Prowadzony w cyklach: 2021/SL, 2022/SL, 2023/SL, 2024/SL

Punkty ECTS: brak danych

Język: język francuski

Organizowany przez: Instytut Języków i Literatur Romańskich (dla: Wydział Neofilologii)

Seminarium specjalizacyjne językoznawcze 2 09-SSJ2-MF-22

Podstawowe pojęcia z zakresu analizy dyskursu (różnice definicyjne między tekstem a wypowiedzią, wypowiedź jako akt asymetryczny, deixis, kontekst, rola medium, mówiona realizacja języka /pisana realizacja języka, dyskurs jako kontrakt, rodzaje i gatunki dyskursywne, implicite, presupozycja, ironia jako przejaw polifonii dyskursywnej, metafora).
Funkcje językowe w mikro i makro aktach mowy na przykładzie tekstu manipulacyjnego.
Procesy argumentacyjne a spójność tekstu, zastosowanie konektorów logicznych w tekście. Typy argumentów.
Zabiegi retoryczne w procesie argumentacji, w tym argumentacja oparta na emocjach.
Pragmatemy i nazwy własne jako wyrażenia o silnym wpływie argumentacyjnym.
Wprowadzenie do koncepcji językowego obrazu świata – pojęcia image, vision, prototype, stéréotype linguistique, préjugé
Cechy wypowiedzi wykluczającej na przykładzie tekstów (dialogów, komentarzy) antysemickich i rasistowskich, z wyraźnym podziałem na treści ewidentne (np. zniewagi) i na treści ukryte, niebezpośrednie (zastosowanie ironii, presupozycji, patosu itp.)

W cyklu 2021/SL:

Program kursu obejmuje następujące zagadnienia:

- Wprowadzenie do analizy dyskursu (pojęcia związane z AD, gatunek dyskursywny i jego specyfika)
- Zjawisko demokratyzacji w komunikacji publicznej (nowe gatunki dyskursywne związane z pojawieniem się społeczeństwa obywatelskiego)
- Cechy gatunków związanych z dyskursem obywatelskim na przykładzie komentarza internautów
- Zjawisko wartościowania w dyskursie na przykładzie komentarza internatów
- Cechy dyskursywne aktu zniewagi w kontekście problemu agresji werbalnej

W cyklu 2022/SL:

Program kursu obejmuje następujące zagadnienia:

Cele kształcenia

• Zapoznanie się z podstawowymi pojęciami z zakresu analizy dyskursu, w szczególności z francuską szkołą dyskursu. • Zapoznanie się z mechanizmami argumentacyjnymi we współczesnym dyskursie, w tym z zabiegami retorycznymi. • Poznanie etnolingwistycznej teorii językowego obrazu świata. • Zrozumienie mechanizmu powstawania stereotypów i ich funkcjonowania w dyskursie, w tym konceptu „inny” i jego realizacji semiotycznej w komunikacji. • Poznanie konkretnych mechanizmów argumentacyjnych w dyskursie wykluczającym, tzw. „othering”, stosującym mowę nienawiści. • Biegła umiejętność uczestnictwa w debacie specjalistycznej w języku francuskim. • Biegłość w redagowaniu naukowych tekstów argumentacyjnych w języku francuskim.

Kierunek studiów

FILOLOGIA ROMAŃSKA

Liczba godzin przedmiotu

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład problemowy Dyskusja Praca z tekstem Metoda badawcza (dociekania naukowego)

Poziom przedmiotu

II stopień

Rodzaj przedmiotu

W cyklu 2019/SL:

obowiązkowe

Ogólnie:

fakultatywne

W cyklu 2022/SL:

obowiązkowe

W cyklu 2021/SL:

obowiązkowe

W cyklu 2020/SL:

obowiązkowe

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

• poziom znajomości języka francuskiego: B2+ - C1 • uzyskany tytuł licencjata z zakresu językoznawstwa francuskiego lub innego

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2020/SL:

Jolanta Dyoniziak

W cyklu 2022/SL:

Bernadeta Wojciechowska

W cyklu 2019/SL:

W cyklu 2024/SL:

W cyklu 2023/SL:

W cyklu 2021/SL:

Cele kształcenia przedmiotu cyklu

W cyklu 2023/SL:

W cyklu 2019/SL:

Celem kursu jest pokazanie na czym polega konstrukcja informacji medialnej w prasie codziennej (prasa francuska) w kontraście do zjawiska dezinformacji w przestrzeni medialnej.

