Teoria przekładu 09-TPRZ-11

Przedmiot analizy teorii przekładu. Pojęcie teorii przekładu, podstawowe zadania teorii przekładu.
Przekład jako akt komunikacji. Analiza procesu przekładu. Zasady pracy tłumacza.
Norma przekładu. Pojęcie normy przekładu. Rodzaje wymogów normatywnych wobec przekładu.
Problemy stylistyki przekładu. Adekwatność przekazu środków obrazowych. Pojęcie pola asocjacyjnego. Zasada kompensacji.
Aspekt translatoryczny języka. Teorie lingwistyczne przekładu.
Aspekt translatoryczny tekstu. Pojęcie tekstu, struktura tekstu, Kontekstualizacja wypowiedzi.
Językowe i pozajęzykowe uwarunkowania procesu przekładu.
Teoria przekładu a językoznawstwo kontrastywne, psycholinwistyka, socjolingwistyka i semiotyka
Teoria denotacyjna i transformacyjna procesu przekładu. Model semantyczny.
Koncepcje ekwiwalencji. Ekwiwalencja i adekwatność.
Kontekst i sytuacja w procesie przekładu. Kontekst językowy i sytuacyjny.
Typy przekładów z punktu widzenia tekstu wyjściowego.
Słownictwo bezekwiwalencyjne i metody jego przekładu. Tłumaczenie jednostek frazeologicznych.
Interferencja a proces przekładu. Słowniki dwujęzyczne a problem interferencji.

Cele kształcenia

Przygotowanie studentów do tłumaczenia tekstów od strony teoretycznej. Szukanie odpowiedzi na pytanie, czym jest tłumaczenie w świetle współczesnych badań translatorycznych, które nawiązują do wyników prac prowadzonych w ramach różnych dyscyplin naukowych. Uporządkowanie opinii i poglądów na temat translacji. Zapoznanie z formami realizacyjnymi translacji (z mechanizmami lingwistycznymi i psychicznymi i uwarunkowaniami kulturowymi). Przyswojenie opisu tłumaczenia w ramach translacyjnego układu komunikacyjnego ( jego poszczególnych elementów i zachodzących w nim procesów). Zapoznanie z pojęciem ekwiwalencji przekładowej oraz kryteriami, według których należy ją mierzyć. Umiejętność rozróżniania tekstu ekwiwalentnego i adekwatnego. Wypracowanie umiejętności oceny jakości tłumaczenia w kontekście zjawiska interferencji językowej. Zapoznanie z typami przekładu z punktu widzenia tekstu wyjściowego.

Kierunek studiów

filologia rosyjska

Poziom przedmiotu

II stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

I rok

Efekty kształcenia

Po zakończeniu przedmiotu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student potrafi:
Opisać teoretyczne zasady przekładu i zadania teorii przekładu.
Przedstawić proces przekładu jako akt komunikacji i warsztat pracy tłumacza.
Wymienić wymogi normatywne wobec przekładu. Scharakteryzować aspekt normatywny przekładu.
Prawidłowo interpretować stylistykę przekładu danego tekstu oraz środków obrazowych.
Opisać aspekt translatoryczny języka i tekstu oraz główne teorie lingwistyczne przekładu.
Opisać językowe i pozajęzykowe uwarunkowania przekładu.
Opisać zależności pomiędzy przekładem a innymi dziedzinami językoznawstwa, innych nauk humanistycznych i społecznych
Scharakteryzować zagadnienia związane z denotacją i transformacją procesu przekładu. Stosować w praktyce różne typy ekwiwalencji.
Uwzględniać kontekst i sytuację w procesie przekładu. Tłumaczyć w praktyce jednostki frazeologiczne i słownictwo bezekwiwalencyjne.
Wymienić typy przekładów z punktu widzenia tekstu wyjściowego. Znać rodzaje interferencji.

Kryteria oceniania

Kryteria oceniania:
- obecność oraz aktywny udział na zajęciach;
- systematyczne przygotowanie do zajęć;
- egzamin końcowy.

Metody oceniania:
• Metody kształtujące:
bieżąca ocena i kontrola stopnia opanowania materiału zaprezentowanego w trakcie zajęć.
• Metody podsumowujące:
ostateczna, końcowa ocena polegająca na umiejętności zaprezentowania wiedzy nabytej w ramach przedmiotu podczas egzaminu.

Skala ocen:
• bardzo dobry (bdb; 5,0): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia obejmujących wszystkie istotne aspekty;
• dobry plus (+db; 4,5): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia obejmujących wszystkie istotne aspekty z pewnymi błędami lub nieścisłościami;
• dobry (db; 4,0): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia z pominięciem niektórych mniej istotnych aspektów;
• dostateczny plus (+dst; 3,5): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia z pominięciem niektórych istotnych aspektów lub z istotnymi nieścisłościami;
• dostateczny (dst; 3,0): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia z pominięciem niektórych ważnych aspektów lub z poważnymi nieścisłościami;
• niedostateczny (ndst; 2,0): brak osiągnięcia przez studenta zakładanych efektów kształcenia.

Literatura

1. Brzozowski J., Stanąć po stronie tłumacza. Zarys poetyki opisowej przekładu, Kraków 2011.
2. Grucza F., Tłumaczenie, teoria tłumaczeń, translatoryka. w: F. Grucza(red.), Problemy translatoryki i dydaktyki translatorycznej, Warszawa 1986, s. 9-27.
3. Hejwowski K., Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa 2007.
4. Kielar Barbara Z., Zarys translatoryki, Warszawa 2003.
5. Kierzkowska D., Tłumaczenie prawnicze, Warszawa 2002.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 09-TPRZ-11 w USOSweb