Lektorat języka białoruskiego/ukraińskiego 09-MLJB-13

LEKTORAT J. BIAŁORUSKIEGO
Białoruś i Białorusini – krótkie wprowadzenie do historii, państwa i narodu. Miejsce języka i kultury białoruskiej wśród innych słowiańskich. języków i kultur.
Osobliwości systemu dźwiękowego języka białoruskiego – wymowa, akcentuacja i intonacja. Charakterystyka ogólna.
Omawianie najistotniejszych problemów wymowy białoruskiej (akanie/ jakanie, twarde/ miękkie oraz dźwięczne/ bezdźwięczne spółgłoski, wymowa afrykat itd.)
Wybrane zagadnienia morfologii – rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik i zaimek. Ich podstawowe kategorie, odmiana i wykorzystanie praktyczne.
Aspekt leksykalny: zwroty grzecznościowe i ich wykorzystanie w akcie komunikacyjnym; sposoby nawiązywania znajomości/ rozmowy, jej kontynuacja i zakończenie. Tworzenie dialogu i jego prezentacja z charakterystyczną intonacją dla języka białoruskiego.
Aspekt leksykalny. Wprowadzenie bloków tematycznych: rodzina, człowiek oraz jego charakter i wygląd zewnętrzny, zawody i praca, kraje i narodowości, przyroda, sposoby i miejsca odpoczynku.
Kształtowanie ustnej/ pisemnej wypowiedzi w oparciu o materiał leksykalny omawianych zagadnień z przestrzeganiem odpowiedniej struktury tekstu (wstęp, przedstawienie problemu zasadniczego i zakończenie).
Praca z tekstami o charakterze socjokulturowym – czytanie tekstów, ćwiczenia wprowadzające i utrwalające słownictwo, przedstawianie zdania autora danego tekstu oraz własnego. Dyskusja po przeczytaniu i analizie tekstu.
Ćwiczenia leksykalno-gramatyczne utrwalające omówione tematy (mają miejsce po każdym omówionym zagadnieniu).
Krótkie wypracowania pisemne (lub ustna wypowiedź) po zakończeniu każdego aspektu leksykalnego. Opracowanie konkretnego zagadnienia lub test podsumowujący pracę studenta na zajęciach języka białoruskiego

LEKTORAT J. UKRAIŃSKIEGO
Etykieta językowa
Zwroty grzecznościowe: przywitanie, pożegnanie, zwracanie się, zapoznanie się, podziękowanie, prośba, przepraszanie, zgoda, niezgoda.
Alfabet ukraiński. Zależność między grafiką i fonetyką. Litery i dźwięki w języku ukraińskim. Miękki znak i apostrof.
Zawieranie znajomości
Przyjaciele, znajomi. Charakter i zachowanie człowieka.
Rola akcentu w języku ukraińskim. Zasady akcentowania. Intonacja i jej rodzaje
Rodzina
Więzi i relacje rodzinne. Dorośli i dzieci. Określanie wieku.
Samogłoski i spółgłoski języka ukraińskiego.
Wymowa samogłosek: я, ю, є, ї.
Wymowa afrykatów (spółgłoski zwarto-szczelinowe) [д͡з ], [д͡з '], [д͡ж].
Rzeczownik – określenie rzeczownika jako części mowy.
Kategorie gramatyczne rzeczownika: kategoria rodzaju, liczby, przypadku – charakterystyka ogólna.
Podział rzeczowników na deklinacje.
Zawód. Profesja.
Nauka. Praca.
Wymowa dźwięcznych i bezdźwięcznych spółgłosek w parach korelacyjnych: [б] – [п], [д] – [т], [д'] – [т'], [дз] – [ц], [дз'] – [ц'], [з] – [с], [з'] – [с'], [д͡ж] – [ч], [ж] – [ш], [ґ] – [к], [г] – [х].
Czasownik. Charakterystyka ogólna czasownika jako części mowy.
Kategorie morfologiczne czasownika: kategoria osoby, czasu, trybu, forma czasownika.
Wygląd zewnętrzny
Uroda,ozdoby.
Wymowa twardych i miękkich spółgłosek: [д] – [д'], [з] – [з'], [д] – [д͡з '], [л] – [л'], [н] – [н'], [р] – [р'], [с] – [с'], [т] – [т'], [ц] – [ц'].
Podział rzeczowników na deklinacje. Rzeczowniki I deklinacji. Końcówki rzeczowników I deklinacji. Akcent w rzeczownikach I deklinacji.

