Gramatyka współczesnego języka białoruskiego - morfologia 09-GWJB-24

Miejsce morfologii w gramatycznym systemie języka. Pojęcie znaczenia, formy i kategorii gramatycznej. Samodzielne i niesamodzielne części mowy i relacje między nimi.
Rzeczownik jako część mowy. Kategorie gramatyczne i klasy rzeczowników. Typy deklinacji rzeczowników w języku białoruskim. Podstawowe informacje dotyczące słowotwórstwa rzeczowników. Zjawisko substantywizacji.
Przymiotnik jako część mowy. Kategorie gramatyczne i klasy przymiotników w języku białoruskim. Stopniowanie przymiotników. Pełne i krótkie formy przymiotników. Podstawowe informacje dotyczące słowotwórstwa przymiotników.
Liczebnik jako część mowy. Kategorie gramatyczne i klasy liczebników. Odmiana liczebników. Związek syntaktyczny liczebników z rzeczownikami.
Zaimek jako część mowy. Klasy zaimków, ich charakterystyka i odmiana.
Czasownik jako część mowy. Forma bezokolicznika. Kategorie gramatyczne czasowników w języku białoruskim. Koniugacja. Czasowniki bezosobowe i kategoria stanu. Podstawowe informacje dotyczące słowotwórstwa czasowników. Rodzaje imiesłowów w języku białoruskim - zasady ich tworzenia i użycia.
Przysłówek jako część mowy. Klasy przysłówków. Podstawowe informacje dotyczące słowotwórstwa przysłówków. Stopniowanie przysłówków.
Przyimek jako niesamodzielna część mowy. Użycie przyimków i ich budowa.
Spójnik jako część mowy. Klasyfikacja spójników i ich funkcje syntaktyczne.
Partykuła jak część mowy. Klasyfikacja partykuł i ich użycie.
Wykrzyknik jako część mowy. Klasyfikacja wykrzykników i ich użycie.
Praca roczna z zakresu morfologii.

Cele kształcenia

wprowadzenie i zapoznanie z podstawowymi informacjami dotyczącymi morfologii języka białoruskiego, w szczególności z podstawowymi terminami z zakresu morfologii samodzielnych i niesamodzielnych części mowy przekazanie wiedzy o kategoriach gramatycznych poszczególnych części mowy w języku białoruskim, nabycie biegłości w wyróżnianiu ich w tekstach, poznanie paradygmatów odmiany oraz zwrócenie uwagi na nieregularności w odmianie przygotowanie do interpretacji morfologicznej, właściwa analiza poszczególnych części mowy w zdaniach wyrobienie umiejętności odmiany wyrazów wyrobienie umiejętności rozpoznawania odmiennych i nieodmiennych części mowy i ich właściwy opis morfologiczny rozwijanie zdolności identyfikowania różnych typów odmiany i ich utrwalanie poprzez ćwiczenia ustne i pisemne utrwalanie umiejętności posługiwania się źródłami bibliograficznymi i doskonalenie umiejętności pisania opracowań naukowych rozwijanie umiejętności komunikacji i pracy w grupie oraz właściwej postawy i odpowiedzialnego stosunku do zajęć

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

materiały do zajęć będą udostępniane na platformie MS Teams lub przesyłane na adresy grupowe studentów.

Kierunek studiów

kierunek studiów: filologia wschodniosłowiańska specjalność studiów: filologia białoruska

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień Dyskusja Praca z tekstem Metoda ćwiczeniowa Metoda warsztatowa Metody aktywizujące (np.: „burza mózgów”, technika analizy SWOT, technika drzewka decyzyjnego, metoda „kuli śniegowej”, konstruowanie „map myśli”) Praca w grupach

Moduł zajęć/przedmiotu prowadzony zdalnie (e-learning)

nie

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

II rok

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

podstawowa wiedza i umiejętności z zakresu morfologii języka polskiego oraz ogólna wiedza językoznawcza

