Prowadzony w cyklach: 2020/SZ, 2021/SL, 2021/SZ, 2022/SL, 2022/SZ, 2023/SL, 2023/SZ, 2024/SL

Punkty ECTS: 2

Język: język polski

Organizowany przez: Instytut Filologii Wschodniosłowiańskich (dla: Wydział Neofilologii)

Gramatyka języka staro-cerkiewno-słowiańskiego 09-GJSCS-11

1. Wiadomości ogólne o języku scs. (misja wielkomorawska, działalność Konstantyna-Cyryla i Metodego, powstanie alfabetów słowiańskich, znaczenie języka scs. w okresie cyrylometodejskim).
2. Język scs. na tle pozostałych języków słowiańskich i języków indoeuropejskich, rola języka scs. w badaniach paleoslawistycznych
pismo scs. (charakterystyka głagolicy i cyrylicy), piśmiennictwo scs. (kanon zabytków), zasady czytania i transkrypcji tekstu cyrylickiego, przekład na język polski.
3. System wokaliczny języka scs. (pochodzenie samogłosek).
4. System konsonantyczny języka scs. (charakterystyka spółgłosek).
5. Zagadnienia z fonetyki i fonologii: prawo sylaby otwartej, zanik i wokalizacja jerów, palatalizacja spółgłosek tylnojęzykowych, palatalizacja spółgłosek z j, rozwój nagłosowych grup *orT-, *olT-, metateza grup typu *TorT, *TerT, *TolT, *TelT, uproszczenia grup spółgłoskowych, asymilacja, dysymilacja spółgłoskowa.
6. Charakterystyka systemu deklinacyjnego języka scs., analiza form gramatycznych.
7. Osobliwości odmiany staro-cerkiewno-słowiańskich przymiotników, analiza form gramatycznych.
8. System koniugacyjny języka scs., charakterystyka form: praesens, imperfectum, aoristus, perfectum, plusquamperfectum, futurum, indicativus, imperativus, conditionalis, infinitivus, supinum, participia; analiza form gramatycznych.
9. Odmiana zaimków w języku scs., analiza form gramatycznych.
10. Analiza językowa tekstu cyrylickiego.
11. Charakterystyka staro-cerkiewno-słowiańskiej składni.

Cele kształcenia

zapoznanie z wiadomościami ogólnymi na temat języka staro-cerkiewno-słowiańskiego oraz przekazanie wiedzy z zakresu gramatyki języka scs. wyrobienie umiejętności czytania i dokonywania transkrypcji tekstu cyrylickiego rozwinięcie zdolności tłumaczenia tekstu cyrylickiego na język polski rozwinięcie zdolności objaśniania zjawisk fonetycznych i fonologicznych w staro-cerkiewno-słowiańskich formach wyrazów rozwinięcie umiejętności właściwej interpretacji staro-cerkiewno-słowiańskich form gramatycznych rozwinięcie umiejętności wskazywania w tekście cyrylickim konstrukcji składniowych charakterystycznych dla języka scs. przygotowanie do samodzielnego przeprowadzenia pełnej analizy językowej tekstu cyrylickiego rozwijanie umiejętności pracy w grupie polegającej na zespołowej analizie tekstu cyrylickiego rozwinięcie umiejętności komunikacji oraz właściwej postawy i odpowiedzialnego stosunku do zajęć

Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć

materiały do zajęć będą udostępniane na platformie MS Teams lub przesyłane na adresy grupowe studentów.

Kierunek studiów

kierunek studiów: filologia wschodniosłowiańska specjalności studiów: - filologia rosyjska - filologia ukraińska - filologia białoruska - filologia rosyjska z filolgią angielską - filologia ukraińska z filologią angielską - filologia rosyjska z lingwistyką stosowaną - filologia rosyjska z filologią ukraińską

Metody prowadzenia zajęć umożliwiające osiągnięcie założonych EK

Wykład z prezentacją multimedialną wybranych zagadnień Wykład konwersatoryjny Dyskusja Praca z tekstem Metoda analizy przypadków Metoda ćwiczeniowa Praca w grupach

Moduł zajęć/przedmiotu prowadzony zdalnie (e-learning)

nie

Poziom przedmiotu

I stopień

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Rok studiów (jeśli obowiązuje)

II rok

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji

Podstawowa wiedza i umiejętności z zakresu gramatyki współczesnego języka rosyjskiego. Gotowość do aktywnego udziału w konwersatorium.

