Teoria i praktyka przekładu 09-TPP-ZU-12

Przedmiot analizy teorii przekładu. Pojęcie teorii przekładu, podstawowe zadania teorii przekładu.
Przekład jako akt komunikacji. Analiza procesu przekładu. Zasady pracy tłumacza.
Norma przekładu. Pojęcie normy przekładu. Rodzaje wymogów normatywnych wobec przekładu.
Problemy stylistyki przekładu. Adekwatność przekazu środków obrazowych. Pojęcie pola asocjacyjnego. Zasada kompensacji.
Aspekt translatoryczny języka. Teorie lingwistyczne przekładu.
Aspekt translatoryczny tekstu. Pojęcie tekstu, struktura tekstu, Kontekstualizacja wypowiedzi.
Językowe i pozajęzykowe uwarunkowania procesu przekładu.
Teoria przekładu a językoznawstwo kontrastywne, psycholinwistyka, socjolingwistyka i semiotyka
Teoria denotacyjna i transformacyjna procesu przekładu. Model semantyczny.
Koncepcje ekwiwalencji. Ekwiwalencja i adekwatność.
Kontekst i sytuacja w procesie przekładu. Kontekst językowy i sytuacyjny.
Typy przekładów z punktu widzenia tekstu wyjściowego.
Słownictwo bezekwiwalencyjne i metody jego przekładu. Tłumaczenie jednostek frazeologicznych.
Interferencja a proces przekładu. Słowniki dwujęzyczne a problem interferencji.

Cele kształcenia

Przygotowanie studentów do tłumaczenia tekstów od strony teoretycznej. Szukanie odpowiedzi na pytanie, czym jest tłumaczenie w świetle współczesnych badań translatorycznych, które nawiązują do wyników prac prowadzonych w ramach różnych dyscyplin naukowych. Uporządkowanie opinii i poglądów na temat translacji. Zapoznanie z formami realizacyjnymi translacji (z mechanizmami lingwistycznymi i psychicznymi i uwarunkowaniami kulturowymi). Przyswojenie opisu tłumaczenia w ramach translacyjnego układu komunikacyjnego (jego poszczególnych elementów i zachodzących w nim procesów). Zapoznanie z pojęciem ekwiwalencji przekładowej oraz kryteriami, według których należy ją mierzyć. Umiejętność rozróżniania tekstu ekwiwalentnego i adekwatnego. Wypracowanie umiejętności oceny jakości tłumaczenia w kontekście zjawiska interferencji językowej. Zapoznanie z typami przekładu z punktu widzenia tekstu wyjściowego.

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

wskazana literatura przedmiotu

Kierunek studiów

kierunek studiów: filologia wschodniosłowiańska specjalność studiów: filologia rosyjska (studia niestacjonarne)

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień Wykład konwersatoryjny Wykład problemowy Metoda analizy przypadków

Moduł zajęć/przedmiotu prowadzony zdalnie (e-learning)

nie

Poziom przedmiotu

II stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

I rok

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

Podstawowa wiedza ze znajomości języka rosyjskiego i polskiego jako systemu językowego, biegła znajomość języka rosyjskiego jako obcego, wiedza z zakresu gramatyki kontrastywnej języka polskiego i rosyjskiego, z zakresu stylistyki języka polskiego i rosyjskiego oraz wstępu do literaturoznawstwa, kultury, historii oraz realiów polskich i rosyjskich.

Efekty kształcenia

Po zakończeniu modułu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student /ka:
Opisać teoretyczne zasady przekładu i zadania teorii przekładu.
Przedstawić proces przekładu jako akt komunikacji i warsztat pracy tłumacza.
Wymienić wymogi normatywne wobec przekładu. Scharakteryzować aspekt normatywny przekładu.
Prawidłowo interpretować stylistykę przekładu danego tekstu oraz środków obrazowych.
Opisać aspekt translatoryczny języka i tekstu oraz główne teorie lingwistyczne przekładu.
Opisać językowe i pozajęzykowe uwarunkowania przekładu.
Opisać zależności pomiędzy przekładem a innymi dziedzinami językoznawstwa, innych nauk humanistycznych i społecznych
Scharakteryzować zagadnienia związane z denotacją i transformacją procesu przekładu. Stosować w praktyce różne typy ekwiwalencji.
Uwzględniać kontekst i sytuację w procesie przekładu. Tłumaczyć w praktyce jednostki frazeologiczne i słownictwo bezekwiwalencyjne.
Wymienić typy przekładów z punktu widzenia tekstu wyjściowego. Znać rodzaje interferencji.

Kryteria oceniania

Podstawowe kryteria:
- obecność na zajęciach,
- znajomość zalecanej literatury przedmiotu,
- pozytywna ocena z egzaminu końcowego.

Skala ocen / Kryteria oceniania:
bardzo dobry (bdb; 5,0):
− przygotowanie i zaprezentowanie samodzielnej wypowiedzi na określone zagadnienie w sposób świadczący o pełnym zrozumieniu pytania i znajomości tematu;
− bardzo dokładne i wnikliwe omówienie zagadnienia;
− pełna znajomości tematu i zagadnień przedstawionych podczas wykładów, a także przeczytanie zadanej literatury naukowej;
− dopuszczalne są pojedyncze nieścisłości, które nie mają istotnego znaczenia dla całości wypowiedzi;
− brak błędów w kompozycji całej wypowiedzi.

dobry plus (+db; 4,5):
− skomponowanie i artykulacja samodzielnej wypowiedzi na zadany temat w sposób świadczący o pełnym zrozumieniu pytania i znajomości tematu;
− pełne omówienie zagadnienia oraz zapoznanie się z literaturą naukową;
− nieliczne błędy o małym znaczeniu merytorycznym;
− brak błędów w kompozycji;
− odpowiedź spójna.

dobry (db; 4,0):
− skomponowanie i artykulacja samodzielnej wypowiedzi na zadany temat w sposób świadczący o zrozumieniu pytania i znajomości tematu;
− pełne omówienie zagadnienia;
− drobne błędy w kompozycji.

dostateczny plus (+dst; 3,5):
− podjęcie próby skomponowania i artykulacji samodzielnej wypowiedzi na zadany temat w sposób świadczący o co najmniej częściowym zrozumieniu pytania i znajomości tematu;
− całościowe, choć powierzchowne omówienie zagadnienia;
− nieliczne, ale istotne błędy językowe;
− drobne błędy w kompozycji.

dostateczny (dst; 3,0):
− podjęcie próby skomponowania i artykulacji samodzielnej wypowiedzi na zadany temat w sposób świadczący o co najmniej częściowym zrozumieniu pytania i znajomości tematu;
− częściowe omówienie zagadnienia;
− błędy w kompozycji wypowiedzenia.

niedostateczny (ndst; 2,0):
−niespełnienie kryteriów właściwych dla oceny: dostateczny (3,0);
− trudność stworzenia samodzielnej wypowiedzi na zadany temat;
− wypowiedź przepełniona błędami;
− chaotyczna kompozycja.

Literatura

Brzozowski J., Stanąć po stronie tłumacza. Zarys poetyki opisowej przekładu, Kraków 2011.
Grucza F., Tłumaczenie, teoria tłumaczeń, translatoryka. w: F. Grucza (red.), Problemy translatoryki i dydaktyki translatorycznej, Warszawa 1986, s. 9-27.
Hejowski K., Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa 2007.
Kielar Barbara Z., Zarys translatoryki, Warszawa 2003.
Lewicki R., Zagadnienia lingwistyki przekładu, Lublin 2017.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 09-TPP-ZU-12 w USOSweb