Pedagogika II etapu kształcenia 09-PEDAII-11

Szkoła i jej funkcje. Modele szkoły. Szkolnictwo alternatywne. Środowisko społeczne szkoły. Autokratyzm i demokracja w szkole. Ukryty program szkoły. Kryzys szkoły.

Wychowanie w szkole. Wychowanie jako zjawisko społeczne. Wychowanie a socjalizacja; wychowanie a nauczanie; wychowanie a opieka; wychowanie a rozwój; rola wychowania w rozwoju jednostki. Cele wychowania i ich stanowienie. Koncepcje wychowania. Dziedziny i formy wychowania. Metody wychowania. Style wychowania. Przymus i swoboda w wychowaniu. Podmiotowość w wychowaniu. Trudności wychowawcze na II etapie edukacyjnym: rodzaje, przyczyny, skutki.

Opieka w szkole. Działalność opiekuńcza szkoły. Formy opieki. Profilaktyka w szkole.

Klasa szkolna jako środowisko życia i rozwoju ucznia. Klasa szkolna jako mała grupa społeczna. Style kierowania klasą. Zasady skutecznego kierowania klasą. Praca z klasą szkolną na II etapie edukacyjnym. Dyscyplina w klasie szkolnej i jej utrzymywanie. Integracja klasy szkolnej. Klimat społeczny klasy i jego kreowanie.

Poznawanie ucznia i jego środowiska. Diagnoza i diagnozowanie w szkole. Elementy diagnozy i etapy diagnozowania. Metody poznawania ucznia i ich stosowanie. Metody poznawania klasy szkolnej. Metody poznawania środowiska szkolnego i rodzinnego ucznia. Konstruowanie narzędzi diagnostycznych. Opracowanie diagnozy dla potrzeb edukacji na II etapie edukacyjnym. Etyka w diagnozowaniu.

Uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Nieprawidłowości w funkcjonowaniu ucznia: rodzaje, przyczyny skutki. Praca z uczniem o zaburzonym rozwoju i jej projektowanie. Uczeń przewlekle chory i praca z nim. Uczeń zdolny i praca z nim. Uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych na II etapie edukacyjnym i praca z nim.
Projektowanie działań wychowawczych i opiekuńczych.

Projektowanie i jego etapy. Projektowanie działań wychowawczych i jego zasady Projektowanie działań opiekuńczych i jego zasady.

Współpraca nauczyciela z rodzicami. Współpraca szkoły ze środowiskiem lokalnym i pozaszkolnymi instytucjami wychowawczymi i resocjalizacyjnymi. Wychowanie i opieka w rodzinie. Prawa i obowiązki nauczycieli i rodziców. Cele i obszary współpracy nauczycieli i rodziców. Zasady współpracy z rodzicami. Współpraca ze środowiskiem lokalnym i jej formy. Pozaszkolne instytucje wychowania i resocjalizacji i współpraca z nimi. Współpraca szkoły ze środowiskiem i nauczyciela z rodzicami na II etapie edukacyjnym

Praca opiekuńczo – wychowawcza nauczyciela na II etapie edukacyjnym. Sytuacja dziecka przechodzącego na II etap edukacji; problemy adaptacji do zmian. Metodyka działań opiekuńczo – wychowawczych na II etapie edukacyjnym. Wstępna orientacja zawodowa uczniów. Aspiracje, motywacja i jej kształtowanie.

Zawód nauczyciela. Funkcje i zadania nauczyciela. Cechy zawodu nauczyciela. Społeczne postrzeganie zawodu i warunki pracy nauczyciela. sylwetka nauczyciela – kompetencje i zmieniające się role. Autorytet nauczyciela. Kształcenie, doskonalenie i rozwój zawodowy nauczycieli. Trudności i stres w pracy nauczyciela. Wypalenie zawodowe.