Efekty kształcenia

Po zakończeniu przedmiotu i potwierdzeniu osiągnięcia efektów uczenia się student potrafi:
- zna tło historyczne powstania alfabetów słowiańskich i rozwoju języka scs;
- potrafi określić miejsce języka scs. wśród pozostałych języków słowiańskich oraz języków indoeuropejskich;
- rozumie rolę języka scs. w badaniach historyczno-porównwczych języków słowiańskich i indoeuropejskich;
- prawidłowo czyta teksty cyrylickie, dokonuje transkrypcji fonetycznej
tłumaczy teksty cyrylickie na język polski;
- objaśnia zjawiska fonetyczne i fonologiczne występujące w tekstach cyrylickich;
- właściwie interpretuje staro-cerkiewno-słowiańskie formy gramatyczne;
- wskazuje i objaśnia właściwości staro-cerkiewno-słowiańskiej składni
stosuje zdobytą wiedzę podczas pisania pracy semestralnej, polegającej na przeprowadzeniu pełnej analizy językowej tekstu cyrylickiego, samodzielnie i zespołowo.

Kryteria oceniania

Podstawowe kryteria:
- obecność na zajęciach
- aktywny udział i zaangażowanie w trakcie zajęć
- znajomość zalecanej literatury przedmiotu

Kryteria oceniania kolokwium ustnego:
ocena: bardzo dobry (5,0)
- doskonała, wyczerpująca odpowiedź na trzy zadane pytania
- wypowiedź świadcząca o doskonałym rozumieniu omawianych zagadnień oraz umiejętności samodzielnego myślenia i wyciągania wniosków
- wypowiedź językowo nienaganna, płynna, nasycona terminologią z zakresu przedmiotu

ocena: dobry plus (4,5)
- prawidłowa odpowiedź na trzy zadane pytania
- wypowiedź świadcząca o dobrym rozumieniu omawianych zagadnień oraz umiejętności samodzielnego myślenia i wyciągania wniosków
- wypowiedź językowo poprawna, płynna, z użyciem odpowiedniej terminologii z zakresu przedmiotu
- drobne braki w wypowiedzi

ocena: dobry (4,0)
- poprawna odpowiedź na trzy zadane pytania
- wypowiedź świadcząca o dobrym rozumieniu omawianych zagadnień oraz umiejętności samodzielnego myślenia i wyciągania wniosków
- wypowiedź językowo poprawna, świadcząca o znajomości podstawowych terminów naukowych z zakresu przedmiotu
- braki i błędy w wypowiedzi

ocena: dostateczny plus (3,5)
- poprawna odpowiedź na dwa zadane pytania lub częściowa odpowiedź na trzy pytania
- wypowiedź częściowo świadcząca o rozumieniu omawianych zagadnień, a częściowo odtwórcza, świadcząca o wyuczeniu się treści „na pamięć”, trudności z formułowaniem wniosków
- wypowiedź chaotyczna, pozbawiona płynności, braki w zakresie znajomości podstawowej terminologii
- braki i częste błędy w wypowiedzi

ocena: dostateczny (3,0)
- poprawna odpowiedź na dwa zadane pytania lub częściowa odpowiedź na trzy pytania
- wypowiedź w dużym stopniu odtwórcza, świadcząca o wyuczeniu się treści „na pamięć”, a nie rozumieniu zagadnień, trudności z formułowaniem wniosków
- wypowiedź chaotyczna, pozbawiona płynności, poważne braki w zakresie znajomości podstawowej terminologii
- braki i poważne błędy w wypowiedzi

ocena: niedostateczny (2,0)
- niepoprawna odpowiedź lub brak odpowiedzi na dwa spośród trzech pytań
- wypowiedź świadcząca o przyswojeniu wiedzy w stopniu niewystarczającym dla uzyskania oceny dostatecznej
- nieprzystąpienie do zaliczenia

Literatura

Cz. Bartula, Podstawowe wiadomości z gramatyki staro-cerkiewno-słowiańskiej, Warszawa 2004.
T. Friedelówna, Cz. Łapicz, Język staro-cerkiewno-słowiański, Toruń 2008.
H. Karaś, Gramatyka języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, Warszawa 2001.
J. Kobylińska, Gramatyka języka staro-cerkiewno-słowiańskiego z ćwiczeniami, Kraków 1988.
J. Strutyński, Podstawowe wiadomości z gramatyki języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, Kraków 1996.
T. Brajerski, Język staro-cerkiewno-słowiański, Lublin 1990.
T. Lehr-Spławiński, Zarys gramatyki języka staro-cerkiewno-słowiańskiego na tle porównawczym: (głosownia – fleksja), Kraków 1949.
Z. Stieber, Zarys gramatyki porównawczej języków słowiańskich, Warszawa 1989
L. Moszyński, Wstęp do filologii słowiańskiej, Warszawa 1984.
M. Wójtowicz, Najstarsze datowane inskrypcje słowiańskie X-XIII wiek, Poznań 2005.
M. Wójtowicz, Początki pisma słowiańskiego, Poznań 2000.
S. Słoński, Wybór tekstów starosłowiańskich, Warszawa 1952.
Г.А. Хабургаев, Старославянский язык, Москва 1986.
А.М. Селищев, Старославянский язык. В 2-х частях, Москва 1951–1952.
A. Ваян, Руководство по старославянскому языку, Москва 1952.
С. Д. Никифоров, Старославянский язык, Москва 1955.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 09-GJSCS-11 w USOSweb