W cyklu 2022/SL:

Celem zajęć jest zapoznanie Studentów z analizą dyskursu nieinstytucjonalnego na przykładzie komentarzy internautów załączanych do artykułów prasowych. Jest to drugi etap nauki, pierwszy skupiony był na analizie dyskursu instytucjonalnego (dyskurs informacji prasowej).

W cyklu 2021/SL:

W cyklu 2020/SL:

Celem kursu jest analiza wybranych gatunków dyskursywnych podejmujących dyskusję nad wartościami w społeczeństwach demokratycznych na przykładzie wspólnoty narodowej języka francuskiego i polskiego.

Efekty kształcenia

(wiedza) Zna najważniejsze pojęcia z zakresu analizy dyskursu.
(wiedza) Zna i rozumie specyfikę badań nad dyskursem prowadzonych przez językoznawców z francuskiego kręgu kulturowego.
(wiedza) Potrafi wymienić i scharakteryzować style, rodzaje i mechanizmy retoryki używanej w wypowiedziach argumentacyjnych.
(wiedza) Rozumie specyfikę komunikatu implicite, rozumie pojęcia presupozycji, ironii, metafory, stereotypu językowego.
(wiedza) Zna koncepcję językowego obrazu świata.
(wiedza) Zna definicję antysemityzmu i rasizmu.
(wiedza) Wie, na czym polega mowa nienawiści i jakie są jej funkcjonalne i prawne aspekty.
(umiejętność) Potrafi scharakteryzować główne koncepcje we francuskiej szkole dyskursu.
(umiejętność) Rozpoznaje rodzaj argumentacji i poprawnie nazywa zastosowane zabiegi retoryczne.
(umiejętność) Wykazuje konkretne cechy językowe i komunikacyjne wypowiedzi antysemickiej i rasistowskiej.
(kompetencja) Jest przygotowany do krytycznej analizy wypowiedzi antysemickich i rasistowskich w języku polskim i francuskim.
(kompetencja) Dysponuje bogatym słownictwem specjalistycznym w j. francuskim, które gotowy/gotowa jest spożytkować w debacie na trudne tematy związane z nierównościami społecznymi, mową nienawiści, wykluczeniem osób i grup.
(kompetencja) Jest przygotowany do interakcji w j. francuskim na poziomie C1.

Kryteria oceniania

• zaliczenie punktowe na poziomie co najmniej 60 % (kolokwia, zadania na ocenę)
• maksymalnie jedna nieobecność nieusprawiedliwiona w semestrze
• obecność na co najmniej 50% zajęć w sposób aktywny, tj. poprzez udział w dyskusjach i debatach
• przygotowanie eseju na zaliczenie

