). Ze względu na sporą liczebność grupy usprawiedliwienia należy przedstawić łącznie na ostatnich zajęciach w semestrze.
W przypadku więcej niż 3 nieobecności (usprawiedliwionych lub nieusprawiedliwionych) student zdaje kolokwium ustne z tematyki opuszczonych zajęć. Odbywa się ono w trakcie dyżuru pracownika (piątek), a należy umówić się na nie – najlepiej drogą mailową, co najmniej na tydzień wcześniej.
Warunki uzyskiwania zaliczenia
Dla zaliczenia przedmiotu wymagany jest, prócz zwykłej, aktywnej obecności na zajęciach (zob. punkt poprzedni), pozytywny wynik (tj. min. 60/100 pkt.) w każdym z 2 zwięzłych testach pisemnych (każdy po ok. 20 min.). I tak:
• zaliczenie z wynikiem ‘dostateczny’ wymaga uzyskania co najmniej 60 pkt. w teście,
• zaliczenie z wynikiem ‘dostateczny plus’ wymaga uzyskania co najmniej 70 pkt. w teście.
• zaliczenie z wynikiem ‘dobry’ wymaga uzyskania co najmniej 80 pkt. w teście.
Pierwszy test jest przeprowadzany w połowie semestru (zwykle na zajęciach nr 7), a drugi pod koniec semestru (zwykle na przedostatnich zajęciach). Testy sprawdzają znajomość podstawowej problematyki komunikacji interkulturowej. W razie nieobecności lub niezaliczenia danego testu student zdaje szczegółowe kolokwium ustne, a jego wynik wyrażany jest w punktach.

Studenci aspirujący do oceny wyższej niż ‘dobry’ powinni uzyskać odpowiednio wysoki, średni wynik punktowy w obu testach (tj. min. 80 pkt.), a ponadto wykazać się szczególną aktywnością, co może przyjmować następujące formy:
(a) systematyczny udział w krótkich dyskusjach przeplatających wykład;
Student może nawiązywać do wcześniej wprowadzanych zagadnień, lecz także do osobistych przemyśleń, lektur i znaczących doświadczeń dot. różnych aspektów komunikacji językowej.
(b) przygotowanie w oparciu o wskazówki, w grupach 3-5 osób, prezentacji słownych i/lub multimedialnych dot. kwestii interkulturowych;
Prezentację (Power Point) należy przesłać mi mailowo do akceptacji co najmniej 2 dni przed terminem zajęć (czyli do środy wieczór), zadbawszy także o jej poprawność językową.
(c) samodzielna lektura i opracowanie wybranej pozycji książkowej lub serii min. 4 artykułów oraz kolokwium ustne z tego zakresu;
(d) wyjątkowo: przygotowanie indywidualne lub w grupach 2-3 osób dossier (zestawu artykułów, fragmentów opracowań, komentarza własnego, materiału graficznego itp.) dot. wybranych zagadnień komunikacji interkulturowej.
Forma ta jest stosowana tylko w tych przypadku, gdy student ze względów losowych nie ma możliwości wykazać się aktywnością na zajęciach. Należy indywidualnie zaproponować tematykę i formę dossier oraz uzgodnić sposób jego przygotowania.
Formy aktywności (b), (c) i (d) wymagają wcześniejszego uzgodnienia z wykładowcą. Podejmując te zadania, student powinien wykazać się odpowiednio pogłębionym rozumieniem poruszanej problematyki – nie wystarczy więc powierzchowne, formalne tylko wykonanie zadania.
Termin i tryb zaliczenia
Wyniki każdego z testów komunikowane są na kolejnych zajęciach: udostępniona będzie do wglądu lista z ilością uzyskanych punktów.
Zaliczenie semestru w postaci oceny jest wpisywane do systemu USOS najpóźniej w ciągu 7 dni od daty zakończenia semestru.

W cyklu 2021/SZ:

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 09-WKI-3LF-11 w USOSweb