Mistycyzm muzułmański 09-MISTARAB-11

Zagadnienia objęte programem zajęć:

Zjawisko mistycyzmu w religiach. Gnoza i ezoteryka. Etymologia pojęcia „sufizm”Teorie na temat początków sufizmu; narracja suficka, a narracja zachodnia.
Rozwój sufizmu w okresie klasycznym. Mistycy indywidualni i tworzenie się kanonu.
Sufizm - ortodoksja czy heterodoksja?
Między mistycyzmem a filozofią. Wielkie systemy As-Suhrawardiego i Ibn ‘Arabiego.
Bractwa mistyczne – od praktyki duchowej do rzeczywistości feudalnej. Świat obrzędowości ludowej.
Wpływ mistycyzmu na literature piękną.
Mistycyzm, a rozwój sztuk pięknych w islamie.
Wzajemne oddziaływanie sufizmu i szyizmu. Mistycyzm poza ruchem sufickim.
Mistycyzm we współczesnym świecie arabskim.

Cele kształcenia

Poszerzenie podstawowych wiadomości z zakresu wiedzy o islamie o specjalistyczną wiedzę na temat mistycznych nurtów religii muzułmańskiej. Przedstawienie mistycyzmu jako kluczowego czynnika budowania „kultury dialogu” w świecie arabsko-muzułmańskim na przestrzeni dziejów. Ukazanie roli mistycyzmu we współczesnym dyskursie światopoglądowym świata arabskiego. Udoskonalenie umiejętności formułowania własnych prezentacji ustnych i multimedialnych na tematy arabistyczne. Udoskonalenie warsztatu naukowego arabisty w zakresie pracy ze źródłami oraz tworzenia własnego tekstu o charakterze naukowym

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

Większość literatury znajduje się w Bibliotece Filologicznej Novum. Materiały uzupełniające będą dystrybuowane przez wykładowców podczas zajęć bądź drogą elektroniczną.

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

wykład, dyskusja na zajęciach, lektura zadanych tekstów w domu, samodzielna analiza źródeł i opracowań

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

III rok

Koordynatorzy przedmiotu

Łukasz Piątak

Efekty kształcenia

Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student:
- wie, czym jest zjawisko mistycyzmu w religii i rozpoznaje jego elementy w islamie
- wymienia nazwiska czołowych przedstawicieli sufizmu oraz zna ich podstawowe założenia doktrynalne
- zna i interpretuje fragmenty wybranych źródeł arabskich o charakterze religijno-filozoficznym i rozpoznaje ich cechy gatunkowe tj. Koran, sunna, tafsir, antologie biograficzne, traktaty filozoficzne, opowiadania symboliczne, - teksty liturgiczne, poezja mistyczna.
- podaje przykłady inspiracji mistycyzmem w sztukach pięknych islamu: muzyce, malarstwie miniaturowym, kaligrafii i architekturze.
- rozpoznaje wpływy mistycyzmu w obyczajowości i kulturze ludowej
- w swych wypowiedziach ustnych i pisemnych posługuje się podstawowym aparatem pojęciowym charakterystycznym dla mistycyzmu muzułmańskiego – w wersji arabskiej i polskiej,
- dokonuje analizy i interpretacji tekstu źródłowego o charakterze religijno-filozoficznym w oparciu o tło historyczne, gatunek literacki oraz tradycję intelektualną reprezentowaną przez autora,
- formułuje tezę lub pytanie badawcze oraz gromadzi odpowiednią argumentację w oparciu o pracę z arabskim tekstem źródłowym oraz opracowaniem naukowym polskim i zagranicznym
- tworzy samodzielnie tekst o charakterze naukowym
- jest otwarty na poznanie innych kręgów kulturowych

Kryteria oceniania

obecność na 80 % zajęć, pisemna informacja zwrotna po każdych zajęciach (próba dyskusji i wymiany myśli związanej z tematem zajęć), znajomość wybranej lektury, sprawdzian zaliczeniowy (pisemny lub ustny)