Literatura

- Allal, Marina. 2006. Antisémitisme, hiérarchies nationales et de genre : reproduction et réinterprétation des rapports de pouvoir. Raisons politiques 24), DOI : 10.3917/rai.024.0125
- Amossy, Ruth, Koren, Roselyn. 2020. « Y a-t-il des régimes de rationalité alternatifs ? ». Argumentation et Analyse du Discours. http://journals.openedition.org/aad/4391. DOI : 10.4000/aad.4391
- Amossy, Ruth. 2000. L’argumentation dans le discours. Paris : Nathan Université [œuvre obligatoire]
- Baider, Fabienne, Constantinou, Marie. 2020. Discours de haine dissimulée, discours alternatifs et contre-discours. Semen 47
- Baider Fabienne. 2019. Le discours de haine dissimulée : le mépris pour humilier. Déviance et société vol. 43/3, pp. 359-387 [œuvre obligatoire]
- Betlejewski, Rafał. 2014. “I miss you, Jew!” Open Arts Journal, Issue 3, 165–172. DOI: 10.5456/issn.2050-3679/2014s31rb
- Blacker, Uilleam. 2014. “Spatial dialogues and Holocaust memory in contemporary Polish art: Yael Bartana, Rafał Betlejewski and Joanna Rajkowska”. Open Arts Journal, Issue 3, 173–187. DOI: 10.5456/issn.2050-3679/2014s32ub
- Burger, Marcel, Lugrin Gilles, Micheli Raphaël, Pahud Stéphanie. 2006. « Marques linguistiques et manipulation. Le cas d’une campagne de l’extrême droite suisse ». Mots81 [œuvre obligatoire]
- Burger, Marcel. 1994. « (Dé)construction de l’identité dans l’interaction verbale ; aspects de la réussite énonciative de l’identité». Cahiers de Linguistique Française 15
- Calabrese Steimberg, Laura. 2009. Nom propre et dénomination évènementielle : quelles différences en langue et en discours ?. Corela 7.1 DOI : 10.4000/corela.173
- Calabrese, Laura. 2013. L’événement en discours. Presse et mémoire sociale. Paris : L’Harmattan
- Charaudeau, Patrick. 1989. « Le dispositif socio-communicatif des échanges langagiers ». in : Verbum, 12 (1)
- Charaudeau, Patrick, Maingueneau, Dominique. 2002. Dictionnaire d’analyse du discours. Paris : Seuil
- Charaudeau, Patrick. 1998. « L’argumentation n’est peut-être pas ce que l’on croit ». Le Français aujourd’hui, 123. 6 – 15
- Charaudeau, Patrick. 2000. « L’événement dans le contrat médiatique ». Dossiers de l’audiovisuel n°91, La télévision de l’événement, La documentation française. Paris. http://www.patrick-charaudeau.com/L-evenement-dans-le-contrat.html
- Charaudeau, Patrick. 2002. "A communicative conception of discourse", Discourse studies, vol.4, number3, SAGE Publications, London 2002., URL: http://www.patrick-charaudeau.com/A-communicative-conception-of.html
- Chwiejda, Ewelina. (2017). « Juif, tu me manques ! : La culture polonaise contemporaine face aux relations entre Juifs et non-Juifs dans la Pologne de l’après-guerre ». In : Juifs d'Europe : Identités plurielles et mixité. Tours : Presses universitaires François-Rabelais. DOI : 10.4000/ books.pufr.16144.
- Farid, Georges.2010 : « Les injures racistes ont-elles leur place dans les dictionnaires ? ». in : Voix plurielles 7 (2). 42-59. [œuvre obligatoire]
- Fléchon G., Frassi P., Polguère A., 2012 : « Les pragmatèmes ont-ils un charme indéfinissable ? ». In : P. Ligas, P. Frassi, éds. : Lexiques. Identités. Cultures. Vérone, QuiEdit, 81—104. [œuvre obligatoire]
- Gary-Prieur, Marie-Noëlle. 2009. « Le nom propre, entre langue et discours ». Les Carnets du Cediscor 11, 153 – 168. http://journals.openedition.org/cediscor/825 DOI : 10.4000/cediscor.825
- Guyader, Antonin. 2014. « Dieudonné, quelle est la question ? ». in: Pouvoirs, 2(2), 169-177. https://doi.org/10.3917/pouv.149.0169
- Koren, Roselyne. 2020. « Raison pratique et sentiment moral : de quelques métadiscours journalistiques sur l’argumentation par la pitié », Argumentation et Analyse du Discours [URL : http://journals.openedition.org/aad/4031 ; DOI : https://doi.org/10.4000/aad.4031
- Koselak, Arkadiusz. 2007. « Sources et traditions polonaises en linguistique cognitive » Corela HS-6. DOI :10.4000/corela.1494 [œuvre obligatoire]
- Magnenou, Fabien. 2014 : « Est-il encore possible de rire de tout ? ». Archives de France TV Info
- Pirogowska, Ewa 2015a. « L’image linguistique antisémite et prosémite transmise et (re) construite dans la communication moderne ». in : Pierre Marillaud, Robert Gauthier (red) Cultures et valeurs: la transmission des discours, des objets et des pratiques. Université Jean Jaurès, Toulouse. 241 – 252, ISBN 978-2-907955-35-5.
- Pirogowska, Ewa. 2015b. « L’expression émotionnelle verbale et para-verbale de l’image linguistique du Juif dans le cyberespace français et polonais sur l’exemple de l’affaire DSK ». in : Studia Romanica Posnaniensia XLII/4. Wydawnictwo Naukowe UAM. 105-120. DOI: 10.14746/strop.2015.424.008
- Pirogowska, Ewa. 2016. Mots non dictionnairiques dans le cyberespace et expression verbale de l’affectivité, in : Wołowska A., Krzyżanowska A. (red.) Les émotions et les valeurs dans la communication II, Peter Lang Edition.165-176 DOI: http://dx.doi.org/10.3726/b10486
- Pirogowska, Ewa. 2017. « L’attitude, puis les arguments » in: Studia Romanica Posnaniensia 44/3, Wydawnictwo Naukowe UAM. 137 – 149, DOI: 10.14746/strop.2017.443.009, ISSN 0137-2475, eISSN 2084-4158
- Pirogowska, Ewa. 2019. « L’image discursive de Juif en tant qu’ensemble sémiotique » in Studia Romanistica, Vol. 19/2. Ostravská univerzita v Ostravě – Filozofická fakulta, Ostrava, 29-40, ISSN 1803-6406 (Print), ISSN 2571-0265 (Online), reg. no. MK ČR E18 750. www.osu.cz.
- Pirogowska, Ewa. 2020. « L’image linguistique du Juif déjouée par les pragmatèmes. Le cas du discours antisémite et antisioniste ». Neophilologica, 32, 146–156. Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. DOI: 10.31261/NEO.2020.32.08
- Rabatel, Alain. 2005. « La part de l’énonciateur dans la co-construction interactionnelle des points de vue ». Marges Linguistiques, 115–136, M.L.M.S. Publisher. http://www.marges-linguistiques.com
- Rabatel, Alain. 2012. « Les relations Locuteur/ Énonciateur au prisme de la notion de voix ». Arts et Savoirs, 2. http:// journals.openedition.org/aes/510. DOI : 10.4000/aes.510 (last accessed on 15 March 2022).
- Roulet, Eddy, Filliettaz, Laurent, Grobet, Anne, Burger, Marcel. 2001. Un modèle et un instrument d’analyse de l’organisation du discours. Berne : Peter Lang
- Roulet, Eddy. 1997. « L’analyse du dialogue comme force et comme activité discursives ». in : Luzzati D. et al. Le dialogique. Berne : Peter Lang
- Sandré, Marion. 2009. «Analyse d’un dysfonctionnement interactionnel – l’interrupion – dans le débat de l’entre-deux-tours de l’élection présidentielle de 2007 ». Mots 89
- Vanderveken, Daniel. 1998. Les actes du discours. Bruxelles: Mardaga
- Vion, Robert. 1992. La communication verbale. Paris : Hachette
- Wierzbicka, Agnieszka. 2015. “Żyd, Żydzi, Żydy, Żydki – stereotypes and judgments ingrained in the Polish language”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica 49, 57–67. DOI: 10.18778/0208-6077.49.05
- Zinken, Jörg. 2008. “Linguistic pictures of the world or language in the world? Metaphors and methods in ethnolinguistic research”. in: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury 20. Wydawnictwo UMCS. 51-62

