WF: Mózgowe podstawy rozwoju psychicznego 08-PSDM-MPR
W ostatnich latach gwałtownie poszerza się zakres wiedzy dotyczącej funkcjonowania mózgu człowieka. Sporo wiemy już nie tylko o tym jak jest zbudowany i jak funkcjonuje układ nerwowy podczas wykonywania różnych czynności, ale również o tym jak się rozwija. Niestety wciąż brakuje informacji dotyczących natury czynników determinujących obserwowane zmiany. Dlatego też proponowany cykl wykładów to przede wszystkim zestawienie obserwowanych fenomenów rozwoju psychicznego z dynamiką rozwoju mózgu oraz prezentacja wstępnych hipotez wyjaśniających wzajemne związki obu procesów. Oprócz prezentacji aktualnej wiedzy we wskazanym obszarze celem zajęć jest również ukazanie wynikających z niej konsekwencji praktycznych. Postulowany charakter determinacji procesów rozwoju psychicznego wyznacza bowiem jednocześnie zakres potencjalnych działań stymulujących lub korekcyjnych podejmowanych przez psychologa.
Cele kształcenia
Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć
Kierunek studiów
Poziom przedmiotu
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji
Efekty kształcenia
Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i potwierdzeniu osiągnięcia efektów kształcenia student potrafi:
Opisać główne czynniki rozwoju układu nerwowego i ich działanie
Opisać główne procesy rozwoju układu nerwowego i ich związek z rozwojem psychicznym
Wskazać optymalne dla rozwoju układu nerwowego cechy środowiska człowieka w różnych etapach cyklu życia
Krytycznie analizować literaturę z zakresu zastosowania wiedzy o funkcjonowaniu układu nerwowego w praktyce wychowania i nauczania
Kryteria oceniania
Forma pracy:
Praca egzaminacyjna powinna mieć formę ROZPRAWKI czyli wypowiedzi będącej próbą udowodnienia jakiegoś twierdzenia, rozwiązania problemu lub odpowiedzi na pytanie. Rozprawka składa się z tezy (hipotezy, opisu problemu, pytania) zawartej na początku, później następuje prezentacja i uzasadnienie argumentów popierających lub obalających tezę, a w zakończeniu ich posumowanie i wyciągnięcie wniosków (rozwiązanie problemu, ostateczna odpowiedź na pytanie).
Temat pracy:
Mózgowe podstawy rozwoju psychicznego w świetle najnowszych badań.
Na podstawie co najmniej 5 prac badawczych wykonanych z użyciem dowolnej techniki neuroobrazowania i opublikowanych w formie artykułu naukowego w roku 2010 lub później oraz korzystając z treści wykładów i literatury obowiązkowej wyjaśnij co wiemy o podstawach mózgowych rozwoju psychicznego w jednym z ośmiu stadiów rozwoju. Co najmniej jedna z wybranych prac badawczych musi być wykonana w planie badań podłużnych. Okresy rozwojowe do wyboru: niemowlęcy (0-1), wczesnego dzieciństwa (2-3), przedszkolny (4-5), szkolny (6-12), wczesnego dorastania (13-15), późnego dorastania (16-19), wczesnej dorosłości (20-34), środkowej dorosłości (35-60), późnej dorosłości (61 i więcej).
