Prowadzony w cyklach: 2020/SZ, 2021/SZ, 2022/SL, 2022/SZ, 2023/SL, 2023/SZ, 2024/SZ

Punkty ECTS: 2

Język: język włoski

Organizowany przez: Instytut Języków i Literatur Romańskich (dla: Wydział Neofilologii)

Historia języka włoskiego 09-HJW-5LW-11

Treści programowe:
1. Ludy antycznej Italii – teoria substratu językowego; latynizacja Europy pod panowaniem imperium rzymskiego; łacina klasyczna a łacina ludowa, podstawowe różnice strukturalne;
2. Zmiany leksykalne w łacinie ludowej pod wpływem etyki chrześcijaństwa; pojawienie się substratu językowego (V-X w.) pod wpływem najazdów ludów germańskich, dominacji Bizancjum oraz kolonizacji arabskiej na Sycylii;
3. Pierwsze teksty we włoskim języku ludowym (IX-X w.); liryka artystyczna szkoły sycylijskiej (cechy „siciliano illustre”) i jej wpływ na kształtowanie się twórczości „dolce stil novo”;
4. Szczególny status języka toskańskiego w XIV w.; Dante i teoria języka znamienitego („volgare illustre”); Petrarka i Boccaccio, jako prekursorzy włoskiego języka literackiego;
5. Filozofia i cywilizacja humanizmu a problemy językowe włoskiego Quattrocenta;
6. Dyskusje na temat modelu języka literackiego (la questione della lingua) oraz stabilizacja normy językowej w XVI w. – przyjęcie propozycji P.Bembo; założenia teoretyczne Vocabolario dell’Accademia della Crusca (1612);
7. Zapożyczenia leksykalne z j.hiszpańskiego i francuskiego w XVII w.; Settecento i nawrót polemik wokół zagadnień językowych; filozofia kultury Oświecenia i popularyzacja języka francuskiego we Włoszech („gallomania”);
8. Ottocento -zwolennicy i przeciwnicy puryzmu językowego; Manzoni i problem włoskiego języka narodowego.

Cele kształcenia

- wprowadzenie podstawowej terminologii i metod opisu zjawisk językowych w wymiarze diachronicznym - przekazanie wiedzy na temat pochodzenia języka włoskiego z uwzględnieniem wpływu elementów substratu językowego ludów antycznej Italii na pojawienie się dialektów - prezentacja głównych etapów i kierunków rozwoju języka włoskiego - zapoznanie studentów z problematyką kształtowania się normy językowej we Włoszech (m.in. zjawisko dyglosji w różnych postaciach) - wyrobienie u studentów umiejętności konfrontowania i krytycznego spojrzenia na wielopłaszczyznowość zjawisk z zakresu historii języka włoskiego (korelacja wydarzeń historycznych z rozwojem kultury i cywilizacji narodu) - kształtowanie umiejętności analizy i syntezy zjawisk dotyczących zmian językowych pod wpływem kontaktów z kulturą i cywilizacją innych narodów - rozwinięcie umiejętności korzystania ze źródeł literaturowych oraz komunikacji i pracy w grupie

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

pliki załączane na platformie MS Teams

Kierunek studiów

filologia włoska

Kod ECTS

SPOSÓB PROWADZENIA ZAJĘĆ: w semestrze zimowym w r. akad. 2020/20221 zajęcia będą odbywać się głównie w formie zdalnej za pośrednictwem platformy Ms Teams FORMA ZAJĘĆ: - wykłady w czasie rzeczywistym z wykorzystaniem prezentacji PowerPoint - praca własna studenta polegająca na czytaniu i analizie źródeł - dyskusje na tematy przygotowane na podstawie wskazanych (przesłanych) źródeł SPOSÓB ZALICZENIA PRZEDMIOTU: - testy śródsemestralne - egzamin w formie testu

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

- Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień - Praca z tekstem - Demonstracje dźwiękowe i/lub video

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem - 30 Przygotowanie do zajęć - 10 Czytanie wskazanej literatury -16 Przygotowanie do egzaminu - 4 -------------------------------------------------------------------- SUMA GODZIN 60 ------------------------------------------------------------------- Liczba punktów ETCS 2

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

III rok

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

zaliczenie II roku LIC na kierunku Filologia włoska

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2022/SL:

Anna Godzich
Wawrzyniec Kryza

W cyklu 2018/SZ:

W cyklu 2019/SZ:

W cyklu 2023/SZ:

W cyklu 2024/SZ:

W cyklu 2020/SZ:

W cyklu 2023/SL:

Efekty kształcenia

1. Wyjaśnia podstawowe pojęcia z zakresu historii języka włoskiego: teoria substratu, łacina ludowa, języki wernakularne, język a dialekt, język znamienity „volgare illustre”, norma językowa, „la questione della lingua”, itp.
2. Rozumie i definiuje różnice pomiędzy łaciną klasyczną a łaciną ludową, potrafi wymienić źródła pisane łaciny ludowej; objaśnia i prawidłowo interpretuje wpływ etyki chrześcijaństwa na ewolucję zasobów leksykalnych łaciny ludowej; identyfikuje i wymienia przykłady zapożyczeń z języków obcych (germańskie, bizantyjskie, arabskie) wynikające z dominacji politycznej obcych potęg na Płw. Apenińskim w okresie między V a X w. n.e.
3. Wymienia i potrafi scharakteryzować zabytki piśmiennictwa włoskiego (IX-X w.); wyjaśnia i podsumowuje przyczyny względnie późnego pojawienia się dzieł literackich we włoskim języku ludowym;
4. Rozumie i objaśnia przyczyny szczególnego statusu języka toskańskiego wśród innych języków wernakularnych Płw. Apenińskiego w XIV w. ; ocenia wkład i znaczenie rozważań Dantego na temat języka znamienitego „volgare illustre”;
5. Krytycznie ocenia oddziaływanie idei humanizmu na kulturę i cywilizację włoskiego Quattrocenta ze szczególnym uwzględnieniem problemów językowych: rozkwit badań filologicznych nad łaciną klasyczną a kryzys twórczości literackiej w językach wernakularnych; rozumie i objaśnia rolę L.B.Albertiego w dążeniu do podniesienia prestiżu włoskich języków ludowych (Certame coronario)
6. Omawia procesy krystalizowania się normy językowej w wymiarze diachronicznym (j.literacki a języki wernakularne, j.włoski a dialekty); charakteryzuje i poddaje krytyce rozmaite propozycje przyjęcia modelu języka literackiego w ramach tzw. „questione della lingua” (XVI w.); ocenia znaczenie publikacji Vocabolario dell’Accademia della Crusca;
7. Wskazuje przyczyny napływu zapożyczeń z j.hiszpańskiego i francuskiego na rozwój leksyki i struktur j.włoskiego w XVII w.; omawia zakres i naturę dyskusji wokół zagadnień językowych w XVIII w.; potrafi podsumować koncepcje zwolenników i przeciwników puryzmu językowego; przedstawia stanowisko A.Manzoniego w dyskusji nad językiem narodowym w XIX w.
8. Objaśnia oraz poprawnie interpretuje rodzaj i zakres zmian, jakie zaszły w obrębie j.włoskiego na przestrzeni wieków
9. Wskazuje przyczyny i ocenia skutki wielokulturowości społeczeństwa włoskiego na kształtowanie się języka narodowego (współwystępowanie dialektów, ich rola, status i znaczenie)
10. Dostrzega i rozumie współzależność między historią narodu a rozwojem jego kultury i literatury oraz języka korzysta ze źródeł literaturowych

Kryteria oceniania

5,0 – znakomita wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne
4.5 – bardzo dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne
4.0 – dobra wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne
3.5 – zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, ale ze znacznymi niedociągnięciami
3.0 – zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne, ale z licznymi błędami
2.0 – niezadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje personalne i społeczne

Literatura

Cella, R., 2015, Storia dell'italiano. Bologna; Il Mulino.
Durante, M., 1981, Dal latino all'italiano moderno. Bologna: Zanichelli.
Frosini, G., 2020, Storia dell'italiano. La lingua, i testi. Roma: Salerno Editrice.
Marazzini, C., 2005, Breve storia della lingua italiana. Bologna : Il Mulino.
Marazzini, C. 2006, La storia della lingua italiana attraverso i testi. Bologna: Il Mulino.
Marazzini, C., 2013, Da Dante alle lingue del Web. Otto secoli di dibattiti sull'italiano. Roma: Carocci.
Patota, G. 2002, Lineamenti di grammatica storica dell'italiano. Bologna: Il Mulino.
Tesi, R., 2007, Storia dell'italiano. La formazione della lingua comune dalle fasi iniziali al Rinascimento. Bologna: Zanichelli.
Tesi, R., 2005, Storia dell'italiano. La lingua moderna e contemporanea. Bologna: Zanichelli.

W cyklu 2020/SZ:

Durante, M., 1981, Dal latino all'italiano moderno. Bologna: Zanichelli.
Marazzini, C., 2005, Breve storia della lingua italiana. Bologna : Il Mulino.
Marazzini, C. 2006, La storia della lingua italiana attraverso i testi. Bologna: Il Mulino.
Marazzini, C., 2013, Da Dante alle lingue del Web. Otto secoli di dibattiti sull'italiano. Roma: Carocci.
Tesi, R., 2007, Storia dell'italiano. La formazione della lingua comune dalle fasi iniziali al Rinascimento. Bologna: Zanichelli.
Tesi, R., 2005, Storia dell'italiano. La lingua moderna e contemporanea. Bologna: Zanichelli.

W cyklu 2021/SZ:

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 09-HJW-5LW-11 w USOSweb