W cyklu 2021/SL:

Bibliografia :
Amossy, R. (2014). La violence verbale : fonctions et limites. Les « flammes » dans les conversations numériques [dans] Apologie de la polémique, Paris : Presses Universitaires de France, pp. 175-228.
Alabrese, L. (2014).
Calabrese, L. (2014). Rectifier le discours d’information médiatique. Quelle légitimité pour le discours profane dans la presse d’information en ligne ?, Les carnets du Cediscor, 12, en ligne : https://journals.openedition.org/cediscor/916
Charaudeau, P. (2001). Visées discursives, genres situationnels et construction textuelle [dans] Analyse des discours. Types et genres, Toulouse: Éd. Universitaires du Sud [En ligne] http://www.patrick-charaudeau.com/Visees-discursives-genres,83.html
Charaudeau, P. (2005). Les médias et l’information. L’impossible transparence du discours, Louvain-la-Neuve : De Boeck-Ina.
Charaudeau, P. (2006). Discours journalistique et positionnements énonciatifs. Frontières et dérives, Semen, 22, [En ligne] http://semen.revues.org/2793
Charaudeau, P. (2009). Une éthique du discours médiatique est-elle possible ? Communication, 27/2, [En ligne] http://www.patrick-charaudeau.com/Une-ethique-du-discours-mediatique.html
Charaudeau, P., Maingueneau, D. (2002). Dictionnaire d’analyse du discours. Paris: Le Seuil.
Grzmil-Tylutki, H. (2010). Francuska lingwistyczna teoria dyskursu. Historia, tendencje, perspektywy, Kraków : Universitas, pp. 366.
Laforest, M., Vincent, D. (2004). La qualification péjorative dans tous ses états, Langue française, 144, pp. 59-81.
Maingueneau, D. (2002) et/ou (2016 nouvelle édition revue et mise à jour). Analyser les textes de communication. Paris: Nathan.
Maingueneau, D. (2014). Discours et analyse du discours. Paris: Nathan.
Tétu, J.-F. (2004). L’émotion dans les médias : Dispositifs, formes et figures, Mots, 75, [En ligne] https://journals.openedition.org/mots/2843
Vincent, D., Barbeau, G. B. (2012). Insulte, disqualification, persuasion et tropes communicationnels : à qui l’insulte profite-t-elle?, Argumentation et Analyse du Discours, 8, [En ligne] URL : http://journals.openedition.org/aad/1252
Wolton, D. (1992). Les contradictions de l'espace public médiatisé, Hermès, Espaces publics, traditions et communautés, pp. 13-22, en ligne https://books.openedition.org/editionscnrs/13752