Kryteria oceny pracy:
Minimalne kryteria formalne przyjęcia pracy do oceny:
- objętość maksimum 5 stron i minimum 4,5 strony
- podział tekstu na części opatrzone tytułami
- minimum jedna tabelka samodzielnie opracowana na podstawie literatury
- spis wykorzystanej literatury sporządzony wg standardu APA (jak w pracy mgr)
- wykorzystanie minimum 5 naukowych artykułów empirycznych opisujących badania o treści, metodologii i czasie publikacji wskazanych w temacie pracy
- wykorzystanie minimum 3 pozycji z literatury obowiązkowej
Skala ocen:
Ocenę niedostateczną otrzymuje praca, wobec której postawić można przynajmniej jeden z poniższych zarzutów:
- praca nie spełnia kryteriów minimalnych
- praca jest napisana chaotycznie
- praca jest napisana językiem niezrozumiałym z powodu licznych błędów gramatycznych i składniowych
- praca jest napisana językiem niezrozumiałym z powodu licznych błędów logicznych
- praca jest napisana językiem potocznym
- praca stanowi zbiór tez na dany temat bez podania ich uzasadnienia
- praca luźno wiąże się z tematem (np. opisuje pojęcia zawarte w temacie pracy, zamiast podejmować próbę uszczegółowienia i rozwiązania postawionego w nim problemu)
- praca zawiera fragmenty przepisane z tekstów napisanych przez innego autora bez podania źródła i oznaczenia początku oraz końca cytatu
- praca zawiera fragmenty będące parafrazą lub streszczeniem tekstów napisanych przez innego autora bez podania źródła
Ocenę dostateczną otrzymuje praca, która spełnia kryteria minimalne i stanowi adekwatne do tematu uporządkowane zestawienie treści dotyczących funkcjonowania układu nerwowego i rozwoju psychicznego zawartych w cytowanej literaturze.
Ocenę dobrą otrzymuje praca, która spełnia kryteria uzyskania oceny DOSTATECZNEJ i stanowi udaną próbę samodzielnego opisania (rozwiązania) problemu postawionego w temacie, przy wykorzystaniu cytowanej literatury i treści wykładów.
Ocenę dobry plus otrzymuje praca, która spełnia kryteria uzyskania oceny DOBREJ, i w której podjęto próbę dyskusji nad wynikami cytowanych badań w świetle treści zawartych w literaturze obowiązkowej i treści wykładów.
Ocena końcowa jest oceną z pracy egzaminacyjnej, chyba, że student wziął udział w egzaminie ustnym. Ocena z egzaminu ustnego nie może być niższa niż ocena z pracy egzaminacyjnej.
Ocenę bardzo dobrą może otrzymać student, który uzyskał pozytywną ocenę z pracy i wziął udział w egzaminie ustnym.
Uwagi końcowe:
- praca przekazana prowadzącemu stanowi wersję ostateczną i nie może być poprawiana pisemnie po uzyskaniu oceny.
- w przypadku otrzymania oceny niedostatecznej istnieje możliwość poprawy pracy – po wpisaniu oceny „ndst” z egzaminu. Ocena z pracy poprawionej jest wtedy wpisywana jako ocena z egzaminu poprawkowego.
- wydrukowaną pracę egzaminacyjną należy zostawić w sekretariacie Instytutu Psychologii lub w pokoju nr 81 z „rzucającym się w oczy” nazwiskiem prowadzącego, a następnie zadbać (i dbać nawet natrętnie) o uzyskanie od prowadzącego potwierdzenia jej otrzymania drogą elektroniczną.
- prace przesłane wyłącznie drogą elektroniczną nie będą podlegały ocenie.
- termin oddania pracy podaje prowadzący na początku semestru
Literatura
1. Blakemore, S. J., Frith, U. (2008). Jak uczy się mózg. Kraków: Wydawnictwo UJ, s. 1-37.
2. Brzezińska, A. I., Nowotnik, A. (2012). Funkcje wykonawcze a funkcjonowanie dziecka w środowisku przedszkolnym i szkolnym. Edukacja. Studia, Badania, Innowacje, 1(117), 61–74.
http://www.psychologia.amu.edu.pl/wp/wp-uploads/2012-EDUKACJA-Funkcje-wykonawcze-u-dzieci1.pdf
3. Cozolino, L. J. (2004). Neuronauka w psychoterapii. Budowa i przebudowa ludzkiego mózgu. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, s. 74-87.
4. Edelman, G. M. (1998). Przenikliwe powietrze, jasny ogień. O materii umysłu. Warszawa: PIW, s. 78-102 (rozdział 6: Topobiologia: uczymy się od embrionu, rozdział 7: Problemy ponownie rozważone).
5. Eliot, L. (2003). Co tam się dzieje? Jak rozwija się mózg i umysł w pierwszych pięciu latach życia. Poznań: Media Rodzina, s. 9-59, 203-354, 396-533.