Cele kształcenia

LEKTORAT J. BIAŁORUSKIEGO nauczanie języka białoruskiego poprzez rozwijanie wszystkich sprawności językowych: mówienia, rozumienia ze słuchu, czytania i pisania wprowadzenie i zapoznanie ze specyfiką języka białoruskiego na zasadzie konfrontacji z językiem polskim i rosyjskim, a także kulturą, tradycjami białoruskimi i kształtowaniem się języka białoruskiego w kontekście historycznym, zyskanie podstawowych informacji dotyczących cech wyróżniających języka białoruskiego przekazanie wiedzy o systemie dźwiękowym języka białoruskiego, prezentacja alfabetu, osobliwości wymowy, intonacji i akcentu oraz kształtowanie nawyków prawidłowej wymowy, intonacji i akcentuacji, umiejętności prawidłowego fonetycznie, intonacyjnie, akcentuacyjnie czytania zaznajomienie z podstawowymi zasadami ortografii i ortoepii białoruskiej, gramatycznymi strukturami i normami języka białoruskiego umożliwiającymi kompetencje komunikacyjną w zakresie tematyki związanej z życiem codziennym wprowadzenie zagadnień pozwalających na poznawanie leksyki, rozszerzanie zasobu słownictwa oraz wyrobienie umiejętności posługiwania się językiem w danym kontekście komunikacyjnym kształtowanie umiejętności formułowania wypowiedzi ustnych w zakresie poznanej leksyki, rozwijanie umiejętności prowadzenia dialogu i dyskusji, odtwarzanie i streszczenie tekstów w formie ustnej utrwalanie nawyków gramatycznych i ortograficznych, kształtowanie umiejętności w formułowaniu tekstów pisanych, pisemne odtwarzanie i streszczenie tekstów rozwijanie umiejętności komunikacji i pracy w grupie oraz właściwej postawy i odpowiedzialnego stosunku do zajęć LEKTORAT J.UKRAIŃSKIEGO praktyczne opanowanie podstaw artykulacji systemu dźwięków ukraińskich zapoznanie z zasadami akcentowania w języku ukraińskim (wymowa samogłosek akcentowanych i nieakcentowanych) kształtowanie sprawności pisania opanowanie umiejętności percepcji i odtwarzania ukraińskiego języka literackiego opanowanie podstawowych zasad ortografii opanowanie materiału leksykalnego w zakresie tematycznym, określonym w programie kształtowanie sprawności rozumienia ze słuchu w zakresie materiałów programowych kształtowanie umiejętności w zakresie różnych form pracy: praca indywidualna, w grupie rozwijanie umiejętności komunikacji i pracy w grupie oraz właściwej postawy i odpowiedniego stosunku do zajęć rozwijanie indywidualnych strategii uczenia się, korzystanie z różnych źródeł informacji, w tym również elektronicznych opanowanie podstawowych zasad gramatycznych

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

Materiały są udostępniane na platformie Microsoft Teams i drogą mailową.

Kierunek studiów

kierunek studiów: filologia wschodniosłowiańska specjalność studiów: filologia rosyjska

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień Dyskusja Praca z tekstem Metoda analizy przypadków Metoda ćwiczeniowa Demonstracje dźwiękowe i/lub video Metody aktywizujące (np.: „burza mózgów”, technika analizy SWOT, technika drzewka decyzyjnego, metoda „kuli śniegowej”, konstruowanie „map myśli”) Praca w grupach