W cyklu 2022/SL:

Uwagi

W cyklu 2021/SL:

Forma zajęć: konwersatorium w formie zdalnej via MS TEAMS
Termin zajęć: piątek, godz. 15.00-16.30

I. Warunki (elementy) otrzymania zaliczenia:
1. Frekwencja: Udział w zajęciach jest obowiązkowy. Dopuszcza się 1 nieobecność nieusprawiedliwioną w semestrze, pozostałe powinny zostać usprawiedliwione poprzez okazanie zaświadczenia lekarskiego. Za każdą nadprogramową nieobecność nieusprawiedliwioną wykładowca odejmie 3 punkty.

2. Przygotowanie i aktywność na zajęciach.

3. Praca w zespołach badawczych nad projektem.

4. Raport z pracy badawczej nad korpusem.

5. Zaliczenie pisemne w trakcie zajęć.

II. Sposób ewaluacji
Wymagane jest zaliczenie przedmiotu na ocenę. Wykładowca wprowadza punktowy system oceniania osiągnięć Studenta. Na koniec semestru zgromadzona liczba punktów przeliczana jest na ocenę (patrz poniżej).

System punktacji jest następujący :
dostateczny (60%-70%)
dostateczny plus (70%-80%)
dobry (80% - 90%)
dobry plus (90% - 95%)
bardzo dobry (95% - 100%)

Dla osób, które nie osiągnęły minimalnej liczby punktów na koniec semestru przewiduje się kolokwium poprawkowe. Zakres takiego kolokwium obejmuje materiał z całego semestru.
Oceny końcowe z przedmiotu i z egzaminu zostaną wpisane do systemu USOS w ciągu 7 dni roboczych od daty ostatnich zajęć w semestrze i daty egzaminu.

III. Wszystkie materiały udostępniane są na platformie Moodle.

W cyklu 2022/SL:

Forma zajęć: konwersatorium w formie zdalnej via MS TEAMS
Termin zajęć: piątek, godz. 15.00-16.30

2. Przygotowanie i aktywność na zajęciach.

3. Praca w zespołach badawczych nad projektem.

4. Raport z pracy badawczej nad korpusem.

5. Zaliczenie pisemne w trakcie zajęć.

System punktacji jest następujący :
dostateczny (60%-70%)
dostateczny plus (70%-80%)
dobry (80% - 90%)
dobry plus (90% - 95%)
bardzo dobry (95% - 100%)

III. Wszystkie materiały udostępniane są na platformie Moodle.

W cyklu 2023/SL:

Po zakończeniu zajęć i potwierdzeniu osiągnięcia EU
student/ka:
(wiedza) Zna najważniejsze pojęcia z zakresu analizy dyskursu.
(wiedza) Zna i rozumie specyfikę badań nad dyskursem prowadzonych przez językoznawców z francuskiego kręgu kulturowego.
(wiedza) Potrafi wymienić i scharakteryzować style, rodzaje i mechanizmy retoryki używanej w wypowiedziach argumentacyjnych.
(wiedza) Rozumie specyfikę komunikatu implicite, rozumie pojęcia presupozycji, ironii, metafory, stereotypu językowego.
(wiedza) Zna koncepcję językowego obrazu świata.
(wiedza) Zna definicję antysemityzmu i rasizmu.
(wiedza) Wie, na czym polega mowa nienawiści i jakie są jej funkcjonalne i prawne aspekty.
(umiejętność) Potrafi scharakteryzować główne koncepcje we francuskiej szkole dyskursu.
(umiejętność) Rozpoznaje rodzaj argumentacji i poprawnie nazywa zastosowane zabiegi retoryczne.
(umiejętność) Wykazuje konkretne cechy językowe i komunikacyjne wypowiedzi antysemickiej i rasistowskiej.
(kompetencja) Jest przygotowany do krytycznej analizy wypowiedzi antysemickich i rasistowskich w języku polskim i francuskim.
(kompetencja) Dysponuje bogatym słownictwem specjalistycznym w j. francuskim, które gotowy/gotowa jest spożytkować w debacie na trudne tematy związane z nierównościami społecznymi, mową nienawiści, wykluczeniem osób i grup.
(kompetencja) Jest przygotowany do interakcji w j. francuskim na poziomie C1.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 09-SSJ2-MF-22 w USOSweb