Skala ocen:
5 – znakomita wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne
4.5 – bardzo dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne
4.0 – dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne
3.5 – zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, ale ze znacznymi niedociągnięciami
3.0 – zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, ale z licznymi błędami
2.0 – niezadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne

Kryteria punktacji:

ocena bardzo dobra - od 90 %
ocena dobra + - od 83 %
ocena dobra - od 75%
ocena dostateczna + - od 68 %
ocena dostateczna - od 60%
ocena niedostateczna - poniżej 60%

Literatura

Al-Ġazālī, A., Nisza Świateł (tłum. Joanna Wronecka), PWN, Warszawa 1990
Al-Iṣbahānī, A. Ḥilyat al-awliyā’, As-Sa‘āda, Al-Qāhira 1996
Al-Qur’ān’, Dār al-‘ilm, Al-Qāhira 1996
Asani A., Ku chwale Mahometa. Poezja sindhi i urdu, [w:] Donald Lopez (red.), Praktyki religijne w Indiach, Dialog, Warszawa 2001
As-Suhrawardī, Š., Hikmat al-Išrāq w: Maǧmū‘at muṣannafāt šayḫ al-išrāq, t.2, Tahrān 1993
As-Sulamī, Ṭabaqat aṣ-ṣūfiyya, Dār al-kutub al-‘ilmiyya, Bayrūt 1973
Chittick, W., Sufism. A beginner’s guide, One World, Oxford 2008
Ḍayf, Š., Tārīḥ al-adab al-‘arabī. Al-‘aṣr al-‘abbāsī aṯ-ṯānī, Dār al-Ma‘ārif, s. 473-486
Danecki, J., Podstawowe wiadomości o islamie, t. 2, Dialog, Warszawa 2007
Dulęba, W., Drugi dywan perski (wybór), Kraków 1980, (wybrane fragmenty)
Dulęba, W., Trzeci dywan Perski (wybór), Warszawa 1986, (wybrane fragmenty)
Ibn al-Fāriḍ, [w]: Poezja arabska. Wiek VI-XIII. Wybór, opr. Janusz Danecki, 1997, s. 510-515
Ibn Arabi, Traktat o miłości. Tłum. Joanna Wronecka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995
Ibn Arabi, Księga podróży nocnej do najbardziej szlachetnego miejsca. Tłum. Joanna Wronecka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1990
Ibn ‘Arabī, M., Fuṣūṣ al-ḥikam, Dār al-ma‘rifa, Bejrut 2005
Kłodkowski, P., Homo Mysticus islamu i hinduizmu, Dialog, Warszawa 1998
Mojaddedi, J., Legitimizing Sufism In al-Qushayri’s „Risala” [w:] Studia Islamica, No. 90 (2000), s. 37-50
Nasr, S.H., Islamic philosophy from its origin to present, SUNY, New York 2006
Oziewicz, M., (przekł.), Tęsknota. Wiersze, przypowieści oraz listy Dżalal ad-Dina Rumiego, Wrocław 2004 (wybrane fragmenty)
Pinto, P., Creativity and stability in the making of Sufi tradition. The Tariqa Qadiriyya in Aleppo, Syria. [w:] Catharina Raudvere and Leif Stenberg, Sufism Today, Tauris 2009, s. 17-135
Ridgeon, L., Emanation and Ibn ‘Arabī . Sufism and ‘union’ with god [w.] Sufism. Critical Concepts in Islamic studies, s. 160-166
Rudolph, K, Gnoza, Nomos, Kraków 2003
Sands, K., Sufi Commentaries on Quran in Classsical Islam, Routledge, London-New York 2006, s. 14-28, s. 76-96
Saḥīḥ al-Buḫārī, (wybrane fragmenty)
Schimmel, A., Mystical Dimensions of Islam, University of North Carolina Press, Chapel Hill 1975
Stępniewska-Holzer B.,, Życie codzienne na bliskim wschodzie w XIX w., PIW, Warszawa 2000, s. 200-210
Trimingham, S., The Sufi Orders in Islam, At the Clarendon Press, Oxford 1971

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 09-MISTARAB-11 w USOSweb