6. Frith, U. (1999). Paradoxes in the definition of dyslexia. Dyslexia, 5, 192-214.
7. Jabłoński, S. (2002). Rozwój umiejętności czytania i pisania jako historia operacji znakowej. W: B. Kaja (red.), Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja i psychokorekcja (tom 4, s. 132-152). Bydgoszcz: Wydawnictwo ABKW, s. 132-140.
http://www.psychologia.amu.edu.pl/wp/wp-uploads/2002-ROZDZIA%C5%81-Operacja-znakowa1.pdf
8. Jabłoński, S. (2003). Nauka czytania i pisania jako współczesna technologia rozwoju człowieka. W: A. Brzezińska, S. Jabłoński, M. Marchow (red.), Niewidzialne źródła. Szanse rozwoju w okresie dzieciństwa (s. 151-163). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
http://www.psychologia.amu.edu.pl/wp/wp-uploads/2003-ROZDZIA%C5%81-Nauka-czytania-i-pisania-jako...1.pdf
9. Jabłoński, S. (2013). Inhibitory control and literacy development among 3- to 5-year-old children. Contribution to a double special issue on Early literacy research in Poland, edited by Elżbieta Awramiuk and Grażyna Krasowicz-Kupis. L1-Educational Studies in Language and Literature, 13, 1-25. http://l1.publication-archive.com/publication/1/1470
10. Jabłoński, S., Kaczmarek, I., Kaliszewska-Czeremska, K., Zakrzewska, M. (2013). Sortowanie kart jako metoda badania giętkości poznawczej u dzieci w wieku 3-8 lat. Edukacja. Studia, Badania, Innowacje, 1(121), 54–72.
http://hdl.handle.net/10593/6219
11. LeDoux, J. (2000). Mózg emocjonalny. Poznań: Media Rodzina, s. 209-263.
12. Łuria, A. (1976). Podstawy neuropsychologii. Warszawa: PZWL, s. 67-91.
13. Ognik, P. (1994). Koncepcja bloków funkcjonalnych mózgu A. Łurii a psychofizjologiczny aspekt emocji. W: Waligóra B. (red.), Elementy psychologii klinicznej (tom III, s. 35-52). Poznań: Wyd. UAM.
14. Pąchalska, M. (2007). Neuropsychologia kliniczna. Urazy mózgu. Tom 1 i 2. Warszawa: PWN, s. 57-64 (t. 1).
15. Shaywitz, S. E., Shaywitz, B. A. (2004). Reading disability and the brain. Educational Leadership, 3, 7-11.
16. Scherer, K. R. (1998). Emocja służy odłączeniu reakcji od bodźca. W: P. Ekman, R. J. Davidson (red.), Natura emocji (s. 115-119). Gdańsk: GWP.
17. Smykowski, B. (2000). Prymitywizm a wyższe formy zachowań. W: A. Brzezińska (red.), Wygotski i z Wygotskim w tle (w serii: Nieobecne dyskursy, część VI) (s. 9-23). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
18. Smykowski, B. (2003). Porządek rozwoju funkcji psychicznych a dynamika form działalności dziecka. Edukacja, 1 (81), 19-32.
19. Szuman, S. (1985). Geneza przedmiotu. O dynamicznej integracji sfer zmysłowych we wczesnym dzieciństwie. W: S. Szuman. Dzieła wybrane (s. 20-43). Warszawa: PWN.
20. Wygotski, L. S. (1971). Historia rozwoju wyższych funkcji psychicznych. W: L. S. Wygotski, Wybrane prace psychologiczne (s. 18-158). Warszawa: PWN.
21. Wygotski, L. S. (1971). Problem rozwoju i rozpadu wyższych funkcji psychicznych. W: L. S. Wygotski, Wybrane prace psychologiczne (s. 489-507). Warszawa: PWN.
22. Wygotski, L. S. (2002). Wczesne dzieciństwo. W: L. S. Wygotski, Wybrane prace psychologiczne II: dzieciństwo i dorastanie (s. 91-129). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo (redakcja naukowa: A. Brzezińska, M. Marchow; przekład: T. Czub).
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: