Prowadzony w cyklach: 2021/SL, 2022/SL, 2022/SZ, 2023/SL, 2024/SL, 2025/SL

Punkty ECTS: brak danych

Język: język francuski

Organizowany przez: Instytut Języków i Literatur Romańskich (dla: Wydział Neofilologii)

Historia języka francuskiego 09-HJF-6LF-11

1. Kierunki i charakter zmian językowych począwszy od łaciny ludowej. Zmiany w łacinie ludowej w stosunku do łaciny klasycznej (poziomy: fonetyczny, gramatyczny i leksykalny).
2. Przyczyny zmian na poziomie formalnym języka: mechaniczne (assimilation, palatalisation, diphtongaison, métathèse, dissimilation, différentiation), psychologiczne (analogie, contamination), społeczno-kulturowe.
3. Przyczyny i skutki zmian na poziomie semantycznym jednostek językowych. Typy znaczeń (etymologiczne, aktualne, podstawowe, przenośne, derywowane itd.).
4. Zmiany na poziomie gramatycznym ze szczególnym uwzględnieniem deklinacji (stopniowy zanik fleksji przypadków gramatycznych).
5. IX wiek. Początki piśmiennictwa. Analiza pierwszych tekstów francuskich (Serments de Strasbourg, Cantilène de Ste Eulalie) i następnie wybranych tekstów reprezentatywnych dla poszczególnych epok rozwoju języka francuskiego.
6. Od wielojęzyczności, dialektów w starofrancuskim do kształtowania się języka narodowego, coraz bardziej znormalizowanego.
7. Kształtowanie się ortografii francuskiej.
8. Relatynizacja słownictwa francuskiego i jej konsekwencje.
9. Le français classique: zmiany konsolidujące współczesny francuski; puryzm, préciosité, burlesque.

W cyklu 2022/SL:

1. Que veut dire « l’origine d’une langue à partir d’une autre » ? Deux couches : érudite et populaire. Périodisation de l’histoire du français
2. Du latin au français : procès érosifs du latin tardif – syntaxe, morphologie, lexique
3. Du latin au français : Structure syllabique, accent, lénitions, palatalisations
4. Roman commun: invasions barbares, diglossie, communication verticale, premières inscriptions en roman, Serments de Strasbourg
5. Ancien français: sociologie, variation dialectale, production scripturale.
6. Ancien français: Séquence de Sainte Eulalie, nouvelles projections fonctionnelles
7. Ancien français: négation et concordance negative, vers la négation discontinue bipartite
8. Ancien français: Le déclin de la flexion casuelle
9. Ancien français: abandon du Tobler-Mussafia, clitiques, marqueurs discursifs
10. Ancien français: sujets nuls, sujets postverbaux
11. Moyen français, ordonnance de Villers-Cotterêts
12. Le développement du lexique français
13. Doublets lexicaux
14. le Français classique
15. Les « français » (particularités grammaticales d’outre-Atlantique)

Cele kształcenia

1. Przekazanie wiedzy dotyczącej praw rządzących rozwojem języka francuskiego w okresie od łaciny ludowej do czasów współczesnych, a także wykazanie, iż zmiany językowe mają charakter ogólny: zachodzą diachronicznie i synchronicznie oraz dotyczą każdego systemu językowego. 2. Zapoznanie studentów z najważniejszymi czynnikami warunkującymi zmiany językowe, jak: przyczyny mechaniczne wynikające z charakteru artykulacji w języku naturalnym, przyczyny psychologiczne, społeczno-kulturowe oraz historyczno-geograficzne. 3. Uświadomienie współzależnego charakteru zachodzących w języku zmian, tj. że zmiana na jednym poziomie języka pociąga za sobą zmiany na innych poziomach (np. zmiany fonetyczne powodują zmiany na poziomie morfo-składniowym). 4. Zwrócenie uwagi na fakt, iż zmiany językowe są nieuchronne, i że występują na wszystkich poziomach języka: fonetycznym, gramatycznym, semantycznym oraz ortograficznym. 5. Wprowadzenie studentów do samodzielnej analizy wybranych tekstów starofrancuskich i średniofrancuskich.

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

Biblioteka Filologiczna Novum, Al. Niepodległości 4, 61-874 Poznań (również e-zasoby)

Kierunek studiów

filologia romańska

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień Wykład konwersatoryjny Dyskusja Praca z tekstem Metoda analizy przypadków

Nakład pracy studenta (punkty ECTS)

Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem: 30 Przygotowanie do zajęć: 2 Czytanie wskazanej literatury: 9 Przygotowanie pracy pisemnej, raportu, prezentacji, demonstracji, itp.: 6 Przygotowanie do egzaminu / zaliczenia: 10 SUMA GODZIN: 57 LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA ZAJĘĆ/PRZEDMIOTU: 2

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

III rok

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

Ogólnie:

Znajomość języka francuskiego na poziomie co najmniej B2. Podstawy języka łacińskiego.

W cyklu 2022/SL:

Zaawansowana znajomość francuskiego, znajomość angielskiego w stopniu umożliwiającym lekturę tekstów naukowych, podstawy języka łacińskiego

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2019/SL:

W cyklu 2025/SL:

W cyklu 2022/SL:

W cyklu 2020/SL:

W cyklu 2018/SL:

W cyklu 2022/SZ:

W cyklu 2023/SL:

W cyklu 2021/SL:

W cyklu 2024/SL:

Cele kształcenia przedmiotu cyklu

1. Przekazanie wiedzy o zmianach w historii języka francuskiego w okresie od łaciny do czasów współczesnych, a także ukazanie współzależności między zmianami zachodzącymi na różnych poziomach opisu gramatycznego. 2. Wykazanie na autentycznym materiale językowym z różnych epok różnic między kolejnymi etapami historii; zwrócenie uwagi na fakt, że zmiany w języku zachodzą diachronicznie i synchronicznie, są nieuchronne oraz mają charakter nieprzerwany. 3. Zapoznanie słuchaczy z podstawowymi czynnikami warunkującymi zmiany w języku jak: przyczyny mechaniczne wynikające z charakteru artykulacji w języku naturalnym, przyczyny psychologiczne (dążenie ku regularności, ikoniczność, ekonomia środków wyrazu), społeczno-kulturowe oraz historyczno-geograficzne. 4. Rozwój umiejętności pracy z tekstem dawnym - samodzielna (w ograniczonej skali) analiza wybranych tekstów starofrancuskich i średniofrancuskich pod kątem różnic gramatycznych względem współczesnego francuskiego. 5. Wyrobienie umiejętności rozpoznawania warstw słownictwa (słownictwo odziedziczone vs. rozmyślne zapożyczenia z łaciny)

Efekty kształcenia

Student po zakończeniu zajęć:
1. Zna podstawowe prawa rządzące ewolucją języka naturalnego, tzn. rozpoznaje i nazywa przyczyny rozwoju języka na poziomie formalnym i semantycznym.
2. Identyfikuje zjawiska i typy struktur na różnych etapach rozwoju jęz. francuskiego; posługuje się adekwatnym nazewnictwem z zakresu badań diachronicznych.
3. Rozumie, że zmiany w fonetyce pociągają za sobą zmiany na innych poziomach języka i na dowód tego podaje samodzielnie przykłady.
4. Jest w stanie przeanalizować krótkie fragmenty francuskich tekstów dawnych, wskazując napotykane problemy.
5. Rozpoznaje epokę, z której pochodzi dany tekst przy stosowaniu kryteriów językowych.
6. Korzysta z fachowej literatury poświęconej historii języka francuskiego dostosowanej do poziomu wiedzy.

Kryteria oceniania

Metody i kryteria oceniania
Egzamin pisemny na koniec semestru
Zaliczenie przedmiotu na ocenę: zadania domowe polegające na pracy z tekstem oraz przypomnieniu sobie niektórych pojęć z zakresu językoznawstwa
bardzo dobry (5,0): student/ka uczestniczy aktywnie w zajęciach, rozumie, na czym polega analiza diachroniczna, zna przerobiony na zajęciach materiał (prawidłowo podaje przyczyny i kierunki zmian językowych na różnych poziomach) - ogólnie znakomita wiedza z zakresu zagadnień poruszanych na zajęciach.
dobry plus (4,5): student/ka uczestniczy aktywnie w zajęciach, pamięta przerobiony materiał (prawidłowo podaje przyczyny i kierunki zmian językowych na różnych poziomach), rozumie, na czym polega analiza diachroniczna - ogólnie jak wyżej, lecz procentowo uzyskuje nieco słabszy wynik z testu egzaminacyjnego.
dobry (4,0): jak wyżej, lecz procentowo uzyskuje nieco niższy wynik.
dostateczny plus (3,5): jak wyżej.
dostateczny (3,0): zadowalająca wiedza w w/w zakresie (dopuszczalne błędy w teście egzaminacyjnym).
niedostateczny (2,0): student/ka nie pamięta, co było na zajęciach; nie potrafi zilustrować wiedzy przykładami, nie zna przerobionego materiału - ogólnie wiedza niezadawalająca.

Praktyki zawodowe

Nie przewiduje się.

Literatura

1) C. Marchello-Nizia, B. Combettes, S. Prévost, T. Scheer, Grande Grammaire Historique du Français, De Gruyter Mouton, 2020
2) Allière, J., La formation de la langue française, PUF, 1982.
3) Baril, A., Manuel d’initiation à l’ancien français, Ellipses, Paris, 1982.
4) Blanco, X., Bogacki, K. Introduction à l'histoire de la langue française, Universitas Autònoma de Barcelona, Servei de Publicacions, Bellaterra, 2014.
5) Bogacki, K., Anthologie de l’ancien français, Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask, 2003.
6) Burdy, Philipp. 2015. Le français dans l’histoire : depuis ses origines jusqu’au XVIe siècle. In Claudia Polzin-Haumann and Wolfgang Schweickard (eds.), Manuel de linguistique française. Berlin: De Gruyter. 11-38 (fragmenty : 17-19; 24-25 ; 29-36). http://han.amu.edu.pl/han/ebook-chapter-de-gruyter-le-francais-dans-l-histoire
7) Chaurand, J., Histoire de la langue française, PUF, 1969.
8) Guiraud, P., L’Ancien Français, PUF, Paris, 1971.
9) Guiraud, P., Le Moyen Français, PUF, Paris, 1963.
10) Marchello-Nizia, Ch.. 1999. Le français en diachronie. Douze siècles d’évolution. Gap. Editions d’Ophrys.
11) Perret, M., Introduction à l’histoire de la langue française, SEDES, Paris, 1988.
12) Sypnicki, J., Histoire interne et externe de la langue française, Poznań, 1977.

W cyklu 2022/SL:

Marcello-Nizia, Chrstiane (1999), Le français en diachronie. Douze siècles d’évolution, Paris, Ophyrys.

Burdy, Philipp (2015) « Le français dans l’histoire : depuis ses origines jusqu’au XVIe siècle », in : Polzin-Haumann, Claudia ; Schweickard, Wolfgang (éds.), Manuel de linguistique française. Walter de Gruyter GmbH, Berlin/Boston, pp. 11-38.
Frank-Job, Barbara; Selig, Maria (2016) ‘Early evidence and sources’, in Ledgeway, Adam; Maiden, Martin (eds.), The Oxford Guide to the Romance Languages. Oxford University Press, Oxford, pp. 24-34.
Marcello-Nizia, Chrstiane (2018) « De S0 à SV: Vers le sujet obligatoire et antéposé en français, les dernières phases d’un changement », Journal of French Language Studies 28, 1–19.
Repetti, Lori (2016) “Palatalization”, in Ledgeway, Adam; Maiden, Martin (eds.), The Oxford Guide to the Romance Languages. Oxford University Press, Oxford, pp. 658–668. Tylko fragmenty o francuskim

Carlier, Anne ; Guillot-Barbance, Céline (éds.) (2018) Latin tardif, français ancien : continuités et ruptures. Walter de Gruyter GmbH, Berlin/Boston.
Foulet, Lucien (1919), Petite syntaxe de l’ancien français, Paris, H. Champion.
https://archive.org/details/petitesyntaxedel00fouluoft
[fakultatywna] Girard Lomheim, Francine (2021) « Les pronoms personnels dans trois variétés du français nord-américain », in: Schøsler, Lene ; Härmä, Juhani ; Lindschouw, Jan (éds.), Actes du XXIXe Congrès international de linguistique et de philologie romanes (Copenhague, 1–6 Juillet 2019). Vol.1. Éditions de Linguistique et de Philologie, Strasbourg, pp. 415-430.
Kiss, Sándor; Mondin, Luca; Salvi, Giampaolo (2005) Latin et langues romanes : Études de linguistique offertes à József Herman à l'occasion de son 80ème anniversaire. Max Niemeyer Verlag GmbH, Tübingen
Ledgeway, Adam (2016) ‘Functional categories’, in Ledgeway, Adam; Maiden, Martin (eds.), The Oxford Guide to the Romance Languages. Oxford University Press, Oxford, pp. 761-771.
Schmitt, Christian (2015) « Le français dans l’histoire : du XVIIe siècle à nos jours » , in : Polzin-Haumann, Claudia ; Schweickard, Wolfgang (éds.), Manuel de linguistique française. Walter de Gruyter GmbH, Berlin/Boston, pp. 72-107.
Schøsler, Lene (2013), “The Development of the Declension System”, in Arteaga, Deborah L. (ed.) Research on Old French: The State of the Art, Dodrecht, Springer, pp. 167-186.
Wright, Roger (2016) ‘Latin and Romance in the medieval period. A sociophilological approach’, in Ledgeway, Adam; Maiden, Martin (eds.), The Oxford Guide to the Romance Languages. Oxford University Press, Oxford, pp. 14-23.
Zimmermann, Michael (2014), Expletive and Referential Subject Pronouns in Medieval French. De Gruyter, Berlin–Boston.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 09-HJF-6LF-11 w USOSweb