Efekty kształcenia

Po zakończeniu modułu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student /ka:
zna miejsce i znaczenie morfologii w systemie gramatycznym języka białoruskiego oraz podstawowe terminy z zakresu morfologii dotyczące samodzielnych i niesamodzielnych części mowy
posiada wiedzę o kategoriach gramatycznych poszczególnych części mowy oraz potrafi wyróżniać je w tekstach
analizuje i rozpoznaje różne typy odmiany, dostrzegając nieregularności w paradygmacie fleksyjnym i koniugacyjnym
prawidłowo odmienia poszczególne części mowy
prawidłowo analizuje poszczególne części mowy w zdaniach

potrafi dobierać właściwe typy odmiany wyrazów prawidłowo uwzględniając rodzaj, liczbę, przypadek i inne kategorie gramatyczne
rozpoznaje wyrazy odmienne i nieodmienne i potrafi je zanalizować z punktu widzenia morfologii.
korzysta ze źródeł bibliograficznych w języku białoruskim i polskim
opracowuje pracę roczną z zakresu morfologii współczesnego języka białoruskiego
stosuje zdobytą wiedzę w kształtowaniu i wzbogacaniu własnych wypowiedzi ustnych i wykonywaniu prac pisemnych, jest zorientowany na poprawność gramatyczną wypowiedzi

Kryteria oceniania

Podstawowe kryteria:
- obecność na zajęciach,
- aktywny udział i zaangażowanie w trakcie zajęć,
- znajomość zalecanej literatury przedmiotu,
- pozytywne oceny z testów i kolokwiów (student ma prawo do poprawy ocen z testów)

Kryteria oceniania / ocena wg skali stosowanej na UAM:

bardzo dobry (bdb; 5,0):
kryterium ilościowe: przynajmniej 96%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały w pełni osiągnięte. Dopuszczalne są pojedyncze nieścisłości, które nie mają istotnego znaczenia dla osiągnięcia ocenianego /-ych efektu /-ów uczenia się określonych dla przedmiotu/modułu

dobry plus (+db; 4,5)
kryterium ilościowe: przynajmniej 91% i mniej niż 96%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte z nielicznymi błędami, o małym znaczeniu merytorycznym.

dobry (db; 4,0)
kryterium ilościowe: przynajmniej 81% i mniej niż 91%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte z szeregiem niezbyt poważnych błędów lub/i pojedynczymi niedociągnięciami.

dostateczny plus (+dst; 3,5)
kryterium ilościowe: przynajmniej 73% i mniej niż 81%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte z istotnymi błędami i/lub brakami.

dostateczny (dst; 3,0)
kryterium ilościowe: przynajmniej 61% i mniej niż 73%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte z poważnymi błędami i/lub brakami (tj. minimalny akceptowalny poziom osiągnięcia efektów uczenia się)

niedostateczny (ndst; 2,0)
kryterium ilościowe: poniżej 61%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się nie zostały osiągnięte

Literatura

Zalecana lista lektur (DO WYBORU, do wykorzystania podczas przygotowania do egzaminu, zaliczenia, przy pisaniu prac semestralnych/rocznych):
Беларуская граматыка,ч. 1., Фаналогія. Арфаэпія. Марфалогія. Словаўтварнне. Націск, рэд. М.В. Бірыла, П.П. Шуба, Мінск 1985.
Беларуская мова, ч.1, Фанетыка. Арфаэпія. Графіка. Арфаграфія. Лексікалогія. Фразеалогія. Марфемная будова слова і словаўтварэнне. Марфалогія, рэд. Л.М. Грыгор’ева, Мінск 2004.
Нямковіч Н.М., Сучасная беларуская літаратурная мова. Марфалогія, Мінск 1997.
Плотнікаў Б.А., Антанюк Л.А., Беларуская мова. Лінгвістычны кампендыум, Мінск 2003.
Самусевіч В.М., Сучасная беларуская мова: Марфалогія, Мінск 2007.
Сучасная беларуская літаратурная мова: вучэбны дапаможнік, рэд. Д.В. Дзятко, Мінск 2017.
Цыбульская С.І., Беларуская мова. Марфалогія: тэорыя і практыкаванні, Мінск 201.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 09-GWJB-24 w USOSweb