Cele kształcenia

1. Wyposażenie studenta w wiedzę pozwalającą na rozumienie zjawisk i procesów z zakresu socjalizacji, wychowania i opieki i będącą podstawą dla świadomego i racjonalnego pełnienia roli wychowawcy i opiekuna. 2. Wykształcenie umiejętności diagnostycznych, a więc pozyskiwania i analizy danych dotyczących ucznia i środowisk, w jakich funkcjonuje oraz formułowania na ich podstawie wniosków. 3. Przygotowanie do samodzielnego opracowania projektów oddziaływań wychowawczych i opiekuńczych. 4. Zapoznanie z zawodem nauczyciela i warunkami rozwoju w tym zawodzie. 5. Kształtowanie empatii, prospołeczności, odpowiedzialności i etyczności.

Kierunek studiów

filologia rosyjska z filologią angielską (*przedmiot obowiązkowy dla studentów, realizujących specjalizację pedagogiczną)

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

I rok

Efekty kształcenia

Po zakończeniu przedmiotu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student:
- posiada wiedzę na temat komunikowania interpersonalnego, w tym w działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz ich prawidłowości i zakłóceń,
- posiada wiedzę na temat wychowania i opieki, w tym ich filozoficznych i społeczno – kulturowych podstaw, z uwzględnieniem swoistości wychowania i opieki na II etapie edukacyjnym,
- posiada wiedzę na temat współczesnych teorii dotyczących wychowania oraz różnorodnych uwarunkowań tego procesu,
- posiada wiedzę na temat głównych środowisk wychowawczych, ich specyfiki i procesów w nich zachodzących, ze szczególnym uwzględnieniem swoistości środowiska wychowania i opieki uczniów na II etapie edukacyjnym,
- posiada wiedzę na temat projektowania i prowadzenia badań diagnostycznych w praktyce pedagogicznej(w szczególności projektowania i prowadzenia badań diagnostycznych na II etapie edukacyjnym), w tym uwzględniającą specjalne potrzeby edukacyjne uczniów z zaburzeniami rozwoju,
- posiada wiedzę na temat struktury i funkcji systemu edukacji – celów, organizacji i funkcjonowania instytucji edukacyjnych, wychowawczych i opiekuńczych,
- posiada wiedzę na temat podmiotów działalności pedagogicznej,
- posiada wiedzę na temat specyfiki funkcjonowania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych, z uwzględnieniem uczniów II etapu edukacyjnego,
- posiada wiedzę na temat projektowania ścieżki własnego rozwoju i awansu zawodowego,
- posiada wiedzę na temat etyki zawodu nauczyciela,
- potrafi dokonywać obserwacji sytuacji i zdarzeń pedagogicznych,
- potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczna z zakresu pedagogiki do analizowania i interpretowania określonego rodzaju sytuacji i zdarzeń pedagogicznych,
- posiada umiejętności diagnostyczne pozwalające na rozpoznawanie sytuacji uczniów(w tym uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi), opracowanie wyników obserwacji i formułowania wniosków, z uwzględnieniem swoistości badań diagnostycznych, odniesionych do uczniów na II etapie edukacyjnym,
- potrafi zaprojektować plan własnego rozwoju zawodowego,
- Ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności; rozumie potrzebę ciągłego dokształcania zawodowego i rozwoju osobistego,
- Jest przekonany o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań pedagogicznych w środowisku społecznym,
- Ma świadomość konieczności prowadzenia zindywidualizowanych działań pedagogicznych (wychowawczych i opiekuńczych) w stosunku do uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi,
- Ma świadomość znaczenia profesjonalizmu, refleksji na tematy etyczne i przestrzegania zasad etyki zawodowej; wykazuje cechy refleksyjnego praktyka,
- Ma świadomość istnienia etycznego wymiaru diagnozowania i uczniów.

Kryteria oceniania

Kryteria oceniania:
- obecność aktywny udział na zajęciach;
- systematyczne przygotowanie do zajęć;
- wykonywanie ustnych i pisemnych prac domowych i kontrolnych;
- zaliczenie śródsemestralnych prac kontrolnych, sprawdzających stopień opanowania materiału z zakresu zajęć oraz poszczególne umiejętności językowe;
- kolokwium zaliczeniowe.