Moduł zajęć/przedmiotu prowadzony zdalnie (e-learning)

nie

Poziom przedmiotu

II stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

I rok

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

nie obowiązują – nauka j. białoruskiego / j. ukraińskiego od podstaw

Efekty kształcenia

LEKTORAT J. BIAŁORUSKIEGO:
Po zakończeniu modułu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student /ka:
zdobywa wiedzę ogólną o kulturze Białorusi, jej historii (procesach jej kształtowania się i głównych wpływach) oraz języku białoruskim i jego miejscu wśród innych języków słowiańskich
posiada wiedzę o cechach fonetycznych i systemie fonologicznym języka białoruskiego, ma prawidłową wymowę, intonuje, akcentuje zgodnie z zasadami języka białoruskiego
zna zasób środków językowych (leksykalnych i gramatyczno-syntaktycznych) umożliwiających komunikację w zakresie podstawowej tematyki
uczestniczy w sytuacjach komunikacyjnych w zakresie omawianej tematyki, rozumie i tworzy wypowiedzi ustne/ pisemne
prawidłowo interpretuje teksty i sytuacje komunikacyjne, konstruuje i przetwarza wypowiedzi posługując się odpowiednim zasobem środków językowych
dobiera właściwe środki językowe, słownictwo i styl wypowiedzi w zależności od kontekstu, dostrzega i poprawia własne błędy oraz błędy w wypowiedziach kolegów
korzysta ze źródeł informacji w języku białoruskim i polskim (słowniki, encyklopedia i różnego rodzaju technologia informacyjna)
wyraża własną opinię na określony temat oraz ustosunkowuje się w pisemnej i ustnej formie do usłyszanych i przeczytanych tekstów
przejawia zainteresowanie krajem poznawanego języka i jego kulturą
stosuje zdobytą wiedzę w kształtowaniu i wzbogacaniu własnych wypowiedzi ustnych i wykonywaniu prac pisemnych

LEKTORAT J. UKRAIŃSKIEGO:
Po zakończeniu modułu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student /ka:
rozróżnia w słowach spółgłoski: twarde i miękkie, dźwięczne i bezdźwięczne, samogłoski akcentowane i nieakcentowane; określa podstawową wymianę spółgłoskową i samogłoskową
rozpoznaje w wyrazach i związkach wyrazowych zjawisko upodobnienia, uproszczenia, wymiany; zna zależność między głoską i literą; wymawia dźwięki w słowach zgodnie z normami ortoepii
rozumie słuchany tekst i potrafi wykonywać zadania z nim związane (łączenie sprawności słuchania z pisaniem, mówieniem)
zna i stosuje słownictwo w zakresie tematyki określonej w treściach programowych, potrafi prawidłowo skonstruować wypowiedź na tematy związane z treściami programowymi
Wykazuje się umiejętnością adekwatnego reagowania językowego w zakresie mówienia (uczestniczenie w prostej rozmowie, uzyskiwanie, udzielenie lub odmowa informacji)
Stosuje poprawnie adekwatne do sytuacji komunikacyjnej środki językowe, by wyrazić intencję oraz stany emocjonalne.
Tworzy tekst w postaci krótkiej wypowiedzi pisemnej
Potrafi prawidłowo zastosować akcent oraz intonację w wypowiedziach i czytanych tekstach.
Rozumie i prawidłowo stosuje wprowadzone zasady gramatyczne
Rozumie i prawidłowo stosuje wprowadzone zasady ortograficzne

Kryteria oceniania

Podstawowe kryteria:
- obecność na zajęciach;
- aktywny udział i zaangażowanie w trakcie zajęć;
- znajomość zalecanej literatury przedmiotu;
- pozytywne oceny z krótkich prac pisemnych oraz testów i kolokwiów (student ma prawo do poprawy ocen z testów);
- zaliczenie kolokwium semestralnego.

Kryteria oceniania / ocena wg skali stosowanej na UAM:

bardzo dobry (bdb; 5,0):
kryterium ilościowe: przynajmniej 96%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały w pełni osiągnięte. Dopuszczalne są pojedyncze nieścisłości, które nie mają istotnego znaczenia dla osiągnięcia ocenianego /-ych efektu /-ów uczenia się określonych dla przedmiotu/modułu

dobry plus (+db; 4,5)
kryterium ilościowe: przynajmniej 91% i mniej niż 96%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte z nielicznymi błędami, o małym znaczeniu merytorycznym.

