Gramatyka współczesnego języka białoruskiego - fonetyka i fonologia 09-GWJB-14

Fonetyka:
• Fonetyka jako dyscyplina językoznawcza. System fonetyczny języka białoruskiego.
• Akustyczna klasyfikacja dźwięków mowy oraz ich artykulacyjna charakterystyka. Narządy mowy i ich praca artykulacyjna.
• Charakterystyka fonetyczna głosek języka białoruskiego (samogłoski, półsamogłoski, spółgłoski sonorne i obstruenty).
• Struktura bazy artykulacyjnej języka białoruskiego (klasyfikacja artykulacyjna i akustyczna spółgłosek i samogłosek, interpretacja akustyczna i artykulacyjna półsamogłosek).

Fonologia:
• Fonologia jako dyscyplina językoznawcza.
• Podstawy analizy fonologicznej języka (pojęcie głoski i fonemu, stosunek pojęć ‘język’-‘mowa’, dystrybucja, zasady wydzielania fonemów i ich wariantów, wzajemny stosunek głosek i fonemów, pojęcie systemu fonologicznego, cechy dystynktywne fonemów, typy opozycji fonemicznych)
• System fonologiczny języka białoruskiego (transkrypcja fonetyczna i fonologiczna, rola akcentu w języku białoruskim, wokalizm i konsonantyzm – system fonemów samogłoskowych i spółgłoskowych w języku białoruskim),
• Elementy fonotaktyki (pojęcie sylaby, podział wyrazu fonetycznego na sylaby).

Ortoepia:
• Ortoepia jako dyscyplina językoznawcza, której zadaniem jest określanie właściwej wymowy (literackiej).
• Normy ortoepiczne oraz ich związek z systemem fonetycznym języka białoruskiego.

Cele kształcenia

wprowadzenie i zapoznanie z podstawami artykulacyjnego i akustycznego opisu głosek - podstawowa terminologia z zakresu fonetyki i fonologii przekazanie wiedzy z zakresu struktury fonetycznej języka białoruskiego, szczególnie w zakresie klasyfikacji, użycia, miejsca oraz sposobu artykulacji poszczególnych głosek zapoznanie z zasadami funkcjonowania poszczególnych zjawisk fonetycznych oraz wyrobienie umiejętności właściwego przeprowadzenia analizy fonetycznej zapoznanie z zasadami funkcjonowania poszczególnych zjawisk fonologicznych oraz przygotowanie do przeprowadzenia analizy fonologicznej wprowadzenie norm ortoepicznych języka białoruskiego zapoznanie z cechami prozodycznymi mowy (akcent języka białoruskiego) wyrobienie umiejętności stosowania w mowie zasad pozycyjnych zmian dźwięków (zjawisko asymilacji, dysymilacji fonetycznej, dźwięki protetyczne) rozwijanie umiejętności komunikacji i pracy w grupie oraz właściwej postawy i odpowiedzialnego stosunku do zajęć

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

materiały do zajęć będą udostępniane na platformie MS Teams lub przesyłane na adresy grupowe studentów.

Kierunek studiów

kierunek studiów: filologia wschodniosłowiańska specjalność studiów: filologia białoruska

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień wykład problemowy praca z tekstem metoda analizy przypadków metoda ćwiczeniowa praca w grupach

Moduł zajęć/przedmiotu prowadzony zdalnie (e-learning)

nie

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

I rok

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

ogólna (podstawowa) wiedza językoznawcza, w szczególności z zakresu fonetyki i fonologii języka polskiego

Efekty kształcenia

Po zakończeniu modułu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student/ka:
prawidłowo odróżnia dźwięki od ich zapisów graficznych (liter)
zna miejsce i znaczenie fonetyki i fonologii w systemie języka, rozumie i odpowiednio stosuje podstawowe terminy językoznawcze z zakresu fonetyki i fonologii
posiada umiejętność klasyfikowania i charakterystyki dźwięków w języku białoruskim
zna miejsce i sposób powstawania poszczególnych dźwięków oraz prawidłowo je artykułuje, potrafi dzielić wyrazy na sylaby
potrafi wykonać zapis fonetyczny/ fonologiczny wyrazów białoruskich.
zna normy ortoepiczne języka białoruskiego, zna i prawidłowo stosuje zasady białoruskiego akcentu wyrazowego
rozpoznaje zmiany fonetyczne w wyrazach oraz stosuje w praktyce zasady pozycyjnych zmian dźwięków,
potrafi korzystać z literatury przedmiotu przy opracowywaniu określonych zagadnień językoznawczych (przygotowując się do zajęć, zaliczeń i egzaminu)

Kryteria oceniania

Podstawowe kryteria:
- obecność na zajęciach,
- aktywny udział i zaangażowanie w trakcie zajęć,
- znajomość zalecanej literatury przedmiotu,
- pozytywne oceny z testów i kolokwiów (student ma prawo do poprawy ocen z testów)

Kryteria oceniania / ocena wg skali stosowanej na UAM:

bardzo dobry (bdb; 5,0):
kryterium ilościowe: przynajmniej 96%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały w pełni osiągnięte. Dopuszczalne są pojedyncze nieścisłości, które nie mają istotnego znaczenia dla osiągnięcia ocenianego /-ych efektu /-ów uczenia się określonych dla przedmiotu/modułu

dobry plus (+db; 4,5)
kryterium ilościowe: przynajmniej 91% i mniej niż 96%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte z nielicznymi błędami, o małym znaczeniu merytorycznym.

dobry (db; 4,0)
kryterium ilościowe: przynajmniej 81% i mniej niż 91%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte z szeregiem niezbyt poważnych błędów lub/i pojedynczymi niedociągnięciami.

dostateczny plus (+dst; 3,5)
kryterium ilościowe: przynajmniej 73% i mniej niż 81%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte z istotnymi błędami i/lub brakami.

dostateczny (dst; 3,0)
kryterium ilościowe: przynajmniej 61% i mniej niż 73%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się zostały osiągnięte z poważnymi błędami i/lub brakami (tj. minimalny akceptowalny poziom osiągnięcia efektów uczenia się)

niedostateczny (ndst; 2,0)
kryterium ilościowe: poniżej 61%
kryterium jakościowe: zakładane efekty uczenia się nie zostały osiągnięte

Literatura

Zalecana lista lektur (DO WYBORU, do wykorzystania podczas przygotowania do egzaminu, zaliczenia, przy pisaniu prac semestralnych/rocznych):

Czekman W., Smułkowa E., Fonetyka i fonologia języka białoruskiego z elementami fonetyki i fonologii ogólnej, Warszawa 1988.
Беларуская мова, ч.1, Фанетыка. Арфаэпія. Графіка. Арфаграфія. Лексікалогія. Фразеалогія. Марфемная будова слова і словаўтварэнне. Марфалогія, рэд. Л.М. Грыгор’ева, Мінск 2004.
Гачко А.К., Метадычныя рэкамендацыі па раздзелу "Фанетыка. Фаналогія" курса "Сучасная беларуская мова", Гродна 2000.
Крывіцкі А., Падлужны А., Фанетыка беларускай мовы, Мінск 1977.
Падлужны А.І., Чэкман В., Гукі беларускай мовы, Мінск 1973.
Плотнікаў Б.А., Антанюк Л.А., Беларуская мова. Лінгвістычны кампендыум, Мінск 2003.
Фанетыка беларускай літаратурнай мовы, рэд. А.І. Падлужны, Мінск 1989.
Чахоўскі Г.К., Чахоўская Т.Л., Сучасная беларуская мова. Фанетыка. Фаналогія. Арфаэпія, Мінск 2010.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 09-GWJB-14 w USOSweb