Metody oceniania:
• Metody kształtujące:
bieżąca ocena i ewentualna korekta realizacji zadań wykonywanych w trakcie zajęć oraz w domu.
• Metody podsumowujące:
ostateczna, końcowa ocena wykonania zadań polega na przeprowadzeniu kolokwium zaliczeniowego.

Skala ocen:
• bardzo dobry (bdb; 5,0): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia obejmujących wszystkie istotne aspekty;
• dobry plus (+db; 4,5): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia obejmujących wszystkie istotne aspekty z pewnymi błędami lub nieścisłościami;
• dobry (db; 4,0): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia z pominięciem niektórych mniej istotnych aspektów;
• dostateczny plus (+dst; 3,5): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia z pominięciem niektórych istotnych aspektów lub z istotnymi nieścisłościami;
• dostateczny (dst; 3,0): osiągnięcie przez studenta zakładanych efektów kształcenia z pominięciem niektórych ważnych aspektów lub z poważnymi nieścisłościami;
• niedostateczny (ndst; 2,0): brak osiągnięcia przez studenta zakładanych efektów kształcenia.

Literatura

• Babbie E. (2004), badania społeczne w praktyce. Warszawa. Wyd. Naukowe PWN.
• Brzezińska A.(2006): Jerome S. Bruner: prekursor kształcenia wspomagającego rozwój.[w:]: J. Bruner: Kultura edukacji. Kraków, Universitas.
• Clifford H.E. (2006), Dyscyplina i kierowanie klasą. Warszawa
• Day C. (2005), Rozwój zawodowy nauczyciela. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo psychologiczne.
• Fontana D.(1998), Psychologia dla nauczycieli
• Gajewska G. (2009), Pedagogika opiekuńcza. Elementy metodyki. Zielona Góra, Wyd. PEKW „Gaja”.
• Gmerek T. [red.] (2003), Edukacja i stratyfikacja społeczna. Poznań, Wyd. Naukowe UAM
• Gołębniak B.D. (2004), Szkoła wspomagająca rozwój. [w:]: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.): Pedagogika. Podręcznik akademicki. Tom 2. Warszawa, PWN.
• Grzegorzewska M.K. (2006), Stres w zawodzie nauczyciela. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
• Holt J. (2007), Zamiast edukacji. Kraków, Impuls.
• Janowski A. (2009), Pedagogika praktyczna. Warszawa. Wyd. Fraszka Edukacyjna
• Janowski A. (20100, Poznawanie uczniów. Zdobywanie informacji w pracy wychowawczej. Warszawa, Wyd. Fraszka Edukacyjna
• Janowski A. (1995), Uczeń w teatrze życia szkolnego. Warszawa
• Jundziłł E. Pawłowska R. [red.](2008), Pedagogika opiekuńcza. Przeszłość – Teraźniejszość – Przyszłość. Gdańsk, Wydawnictwo Harmonia (wybrane rozdz.).
• Krauze – Sikorska H., Kuszak K. [red.] (2008), Wybrane problemy psychospołecznego funkcjonowania dzieci i młodzieży z utrudnieniami w rozwoju. Poznań, Wyd. naukowe UAM.
• Kruszewski K. [red.](1998), Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN. (rozdz.IX-XII)
• Rimm S.B. (1994), Bariery szkolnej kariery. Warszawa, WSiP.
• Łobocki M.(2003), metody i techniki badan pedagogicznych. Kraków. Wyd. Impuls.
• Łobocki M. (2000), Teoria wychowania w zarysie. Kraków, Wyd. Impuls
• Łobocki M. (1985), Współdziałanie nauczycieli i rodziców w procesie wychowania. Warszawa, nasza Księgarnia..
• Łuczak B. (2000), Niepowodzenia w nauce. Poznań
• Materne J.(1988), Opiekuńcze funkcje szkoły. Warszawa, PWN
• Śliwerski B. (2005), Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków, Wyd. Impuls.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 09-PEDAII-11 w USOSweb