dobry (db; 4,0)
kryterium ilościowe: przynajmniej 81% i mniej niż 91%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte z szeregiem niezbyt poważnych błędów lub/i pojedynczymi niedociągnięciami.

dostateczny plus (+dst; 3,5)
kryterium ilościowe: przynajmniej 73% i mniej niż 81%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte z istotnymi błędami i/lub brakami.

dostateczny (dst; 3,0)
kryterium ilościowe: przynajmniej 61% i mniej niż 73%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte z poważnymi błędami i/lub brakami (tj. minimalny akceptowalny poziom osiągnięcia efektów uczenia się)

niedostateczny (ndst; 2,0)
kryterium ilościowe: poniżej 61%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się nie zostały osiągnięte

Literatura

LEKTORAT J. BIAŁORUSKIEGO
- Волкава Я.В., Авілава В.Л., Польска-беларускі слоўнік, Мінск 2004.
- Грыгор’ева Л.М. (рэд.), Беларуская мова, Ч. І., Мінск 2004.
- Каляда А., Беларускае літаратурнае вымаўленне, Мінск 2006.
- Красней В.П., Беларуская мова ў табліцах і схемах, Мінск 2008.
- Мыцык Г.В., По-белорусски? Пожалуйста! = Па-беларуску? Калі ласка!, Мінск 2015.
- Плотнікаў Б.А., Трайкоўская В.П., Слоўнік цяжкасцяў беларускай мовы, Мінск 2004.
- Правілы беларускай арфаграфіі і пунктуацыі, Мінск 2008.
- Рамза Т.Р., Беларуская мова? З задавальненнем!, Мінск 2010.
- Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы, пад рэд. М.Р. Судніка і М.Н. Крыўко, Мінск 2002.
- Sajewicz N., Materiały do praktycznej nauki języka białoruskiego, Lublin 2000.
- Materiały ze stron: www.knihi.com, www.starbel.narod.ru.

LEKTORAT J. UKRAIŃSKIEGO
Podręczniki do nauki j. ukraińskiego:
Huk I., Kawecka M., Podręcznik do nauki języka ukraińskiego, Lublin 2003.
Śpiwak J., Podręcznik do języka ukraińskiego, Warszawa 1996.
Белей О., Розмовляєте українською? Підручник української мови, Wrocław 2006.
Палінська О., Туркевич О., Крок-1, українська мова як іноземна. Початковий рівень, Львів 2011.
Русанівський В., Українсько-польський розмовник, Київ-Ірпінь 2004.
Ткачук Т. П., Практичний правопис української мови. 20 уроків грамотності, Тернопіль 2006.
Фролова Т. Д., Українська за 26 днів для тих, хто її не вивчав, Навчальний посібник, Київ 2004.

Słowniki

Академічний тлумачний словник української мови, [в:] Електронний ресурс: www.sum.in.ua
Великий тлумачний словник сучасної української мови, уклад. і гол. ред. В.Т. Бусел, Київ; Ірпінь 2001.
Житар У. В., Пікуль С.А., Попов Є.Ф, Слободян Д. В., Польсько-український словник, Київ 2010, 672 с.
Iwczenko A., Słownik ukraińsko-polski, Lublin, 2003.
Jurkowski M., Nazaruk B., Mały słownik ukraińsko-polski i polsko-ukraiński, Warszawa, 1998.
Кононенко І., Співак О., Українсько-польський словник міжмовних омонімів і паронімів, Київ 2008.
Kononenko І. , Mytnik I. , Wasiak E. , Słownik tematyczny polsko-ukraiński, Warszawa, 2010.
Kosmeda T., Czetyrba M., Erdeli O., Małecki Ł., Osipowa T., Ukraińska frazeologia: teoria, ćwiczenia, testy słownik (dla studentów filologii ukraińskiej), pod red. nauk. T. Kosmedy, Poznań 2011.
Kosmeda T., Małecki Ł., Ortografia języka ukraińskiego: teoria, ćwiczenia, testy, słownik (dla studentów filologii ukraińskiej), pod red. nauk. T. Kosmedy, Poznań 2012.
Космеда Т. А., Осіпова Т. Ф., Комунікативний кодекс

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 09-MLJB-13 w USOSweb